99.Орталық окклюзияны анықтау кезіндегі қателіктер және оларды жою әдістері.Орталық окклюзияны анықтау-тістердің жартылай жоғалуы кезінде протездеудің маңызды кезеңдерінің бірі. Ол тіс қатарларының өзара байланысын анықтаудан тұрады. Орталық окклюзияға тікелей байланысты беттің төменгі бөлігінің биіктігі кіреді.Альвеола аралық биіктіктің жоғарылауы. Бұл беттің төменгі үштен бір бөлігінің ұлғаюымен сипатталады, бұл протездік төсек тіндерінің жарақатына әкелуі мүмкін, өйткені протездердің тістері арасында бос саңылау болмаған кезде шайнау бұлшықеттері үнемі жиырылады . Мұндай науқастарда протездік төсектің шырышты қабығының ауырсынуын және әсіресе шайнау бұлшықеттерінің ауырсынуын анықтауға болады. Сөйлескен кезде тістер жиі жанасады .Науқастың еріндерін жабу қиынға соғуымен байланысты басқа да сөйлеу бұзылыстары бар.Жою әдістері:Жаңа балауыз тістейтін роликтер жасалады және тістерді қайта орналастыру үшін жақтардың орталық арақатынасы қайта анықталады.Альвеолааралық биіктіктің төмендеуі. Ол беттің төменгі үштен бір бөлігінің биіктігінің төмендеуімен сипатталады, сілекей ағумен және ауыздың бұрыштарының салбырауы болуы мүмкін. Шайнау тиімділігі төмендеп, эстетика бұзылуы мүмкін. Көбінесе ауызды жапқанда иектің шығыңқы болуы байқалады.Жою әдісі: альвеола аралық биіктіктің жоғарылауымен бірдей. 100.Вертикалды, сагитталды және трансверзалды жазықтықтағы төменгі жақтың қозғалысы. Төменгі жақты көтеретін және түсіретін бұлшық етерді сипаттаңыз.Төменгі жақ сүйегінің вертикалды бағыттағы қимылқозғалысы ауызды ашып жабу қимылына сәйкес келеді, бүл қимылдар төменгі жақты көтеріп жэне төмен түсіретін бұлшық еттердің алмасу қозғалысы арқылы іске асады. Астыңғы жак сүйегінің төмен түсуі m.myohyoideus, m.geniohyoideus, m.digastricus жэне тіласты сүйегінің астында орналасқан бүлшық еттерінің жиырылуы арқылы жүзеге асады. Ауыз жабылғанда төменгі жақ сүйегінің көтерілуі m.temporalis, m.masseter жэне m.pterygoideus medialis бұлшық еттерінің жиырылуымен жэне төменгі жақты төмен түсіретін бүлшық еттің біртіндеп босаңсуы нәтижесінде өтеді.Сагитальді.Төменгі жақ сүйегінің алға қарай қозғалысы латералды қанатты бүлшық еттердің екі жақты жиырылуы нэтижесінде жүзеге асады. Төменгі жақтың алға қарай қозғалысы екі сатыдан түрады. Бірінші сатысында төменгі жақтың буын басы дискімен бірге буын дөңесі бетімен сырғиды. Екінші сатысында буын басының сырғып жылжуына оның көлденең осімен жасалатын айналмалы (шарнирлік) қимылы қосылады.Төменгі жақтың алға қарай жылжуындағы буын басының өту жолы «сагиталды буын жолы» деп аталады.Трансверсальді.Төменгі жақ сүйегінің бүйір кимылдары латералды қанатты бұлшық еттердің бір жақты жиырылуы нәтижесінде пайда болады.Трансверзалды қозғалыс антогонист тістердің окклюзиялық байланысының өзгерістермен сипатталады. Төменгі жак сүйегінің оңға жэне солға ығысуына байланысты, тістер доғал бұрыш түріндегі киылысатын қисықтар сызады, тіс буын басынан негұрлым алшақ жатса, согұрылым бұрыш доғал болады. Төменгі жақты көтеретін бұлшықеттер:Шайнау бұлшықетінің өзі;Самай бұлшық еті;Медиальды қанатша.Төменгі жақты түсіретін бұлшыққеттер: Жақ-тіласты, иек-тіласты, бипинатальды бұлшықеттің алдыңғы іш қуысы. 101.