Әмен асхат жангелдіұЛЫ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі
жүктеу/скачать 1,41 Mb. Pdf көрінісі
|
| Зерттеу тақырыбының өзектілігі.
Қазіргі қазақ қоғамында этносаралық қатынастарға әсер ететін процестер жүруде. Соңғысының дамуы оларды одан әрі теориялық тұрғыдан түсінуді, соның ішінде диаспора сияқты этноәлеуметтік құрылымның құбылысын ескеруді қажет етеді. Қазіргі уақытта диаспораларда этникалық өзін-өзі тану мен этникалық өзін-өзі түсіну процесіңің күшеюі байқалады. Диаспора өкілдері тұрақты өмір сүру жағдайларын қалпына келтіруге, этникалық тіршілік ету перспективаларын анықтауға, жаңа әлеуметтік- мәдени ортада өз орнын іздеуге және бейімделудің қажетті кезеңдерінен өтуге мәжбүр. Диаспора құбылысы этностық организмнің тіршілігін қамтамасыз ететін мәдени бірегейлікке негізделген. Тарихи мекенінен бөліну этникалық мәдениетті сақтап қалуға, оның дамуына ықпал ету және ассимиляцияға қарсы тұруға бейімделуіне бағыттайды. Кез-келген этнос диаспора рөлін атқара бермейтінін және диаспора - бұл жоғары деңгейдегі топтасу және консолидация, өмірдің ұйымдастырушылық формаларының тиімділігі, оның мүшелерін тиімді әлеуметтік қорғау, белсенді өзін-өзі ұйымдастыру және өзін-өзі басқару, жүйеге толыққанды енуімен сипатталатын этникалық қауымдастық дамуының белгілі 4 бір кезеңі екенін ескеру қажет. Диаспораның өмір сүруі мен эволюциясының негізін ұжымдық этномәдени сәйкестілік және халықаралық мәдени процеске қамтылуы құрайды. Диаспоралардың проблемалары туралы пікірталастарды мәдениеттанушылар, әлеуметтанушылар және саясаттанушылар ұзақ уақыт бойы жүргізіп келеді. Диаспоралар мәселесі посткеңестік кезеңде, 1990 жылдарға дейін этностардың біртұтас отбасы болып саналған миллиондаған адамдар өздерінің мемлекеттік құрылымдарынан тыс қалып, бірқатар көрші елдерде этникалық азшылыққа айналған кезде ерекше өзектілікке ие болды. Нәтижесінде оларды қабылдаған қоғамда әлеуметтік-мәдени бейімделу проблемасына тап болады. Қазақстанның қазіргі кеңістігінде диаспора қызметі де жандана түсуде. Қазақстан халқы Ассамблеясының мәліметтері бойынша, елімізде жүзден астам этнос өкілдері тұрады, алайда олардың бәрі бірдей диаспора бола алмайды. Олардың өмірінің этномәдени мәселелерін зерттеу қазіргі кезде ерекше маңызға ие болып отыр, өйткені олар аймақтарда болып жатқан әлеуметтік- экономикалық, қоғамдық-саяси және тарихи-мәдени процестермен байланысты. Қоғамдық өмірдің барлық салаларының жаңаруы жағдайында жалпы этномәдениеттің қалыптасуының негізгі заңдылықтары мен ерекшеліктерін, соның ішінде Батыс Қазақстан облысындағы этностық диаспораларының мәдениетін анықтаудың теориялық және практикалық маңызы зор. Қазақстан диаспорлары мәдениеті, тарихы және этнографиясы мәселелері әрдайым отандық және шетелдік ғалымдардың назарын аударды. Соңғы онжылдықта этникалық қақтығыстар мен қақтығыстарға байланысты этносаяси және этномәдени проблемаларға едәуір көбірек көңіл бөлінуде. Бұл арада қазіргі адамзаттың рухани мәдениетінің ажырамас бөлігі ретінде Қазақстан этностарының этникалық мәдениетін, сондай-ақ этностық диаспораларының мәдениетін зерттеу, этникалық өзіндік сана-сезімді қалыптастыру мәселелері өте маңызды, ғылыми-теориялық маңызы бар. Қазақстандық мәдениеттану ғылымы үшін диаспоралар мәдениетін қалыптастырудың жаңа жолдары мен кезеңдерін іздеу мәселесі жаңа. Себебі, оның қалыптасу процесі енді басталып, шетелдік тәжірибе нашар зерттелген және отандық тәжірибеге бейімделмеген. Сонымен бірге зерттеліп отырған мәселенің аспектілерін әлеуметтанушылар, мәдениеттанушылар және экономистер белгілі бір деңгейде зерттеді. Соңғы жылдардағы диссертациялық зерттеулерді қоса алғанда, әдеби дереккөздерді талдау әр түрлі диаспоралардың, оның ішінде Қазақстанның әр түрлі аймақтарындағы диаспоралардың мәдениетін қалыптастыру мәселесіне көбірек көңіл бөлінген. Алайда, бұған қарамастан, олардың мәдениетін қалыптастыру жолдары анықталмаған және этникалық отаннан тыс жерлерде тұратын этностардың даму стратегиясы әзірленбеген. Бұл жағдай диссертациялық зерттеу тақырыбының өзектілігін алдын-ала анықтайды. жүктеу/скачать 1,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|