14.Стоматиттің жалпы сипаттамасы.Клиникасы,этиологиясы. Стоматит (көне грекше: – ауыз) – ауыздың шырышты-кілегей қабығының қабынуы. Клиникалық ағымына қарай стоматиттың жедел және созылмалы түрлері бар. Аурудың пайда болу себептері:
механика, физика және химия жарақаттану, улану (мысалы, темекіні көп тарту, мөлшерден тыс арақ-шарап қабылдау, өте ыстық не өте салқын, сондай-ақ, өте қышқыл не өте тұзды тағам ішу);
түрлі жұқпалы ауруларға (қызылша, кандидоз, тұмау, т.б.) шалдығу;дәрі-дәрмек аллергиясы;
дәрумен жетіспеушілік (гиповитаминоз);жүйке жүйелерінің, ішкі органдардың созылмалы аурулары, ағзада зат алмасу процесінің және ішкі секреция бездері қызметінің бұзылуы,
тістер мен ауыз қуысының гигиенасы жеткіліксіз;
тіс пастасы мен басқа гигиеналық өнімдерді дұрыс таңдамау, қышқыл-негіз балансын бұзу;
жеткіліксіз таза жемістер немесе көкөністерді жеу, «лас қол ауруы»;
теңгерімсіз тамақтануға байланысты витаминдер мен микроэлементтердің жетіспеушілігі;
өз микрофлорасының теңгерімсіздігі;сілекейдің төмендеуі немесе сілекей құрамының өзгеруі;
вирустық инфекциялар, жүйелі аурулар, метаболикалық бұзылулар немесе иммун тапшылығы жағдайлары;шырышты қабықтың механикалық жарақаттары, бактериялық қоздырғыштармен инфекция; т.б.
Баладағы стоматит ауруын, тәбетінің жоғалуы және нашар ұйықтауы арқылы тануға болады. Ауыз қуысын мұқият тексеру арқылы стоматит белгілерін анықтау оңай.
Келесі белгілер аурудың болуын көрсетеді:шырышты қабықтың қабынуы (қызару);
аузында жаралардың, бөртпелердің, жаралардың, эрозияның пайда болуы;дене температурасының жоғарылауы;гиперсаливация (көп сілекей бөлу);тілде және шырышты тіндерде ақ жабын;жағымсыз дәм;ыңғайсыздық, ауырсыну, кейбір жағдайларда жану;тістердің ісінуі, қан кетуі.
Ересектердегі аурудың клиникалық көрінісі жұмсақ, ал аурудың өзі баладағыдай өткір емес. Әдетте, тілде, еріннің және ұртта ішкі жағында, қызыл иектің немесе таңдайда қабынудың шағын ошақтары пайда болады (бұл аймақтардағы шырышты қабат қызарып кетеді), олар ыңғайсыздықпен бірге жүруі мүмкін. Қабыну ауыруы мүмкін, бұл адамның дұрыс тамақтануын (тамақ шайнауын) шектейді.