Тісті жоғалтуға байланысты тіс-жақ жүйесінде болатын өзгерістерді жазыңыз. "Салыстырмалы физиологиялық тыныштық" және "беттің төменгі бөлігінің биіктігі" туралы түсінікТістердің толық жоғалуының себептері көбінесе кариес және оның асқынуы, периодонтит және басқа аурулар, сонымен қатар жарақат, өте сирек біріншілік (туа біткен) адентия болып табылады.Тістердің толық жоғалуы кезінде, тиісті тіндерге қысымның болмауына байланысты функционалдық бұзылулар күшейеді және бет қаңқасы мен оны жабатын жұмсақ тіндердің атрофиясы тез артады. Сондықтан тіссіз жақтарды протездеу қалпына келтіру әдісі болып табылады, бұл одан әрі атрофияны баяулатады.Тіссіз науқастардың тіс-жақ жүйесіндегі өзгерістер:1) Бекітілген интервалвеолярлы биіктіктің жоғалуы; 2) альвеолярлы өсінділер мен шырышты қабықтың атрофиясы;3) "қартаюдың" дамуы;4) самай-төменгі жақ буындары функциясының төмендеуі; 5) науқастың сыртқы түрінің бұзылуы; 6) шайнау және сөйлеу функциясының бұзылуы.Толық біріншілік адентия бірдей жиілікте молярларда да, сүт тістерінде де кездеседі. Егер адамда тістердің толық туа біткен жоқтығы болса, онда бұл симптоммен бірге төменгі жақтың дамымауы, беттің төменгі бөлігінің көлемінің төмендеуі диагнозы қойылады. Толық туа біткен адентиямен адам тамақты тістеп, шайнай алмайды, сондықтан ол сұйық консистенциясы бар ыдыстарды тұтынуға мәжбүр болады.Екіншілік адентия ауыз қуысының айналасында орналасқан жұмсақ тіндердің тартылуымен, көптеген әжімдердің пайда болуымен, сондай-ақ төменгі жақтың мұрынға қарай ығысуымен сипатталады.Салыстырмалы физиологиялық тыныштық- шайнау бұлшықеттерінің минимальді белсенділігіне және мимикалық бұлшықетттернің толғымен босаңсуындағы төменгі жақтың бір артикуляциялық күйі.Төменгі жақты көтеретін және түсіретін бұлшықеттердің тонусы біркелкі. Бұл кезде беттің орталық сызығы орталық күрек тістер арасымен өтетін сызықпен сәйкес келеді. 102.Ортопедиялық стоматология клиникасынданауқастардытексеруреттілігінжазыңыз. Сауалнама, тексеру. Төменгіжақ пен самай төменг іжақбуынын қозғалысқаәкелетінбұлшықеттердітексеру және сипаттау.Ортопедиялық стоматология клиникасындағы науқасты қарап тексеру әдістеріКлиникалық:
Сұрап тексеру (анамнез)Қарап тексеру Параклиникалық:
Аспаптық Зертханалық (лабораториялық) Рентгенологиялық
Клиникалық зерттеу әдістері:Сұрап тексеру (анамнез)Бет әлпетін қарап тексеру
СТЖБ-ның және шайнау бұлшықеттердің жағдайын
анықтауАуыз қуысын қарап тексеруНауқасты сұрап тексеру (анамнез)Науқастың шағымыНауқастың субъективті жағдайы
Науқастың ауру тарихыНауқастың өмір тарихы
Науқастың бет әлпетін тексеру:Беттің тері қабатының жағдайы (түсі, тургор, бөртпе,
тыртық және т.б.)Мұрын ерін, иек қатпарлардың айқындылығы
Ерін түйісу сызығы (ауыздықтың бар - жоғы)Сөйлеу мен жымию кезіндегі альвеола бөлігінің жәнеалдыңғы тістердің көріну дәрежесіИек жағдайы (тік, шығыңқы, түсіп тұрған, ығысқан)Беттің симметриялылығыБеттің төменгі бөлігінің биіктігі (пропорциональды,үлкейген, қысқарған) СТЖБ мен шайнау бұлшықеттердің жағдайын қарап тексеру:Анамнез
Шағымы (буындағы сықырлау, ауру сезім, ауызашылуы шектелуі, хруст, бас ауру, есту қабілетінің төмендеуі )Ауру тарихыПальпация (буын бастарының бірдей қозғалуы, ауызды ашып, жауып жатқандағы қозғалысы менболатын сықырлау, ауру сезім немесе хруст)Шайнау, самай, медиальды қанатшабұлшықеттерінің пальпациясы
