1 билет «Күлтегін» жыры жайлы әңгімелеңіз Күлтегін жыры
«Жаррах батыр» атты дастанына образдық талдау жасаңыз
жүктеу/скачать 143,26 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.Ақылбай Абайұлының «Дағыстан» дастанының композициялық құрылысына талдау жасаңыз.
- 2.Марғасқа жырау жайлы ой қозғаңыз.
| 2.«Жаррах батыр» атты дастанына образдық талдау жасаңыз.
«Жаррах батыр» түгелдей жоғалып кеткен.Ажар ханнымның айтуы бойынша бұл сұрақ келмейді.Сол үшін уайымдамаңдар қыздар. 3.Ақылбай Абайұлының «Дағыстан» дастанының композициялық құрылысына талдау жасаңыз. 1.Оқиғаның басталуы: Әрі бай, әрі өркөкірек Жүсіптің үлкен тойға келуі; 2.Оқиғаның байланысы: Жүсіп пен Ибраһим атты мерген жігіттің кездесуі, оның атқыштық туралы айтқан бір ауыз сөзін Жүсіптің кек сақтауы. 3.Оқиғаның дамуы: Жүсіптің Ибраһимді байқаусыз өлтіріп алуы. 4.Оқиғаның шарықтау шегі: а)Ибраһимнің анасының Жүсіпті қарғауы Б)Жүсіптің бес ұлынан айырылуы. С) Зәһира мен Жәбірәһилдің бірге болуына,Жүсіптің қарсы болуы. 5.Оқиғаның шешімі:Жүсіптің жазықсыз жалғыз жанды өлтіремін деп, ұрпақсыз қалуы немесе Зәһира мен Жәбірәһилдің өлімі. №25 1.Балқы Базар жыраудың «Екі талай жер болса» өлеңіне поэтикалық талдау жасаңыз. Табаны жаудан таймаған, Нағыз гөзәл сендерсің Асыл туған негізің. Екі талай жер болса, Екі көздің біріндей Мен едім қимас егізің. Қазақты сүттей ұйытты, Аузымнан шыққан лебізім. Кереге жалды сендерсің - Сақтаулы жүрген семізім. Найза салса жетпейтін Ақылға терең теңізім. Қадірді біліп сыйласаң, Арқа,басымды сипасаң, Қияға тартар арбаңды Мен қайратты өгізің. 1 шумақ, 16-тармақ,7-8 буынды, 2 бунақ 2.Марғасқа жырау жайлы ой қозғаңыз. Марғасқа Жырау (т.-ө.ж.б.) — ақын. Қазақ поэзиясында жауынгерлік рухты жырлап, көне дәстүрді жалғастырған жыраудың өмірі мен өлеңдерінің туындауы туралы нақты деректер сақталмаған.Шыққан тегі Орта жүз құрамындағы Найман тайпасының матай руынан.Ол Есім ханның жорық жырауы, қол бастаған батыры болған. Ташкент өңірін билеп тұрған Тұрсын ханның Есім ханға қарсы бүлігін басуға қатысқан (1627). Марғасқа Жыраудың бізге жеткен санаулы ғана жырлары оның от тілді, орақ ауызды жырау болғандығын көрсетеді. «Ей, Қатағанның хан Тұрсыны» атты өлеңінде Ташкент ханының қазақ ауылына опасыздықпен шабуыл жасағанын, жазықсыз жандарды қырып-жойғанын бетіне басады. Марғасқа жырау Қазанғап Байболұлының құрастырып жазып шыққан "Еңсегей бойлы ер есім" атты тарихи жырды алғаш жырлаушы болған деген болжам бар. Бірақ оның «Ей қатағанның Тұрсын ханы» деген 13 жолдан тұратын жыры ғана ауызша сақталған. Басқа жазбалары кездеспейді. Қазанғап Байболов «Еңсегей бойлы ер есім» атты дастанын Бекасыл әулиенің «Жаныс шежіресі» тарихи-шежіре кітабының желісі бойынша жазылғанын ескерте кетейік. Қазанғап жырау одан басқа Шәкәрім, Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы, Шойбек датқа, Астай имам, Арғынбай Баймағанбетұлы, Ботбай Тұрта, қара молда Еркебек, сияқты авторлардың жазбасын пайдаланғаны жөнінде сілтеме жасаған. 1940 жылы жазбаларының ұрлануына байланысты Қазанғап жырау 1941 жылы көктемде Ұлттық ғылыми кітапханасы тарихи қолжазбалар қорына «Еңсегей бойлы ер есім» және «Төле бидің тарихы» деген екі дастанын тапсырған. Авторлық құқығы бекітілген. Есім хан ордасы қазіргі Төле би ауданы, Кеңесарық ауылының жанындағы «Төрткүлтөбе» деген жерде болған. «Қатаған қырғыны» атты Есім хан мен Тұрсын ханның соғысы осы аудандағы Саңлақ, Дабырашылы, деген жерде өткен. Саңлақ — Майбұлақ, Қазақстан ауылының арасындағы Сайрамсу мен Балдыбірек өзендерінің оң жағасындағы тастақты жердің атауы. жүктеу/скачать 143,26 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|