Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

232

тер  адамның  мінез-құлқындағы  тір- 

шілік жағдайы мен өмір тәжірибесін- 

де  қалыптасатын  сипаттар.  Ондай 

сипаттар белгілі жағдайлар мен адам- 

дар арасындағы қарым-қатынаста әр- 

қилы  мән-мағынада  қабылданып, 

түрліше бағалануы мүмкін. Дегенмен 

мінездегі  Ж.  көпшілік  жағдайда 

ұнамсыз қасиет деп бағаланады.

ЖІКШІЛДІК  –  елді  екі  бөліп  бүл- 

дірушілік.  Ж.  –  ел  мен  жұртты, 

адамдардың ұжымы мен тобын бірі- 

не-бірін қарсы қойып, елдің береке- 

тін  кетіретін  аздырушылық  әрекет. 

Ж.  халықтың,  елдің  ынтымағы  мен 

бірлігін  ыдыратады,  жікке  бөліп 

өзара  шатастыруға  әкеп  соқтырады. 

Ж-ті  ұйымдастырушы  адам  мансап 

іздеп, өз басының мүддесін ойлайтын, 

менмен  әрі  азғын,  залым  адам  деп 

саналады. Ондайлар ел ішінде бүлік, 

дау-жанжал да тудырады. Ж. халық- 

ты,  елді  жақ-жақ  болып  бөлектеніп 

істеген істері мен мақсат-мүдделерін 

жүзеге асыруда бей-берекет жағдай- 

ға душар етеді. Ж.-тің әлеуметтік өмір- 

дегі көріністері түрліше. Рушылдық 

пен жерлестік, жүзге бөлініп ыдырау.

зАЛЫМДЫҚ  –  мінездегі  рақым-

сыздық,  мейірімсіздік,  жауыздық, 

арамниеттілік,  қарапейілділік,  қас- 

көйлік дейтін ерекшеліктер. Мұндай 

ерекшеліктердің кез келген түрі адам- 

ға қастандық әрекеті арқылы көрініс 

беріп, адал ниетті қарапайым көпші- 

ліктің  жек  көруі  мен  қарғыс  айту 

сезімін оятады. З-тағы рақымсыздық, 

мейірімсіздік  пен  қаталдықты, 

тасбауырлық пен қайырымсыздықты 

білдіретін  мінездегі  жексұрын  қы- 

лықтар.  «Абай  Алшынбайға  да  іш- 

тей, көңілі жылы тартқандай болды. 

Түсі суық рақымсыз жаулықтың енді 

беті  ашылып  татулыққа  айналғанын 

Абай «Үһ» деп, күрсіне сүйсініп қа- 

былдап  еді  (Әуезов)».  З-тағы  мейі- 

рімсіздік  тірі  жанға  жаны  ашымай- 

тын қатыгездік.

«Арман қып жырламай ма махаббат- 

ты. Өзі ұзақ тойдырмайтын болса тәт- 

ті.  Жалғыз-ақ  махаббатты  танымай- 

тын, Мейірімсіз жандар жоқ па тас- 

тан қатты (Байзақов)». Жауыздық та – 

З.  Жауыздық  қастық.  Қаныпезерлік 

пен  зиянкестік.  «Отанға  опасыздық 

ету...  –  барып  тұрған  жауыздық». 

Арамниеттілік  –  залымдықтың  бір 

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: