17. Қазіргі арнайы білім беру жүйесінің сипаттамасы.
Оқыту мен тэрбиелеу келесілерді қамтитын элеуметтік білім беру процесіне өзара байланысты жэне олар бірін-бірі толықтырып отырады:
-Қазіргі заманғы арнаулы білім беру бағдарламаларының болуы;
-Коррециялық-педагогикалық процесті ерекше үйымдастырудан арнаулы тэсілдер мен эдістерді пайдалануда көрінетін жеке педагогикалық үстаным мен эрбір баланың ерекшелігін ескеру;
-Өмірлік іскерліктің адекваттық ортасы;
-Коррекциялық-педагогикалық процесте арнаулы педагог мамандығын жүгізуі және арнаулы психикалық түрғыдан өткізу;
-Медициналық-психикалық жэне элеуметтік қызметтерді үсыну. ДМШ балалар жалпы білімді меңгеріп қана қоймай орташа жэне жоғарғы кэсіби мамандыққа ие болуға да қабілетті.
Қарапайым балалар секілді ерекше білім алу қажеттігіне немесе балалардың білікті педагогикалық көмекке зэру, оны тек арнаулы донерлықтан педагог дефектолог қана арылта алады.
Дамуында кез-келген кемістігі бар баланың оқу-танымдық қызметі кэдімгі баланың оқу-танымдық қызметінен ерекшеленеді, себебі өтудің ерекше мазмүны, терең өзіндігі бар жэне ерекше үйымдастыруды жэне оның іске асыру эдістерін қажет етеді. Ол түрлі психикалық функцияның коррекциялы орнын толтырушы өзгеріске жэне баланың өзінің кемшілігіне сэйкес оның ерекше білімдік қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған.
Қазіргі жағдайда педагогикалық сапа да оның білімнің процесі ретінде, интеграциялайтын оқыту ме тэрбиелеу бөлінбейтін, өсуші адамның қалыптсуы, дамуы және әлеуметтенуі туралы түрақты ой қалыптасқан. Оқыту эдісі мен тэрбиелеу эдісін бөлу мүндай жағдайда жасады болады, арнаулы білім процесінің түрлі жақтарын аналитикалық зерттеу мақсатында қабылданатынымен расталған. Сондықтан педагог пен оқушының білімдік өзара қатынастың түрлі эдістерінің итеграциялайтын мэндері ретінде «білімдік /педагогикалық/ технология» үғымын қолдану орынды: «Білімдік технология дегенді педагогиканың міндеттерді шешуге бағытталған, немесе тэжірибеде алдын ала жобалағанпедагогикалық процесс тэжірибесінде жоспарлы жэне кезектілі жүзеге асыру ретінде педагогтың эрекетіің өзара байланысқан кезектілі жүйесін түсіну қажет ». Педагогикалық технология - бүл педагогикалық эрекеттің кепілдемелі сэттілігін қатаң ғылыми жоспарлау мен нақты жаңғырту. Мүндай контексте ерекше білімге мүқтаж түлғаларды оқыту мен арнайы білім беру технологиясыың дамуы туралы айтуға болады.
Мүмкіндіктердің шектелу дэрежесіне жэне ең алдымен интеллектуалдық мүмкіндіктердің сақталуына, сондай-ақ арнаулы білім беру жағдайын құру сапасы мен дер кезінде жүргізілуіне байланысты,ерекше білімдік қажеттіліктерге ие түлғалар білім алудың түрлі деңгейін менгеруі мүмкін.Осыған орай, естімейтін, элсіз еститін, меңіреу, көзі көрмейтін,элсіз көретін, тірек-қимыл аппаратының функцияларының бүлінуіне ие түлғалардың, эмоцианалдық-еркіндік сферасы мен жүріс-түрысы бүзылған түлғалардың, сөйлеу қабілеті ауыр бүзылған түлғалардың бір бөлігі жалпы орта білімді менгеріп қана қоймай, сонымен бірге орташа жэне жоғарғы кэсіби мамандыққа ие болуға да қабілетті.
Мүмкіндігі шектеулі адамның арнаулы білім алуы - терең индивидуалды жэне спецификалық процесс, оның көлемі, сапасы жэне соңғы нэтижелері дамудың ауытқу сипатымен, ағзаның анализаторларының, функциялары мен жүйелерінің сақталуымен; пайда болу уақыты мен бүлінуінің ауырлығымен; баланың жэне оның отбасының өмірлік іскерлігінің элеуметтік-мэдени жэне омэдени жағдайларымен, отбасының арнаулы білім алу процесіне қатысуға қүштарлығымен және мүмкіндігімен; қоршаған элеуметтің; білім алу жүйесінің арнаулы білім берудің барлық талаптарын орындаған жэне барлық жағдайын жасауға мүмкіндігімен және даярлығымен, баламен жэне оның отбасымен жүмыс жасайтын педагогтар мен психологтррдың кәсіби біліктілік деңгейімен анықталады.
Дамуында ауыр жэне көптеген бүзылулары бар балалар мен жасөспірімдерге арналған қазіргі заманғы білім беру мекемесінің үлгісі бар. Мүндай білім беру мекемесінің онжылдық жүмыс тэрбиесі білім кеңістігіне дамуында ауыр және көптеген бүзылуы бар балалар мен жасөспірімдерді қосу мүкіндігі мен қажеттігін көрсетті.
Бүгінде арнайы педагогикалық энтузиасты жергілікті элеуметтік мэдени жағдайының, үлттық және аймақтық ерекшеліктеріне сэйкес күрылған арнайы білім беру мекемесінің басқа да варианты бар.
Арнайы психологиялық-педагогикалық көмек көрсетудің қазіргі заманғы қарқынды даму жағдайында арнайы білім беру мекемесінің елдің қазіргі заманғы элеуметтік-мэдени жэне экономикалық жағдайларына жэне ерекше білімді қажет ететін оқушыға неғүрлым жауап беретін моделін іздеу жэне ел аймағы орталықтарынан шалғайда арнайы педагогтар мен психологтар кадрлардың жетіспеуі жағдайында, дамуында ауытқуы бар балалар мен жасөспірімдердің білім жэне реабилитациялық қажеттілігін қанағаттандыра отырып тиімді жүмыс істей алатын моделін іздеу жүмыстары жүруде.
Достарыңызбен бөлісу: |