Шайнау бұлшықетін және латеральды қанатша бұлшықетін сипап тексеру үлгісіШайнау бұлшықетінсипап тексеруЛатеральды қанатшабұлшықетін сипап
тексеру
Ауыз қуысын қарап тексеру:Ауыз қуысының кілегей қабығының жағдайын анықтау(түсі, ылғалдылығы, тыртық, полип, афта, эрозия, жара, петехий,гемангиома, папула, көпіршік және басқа патологиялық
өзгерістер)Тістер мен тіс қатарларын қарап тексеру(тістің орналасу жағдайы, пішіні, түсі, қатты тіндердің жағдайы,тістің тұрақтылығы, пломба, салма, жасанды сауыттың бар жоғы және клиникалық сапаға сай болуы, тіс қатарының окклюзиялықжазықтығына қарай орналасуы)Тіс қатарының пішінін анықтау
Тістем түрін анықтау Пародонт жағдайын анықтау (қабыну үдісі, патологиялық қалта,
сему дәрежесі)
Тіссіз альвеолды бөлігін тексеруЖақтардың диагностикалық мүсіндерін зерттеу: Жақ мүсіні - протез орны мен оның шекарасындағыорналасқан жұмсақ пен қатты тіндер бетінің
репродукциясыПротез орны - протезбен тікелей жанасатын тіндер
Жақтардың диагностикалық мүсіндердің маңызы:
Сагиттальды, окклюзиялық, туберальды жазықтықтағыауытқуларды анықтау ол үшін арнайы аспаптарқолданылады (симметроскоп, симметрограф, циркуль)
Диагноз қою, ем жоспарлау, емнің нәтижелілігін анықтау
Параклиникалық қосымша зерттеу әдістеріАспаптықЗертханалық (лабораториялық)Рентгенологиялық
Аспаптық зерттеу әдістеріШайнау қысымын анықтау әдістері:
Гнатодинамометрия (пародонттың төзімділігін анықтау)
Ол үшін арнайы электронды гнатодинамометр Визир қолданылады
► Миотонометрия (бұлшықеттердің тонусын анықтау)
Ол үшін арнайы миотонометр аспапабы қолданылады
Шайнау тиімділігін анықтау
► Мастикациография төменгі жақтың шайнау қозғалысын жазып
алу, зертт► Электромиография шайнау бұлшықеттердің
биопотенциалдарды жазып, шайнау сөйлеу аппаратты зерттеу
әдісі► Реография тіндердің электрлік қарсыласу өзгерістерін жазып алу
арқылы қантамырлардың қанға толу пульстік толқуларды зерттеу
әдісі. Көбінесе реопарадонтография қолдаылады► Эхоостеометрия
► Контактты капилляроскопия немесе ультрадыбысты
доплерография (тіндердің микроциркуляциясын анықтау)
► Электроодонтометрия ұлпа мен периодонтжағдайын анықтау
Лабороториялық зерттеу әдістеріМикробиологиялық, цитологиялық, иммунологиялық, қананализі, зәр анализі, асқазан сөлінің және басқабиологиялықсұйықтықтардыңанализіжатады.
Ортопедиялық стоматологияда сирек қолданылады.Тері сынамаларыЭкспозициялық
провокациялықсынамасы(жарақаттық, токсикалық, аллергиялық стоматит кезінде
оң нәтиже береді)Лейкопениялық сынама (протез кигеннен кейін ә сағат
өткен соң, лейкоцит санын анықтау)Клиникалық қан анализі (лейкоцитоз, ЭТЖ жоғалауы,
эритропения токсикалық стоматитке тән; лейкопения,лимфоцитоз аллергиялық стоматитке тән)Сілекей анализі (марганец, хром, никель, свинец
элементтердің мөлшерінің жоғарлауысілекейдеэлектрохимиялық жағдайдың бар болғаны) Рентгенологиялық зерттеу әдістеріБет қаңқаның тік (фас) рентгенограммасыҚаңқаның бүйір рентгенограммасыТомографияЗонографияМагнитті резонансты томографияАртрографияПанорамдыОртопантомограммасыТелерентгенограммасыРадиовизиограф қолданады.
Достарыңызбен бөлісу: |