1- сұрақ. Мутагенездің ашылуының қысқаша тарихы
Тератогендер туралы. Зардаптары
жүктеу/скачать 0,78 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тератогендер
- Тератогендік факторларға
- Барлық тератогендік факторлардың ішінде темекі шегу мен алкоголь бүкіл әлемде кең таралған.
| 3. Тератогендер туралы. Зардаптары.
Тератогендер (грек тілінен аударғанда teras, teralos — құбыжық) — жеке дамуда кемістіктерге әкелетін, кемтарлықтардың пайда болуына әкелетін заттар. Тератогендерге әсер ететін мөлшерінен артып кететін кез келген фактор жатады. Көбінесе тератогендерге мутагендер, сондай-ақ пестицидтер, тыңайтқыштар, шу және т.б. ластаушылар жатады. Тератогендер-бұл жүктілік кезінде болашақ анаға әсер ететін және балаларда туа біткен ақаулардың пайда болуына әкелетін факторлар, олар жасушалардың бөліну, саралау қабілетін өзгерте алады. Нәтижесінде жеке органдар дұрыс дамымайды. Мутагендер сияқты тератогендер де әртүрлі сипатта болуы мүмкін. Тератогендік факторларға: Есірткі дәрі-дәрмектер химиялық заттар радиация жылу және механикалық әсер алкоголь темекі шегу инфекциялық агенттер және т. б. жатады. Барлық тератогендік факторлардың ішінде темекі шегу мен алкоголь бүкіл әлемде кең таралған. Темекі шегетін аналарда өздігінен түсік тастау, плацентаның пайда болуы, қалыпты орналасқан плацентаның мерзімінен бұрын бөлінуі, пренатальды судың ағуы, ұрықтың дамуының кешеуілдеуі және кенеттен нәресте өлімі синдромы қаупінің жоғарылауы байқалды. Алкоголь мен есірткіні қолдану плацента патологиясы мен плацентарлы кешеннің дамуымен жоғары байланысты, бұл өздігінен түсік түсіру, мерзімінен бұрын босану, ішілік гипоксия және ұрықтың дұрыс тамақтанбау қаупін арттырады, оның антенатальды өліміне дейін, сондай-ақ жаңа туған нәрестеде есірткі интоксикациясы мен абстиненттік синдромның дамуымен, баланың физикалық және ақыл-ой дамуының бұзылуымен бірге жүреді. Алкогольді үнемі қолданған кезде ұрық алкоголь синдромы дамуы мүмкін. 5-билет Назерке 1.Медициналық генетикаға сипаттама. Медициналық генетика — тұқым қуалайтын аурулар, олардан сақтану, оларды анықтау және емдеу туралы ғылым, генетиканың бір саласы. Медициналық генетиканың дамуына молекулалық генетика ашқан ғылыми жаңалықтардың тигізетін әсері зор. Осы заманның молекулалық генетиканың негізгі шешетін мәселесі — тұқым қуалаушылықтың молекулалық негізін анықтап, оның механизмін зерттеу. Бұл — жасуша тіршілігін және тірі жүйедегі организмдердің барлық деңгейдегі биологиялық бағыну тәртібін анықтайды. Бүгінгі таңда тұқым қуалайтын 1 мыңнан аса ауру түрлері бар, соның 400-ден астамы бір ғана ген мутациясының себебінен болады. Жаңа туған нәрестелердің орта есеппен 5%-ындағы кемтарлық олардың генетикалық материалына тікелей байланысты. Гендік терапия ауру адамның соматикалық немесе ұрықтық (алғашқы дамуы стадиясында) клеткасындағы кемістікті түзетумен байланыстырыла жүргізіледі. Бірақ мұндай емдеудің қиыншылығы — геннің жеткізілу механизмімен тығыз байланысты, яғни ген қажетті жасушаға дұрыс жеткізіліп, организмнің жұмыс істеу қабілеті жақсарып, оған ешқандай қауіп-қатер төнбеуі керек. Қазіргі уақытта гендік терапия тұқым қуалайтын ауруларға бейім адамдарды, жұқпалы, тағыда басқа ауруларды емдеуде жиі қолданылады. Мысалы, меланома, гемофилия, анемия, гиперхолестеринемия, Паркинсон ауруы, Дюшени бұлшық ет дистрофиясы, атеросклероз. Болашақта молекулалық генетиканың жетістіктерін тек тұқым қуалайтын ауруларды ғана емес, қатерлі ісік және созылмалы вирустық инфекция ауруларын емдеуде қолдану көзделіп отыр. Мысалы, осы күні меланоманы емдеуде лимфоцитті пайдаланады, себебі, зақымданған органға лимфоцит енгізу — жақсы нәтиже беруде. Қазақстандағы медициналық генетика саласындағы зерттеулер 20 ғасырдың басынан басталады. Қазір медициналық генетикамен Ана мен баланың денсаулығын қорғайтын ғылыми-зерттеу орталығы, ҚазҰМУ, Ақмола, Семей, Қарағанды, Батыс Қазақстан медицина академиялары, Жалпы генетика және цитология, Қазақ онкология және радиология ғылыми-зерттеу институттары, тағыда басқа мекемелер шұғылданады. жүктеу/скачать 0,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|