облыстарын басқару туралы (1868 ж.) уақытша ереженің жүзеге асырылуы. Сот
жүйесі менсалық салудағыөзгерістер
Қазақстанның Ресей құрамына қосылуының аяқталуы империяның Қазақ өлкесіне
байланысты саясатына біршама түбірлі өзгерістер әкелді.
Жетісу мен Оңтүстік Қазақстанды жаулап алғаннан кейін, патша үкіметі аймақтағы
ағылшындарды ығыстырып шығарған болатын. ЬІңғайлы халықаралық жағдайды
пайдаланып, Ресей империясы Қазақстанда отаршылдық төртіпті күшейтуді колға алды.
19 ғасырдың 60 жылдары қазақ даласын басқару жөніндегі ереженің жобасын
дайындайтын дала комиссиясы құрылды.Оны Ф.Гирс басқарды.Осының нәтижесінде 1867
жылы 11 шілдеде 2інші Александр патша “Сырдария мен Жетісу облыстарын басқару
туралы ереже” бекітсе,1868 жылы 21 қазанда Дала облыстары Орыньор және Батыс Сібір
генерал губернаторлығын басқару туралы уақытша ережені бекітті.
1867—1868 жылдардағы патша үкіметі реформасының негізгі мақсаты — қазақ өлкесінде
отаршылдық тәртіпті нығайтуға бағытталды. XIX ғасырдың екінші жартысындағы
әзгерістер де бұған едәуір ықпалын тигізді. Капитализмнің кеңінен дамуы үшін де
Қазақстандағы бұрынғы басқару жүйесін өзгерту қажет болды.
Бұл ережелер бойынша қазақ жері 3 генерал губернаторлық:Орынбор,Батыс
Сібір,Түркістан құрамына кірді.Орынбор ген губ-ға Торғай мен Орынбор кірсе,Батыс
сібірге Ақмола мен Семей кірді.
Ал Жетісу мен Сырдария Түркістан генерал губернияға кірнен еді.Осы реформаға сәйкес
Маңғыстау прситавтығы закаспий маңына қараса,Бөкей ордасы Астрахань губерниясына
қарады.Қазақстан 5 буынды басқару жүйесі арқылы басқарылды.
Ендігі бр ауылға 100-200 шаңырақ кіретін болды.Тек қана сырдария оьлысында
отырықшы елді мекендерде басқару билігі ақсақалдар қолында қалса,ең төменгң сот
жүйесінің буыны билер мен қазылар соты болды.Жалпы бұл реформалардың басты
мақсаты қазақ жеріндегі басқару ісін өзгерту болатын.
Патша үкіметінің қазақ даласында әзірлеп жатқан әкімшілік-сот құрылысы реформасының
үлгісін алғаш рет сынға алғандардың қатарында Шоқан Уәлиханов (1835—1865 жылдары)
тұрды. Ш. Уәлиханов "
Сот реформасы туралы хат
" атты Омбыда жазылған әйгілі
еңбегінде қазақ даласындағы сот реформасы жайлы айта келіп,
Достарыңызбен бөлісу: 
