88. Отан соғысы жылдарындағы тыл еңбеккерлерінің көрсеткен еңбегі
Майдандардағы жеңіске тыл еңбеккерлерінің қосқан үлесі зор. 1939 жылғы санақпен салыстырғанда 1942 жылыҚазақстанда ауыл шаруашылығыеңбекшілерінің саны 600000 адамға азайған. Ауыл шаруашылығында еңбектенгенерлердің майданға шақырылуымен олардыңорнын қариялар, әйелдер мен балалар басты. 1944 жылы қолхоздағы еңбекке жарамдыерлердің сандық үлесі – 20%, әйелдер – 58%, жасөспірімдер – 22% болды. Яғни, майдандыазық-түлікпен, шикізатпен іс жүзіндеәйелдер, балалар мен қарт адамдарқамтамасыз етті. 1941 жылы Ақтөбеоблысы, Ойыл ауданының “Құрман” колхозының егіншісі Шығанақ Берсиев 1 гектардан 155,8 ц. тары алып, әлемдік рекорд жасаса, ал 1945 жылы – 1 га-дан 202 ц. тары алып, өзінің алғашқы көрсеткішін бірнешерет өсірді. Шиелі ауданы, “Авангард” колхозының даңқын шығарған күріш егушіКим Ман Сам 1 га-дан 154,9 ц. күрішөндірді. Күріш өсіруші Ыбырай Жақаев 1943 жылы 1 га-дан 172 ц. күріш өнімін алыпәлемдік рекорд жасады. Астық өнімі үшіналған 106000 сомды Ы.Жақаев қорғанысмайданына жіберді. Республикада Ш. Берсиев, Ким Ман Сам, Ы.Жақаевтың жолынқуушылар аз болмады. “Ойыл” ауданы, “Кемерші” совхозының Зауре Баймулдиназвеносы, Шелек ауданы “Төңкеріс” колхозынан Малжегерова звенолары 1 га-дан 95-100 ц. тары мен күріш алды. Соғысжылдарындағы әйелдер ерлігі ерекше. Мыңдаған арулар тіпті тракторға, машина рулдеріне отырды. Мысалы, Ақтөбе облысы, Мартук ауданының Дзержинский атындағықолхозында Агафья Швалькова соғысқакеткен күйеуінің комбайынын жүргізіп, 2 күнде 87 гектардан астық жинады. 1986 жылға дейін, яғни соғыс кезі мен оданкейінгі уақытты қоса алғанда 1792 адамСоциалистік Еңбек Ері атағын алған. Көпдеп айтуға да келмейді. Десе де еленбейқалған ерліктер ел жадынан ұмытылмақемес. Еленбей қалғандары соңғы жылдары өзбағасын алып, айтылып, жазылып жүр. Соғыстан кейінгі онжылдықта жарық көргензерттеулерден Ғ Əбішев, О. Малыбаев, А. Нүсіпбековтің еңбектерін атап өту қажет. Бұлеңбектерде Ұлы Отан соғысы кезіндегі елдіңдамуы, қазақстандықтардың майдан мен тылдағы жеңіске қосқан үлестеріне лайықтыбаға беріліп, «Қазақстан – майдан арсеналы» деген қорытынды жасалды.