46-ғылыми-әдiстемелiк конференция материалдары

251 
 
5.  Banks M. Ethnicity: anthropological constructions. – London/New York: Royal 
Anthropological Institute, 1966. – 240 p. 
 
 
 
 
Қанаев Ә.Т., Кегенова Г.Б., Сапарғалиева Н.С. 
 
ЖОҒАРҒЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА БИОЛОГИЯ САЛАСЫНДАҒЫ 
МАМАНДАРДЫ ДАЙЫНДАУ МӘСЕЛЕЛЕРІ БОЙЫНША ОНЛАЙН 
КОНФЕРЕНЦИЯСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ӨТКІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ 
 
Қазақстан  Президентінің  "Қазақстан - 2030" Жолдауында  заманауи  қоғамның 
перпективті  дамуының  глобальдік  факторлары  ретінде  білім  және  ғылым  екендігі  ерекше 
айқындалды.  Биылғы  жылдың  Жолдауында  да  Қазақстан  Президенті  өз  дәрісінде  білімнің 
сапасын  арттыру  мәселесіне  өте  үлкен  көңіл  бөлді.  Әсіресе,  білім  беру  жүйесін 
модернизациялау және оны халықаралық даму деңгейіне  шығару мемлекетіміздің Елбасшысы 
үшін ерекше маңызды приоритеттердің бірі болып табылады.  
Қазіргі  таңда  Қазақстан  Республикасының  жоғарғы  оқу  орындарында  білім  беру 
жүйесіне  біршама  инновациялық  өзгерістер  енгізіліп,  оқу  бағдарламаларын  қазіргі  заман 
талабына сай қайта жаңғыртты. Атап айтқанда, еліміздегі және қала берді Орта Азиядағы ең ірі 
университеттердің  бірі - әл – Фараби  атындағы  Қазақ  ұлттық  университеті  болып  табылады. 
2014  жылы  қара  шаңырағымыз  өзінің 80 - жылдық  мерейтойын  да  атап  өтті.  Қазіргі  таңда  
университетіміз  өз  қармағында 20 -дан  астам  ғылыми-зерттеу  институттарын,  халықаралық 
зерттеу  және  әдістемелік  орталықтарын,  технопаркті  біріктірген  қуатты  ғылыми  және  білім 
орталығы  деп  мақтан  тұтамыз.  Университет  аясындағы  барлық  мамандықтар  шет  елдің 
еуропалық  стандарттарына  сәйкестеліп  аккредиттеу  жүйесінен  өтті.  ҚазҰУ  мұғалімдерінің 
ұжымы  және  әкімшілік-басқарма  жүйесінің  жұмыла  істелген  жұмыстарының  нәтижесінде 
университетіміз "QS Quasquarelli Symonds" халықаралық  агенттігінің  рейтингісінінде 14-ші 
орынды,  әлем    университеттері  бойынша 299 орынды  алып  республикамыздағы  көшбасшы 
жоғарғы оқу орындарының бірі болып саналады.  
  ҚазҰУ-дың осындай алдыңғы қатарлы жетістіктерін ескере отырып, республикамыздың 
көптеген  жоғарғы  оқу  орындары  біздегі  технологияны,  оқу  үдерістері  мен  оқу 
бағдарламаларын  жаппай  үйренгілері  келеді,  сонымен  қатар,  біздің  университетімізде  өз 
біліктіліктерін  арттырып  та  жатады.  Осы  мәселені  ескере  отырып,  биология  және 
биотехнология  факультетіндегі  биоалуантүрлілік  және  биоресурстар  кафедрасының 
меңгерушісінің  жетекшілігімен  және  инициативасымен    С.Аманжолов  атындағы  Шығыс 
Қазақстан  Мемлекеттік  университетінің  биология  саласында  қызмет  ететін  оқытушы – 
профессор құрамымен тікелей онлайн байланысы арқылы «Қазіргі таңда биология саласындағы 
мамандарды  дайындаудың  білім  беру  стандарттары  және  оның  нарық  талабына  сәйкестігі» 
тақырыбында әдістемелік конференция өткізілді. 
Жалпы,  дәстүрлік  жүйеде  ұйымдастырылып  жүрген  барлық  конференциялар    кәсіби 
коммуникацияның кең таралған формасы ретінде қарастырылады. Соңғы жылдары, ақпараттық 
-  коммуникациялық  технологиялардың  қарқынды  дамуы  кәсіби  байланыстардың  жаңа 
формаларының  пайда  болуына  ықпал  етті.  Электрондық  журнал,  электрондық  кітапхана 
сияқты кәсіби коммуникациялармен қатар интернет - технологияның нәтижесінде "интернет -
конференция" немесе "онлайн - конфереция" формасы қарқынды дамыды.  Интернет 
арқылы 
онлайн  байланыстағы  конференция  түрі  кеңейтілген  коммуникациялық - ақпараттық  қызмет 
қатарына  жатқызылады,  өз  кезегінде  бұндай  формадағы  конференция  бір  уақытта  бірнеше 
топтың  өзара  байланысуын  қамтамасыз  етеді.  Онлайн  режиіміндегі  конференция  кәдімгі 
дәстүрлі  конференцияларды  өткізудің  аналогы  болып  табылады.  Онлайн  конференцияны 
ұйымдастыру сатылары классикалық конференцияны ұйымдастыру сатысына сәйкес: 
1. Конференцияның статусы мен тақырыбы айқындалады; 
2. Конференцияны өткізу уақыты, ұйымдастыру комитеті анықталады; 
3. Алдын - ала баяндама жасаушы авторлардың саны белгіленеді; 
4. Конференция туралы ақпарат беру және конференцияға қатысуға шақыру; 

252 
 
5.  Модератормен  конференцияның  материалдарын  жинау  және  оларды    ғаламтор 
сайтында жүктеу; 
6. Конференцияны салтанатты түрде ашу, баяндамаларды талқылау;  
7. Конференцияның қорытындысын жасау, конференцияны жабу рәсімін өткізу;  
8. Қортынды құжаттарды жариялау. 
Бірақ,  осындай  конференцияның  өзіне  тән  спецификасы  бар.  Олардың  негізгісі: 
конференция туралы хабарландыруды, шақыруды, толық ақпаратты ұйымдастыру комитетінің 
веб-сайтынан  арнайы  тарату  тізімдері  (электрондық  мекен-жайлар)  арқылы  тез  тарату 
мүмкіндігі;  онлайн  конференцияның  өткізу  орны - ұйымдастырушылардың  ғаламтор  порталы 
болып табылады;  барлық материалдар конференция сайтына жүктеліп, ғаламторда бәріне қол 
жетімді болады.  
Конференция материалдарын талқылау, қызықтырған мақалаларға пікір қалдыру   немесе 
авторлардың  электрондық  пошталарымен  кері  байланыс  арқылы  жүзеге  аса  алады.  Сонымен 
қатар,  интернет  конференцияның  негізгі  спецификасы  оны  өткізу  орнын  таңдаудың 
қарапайымдылығымен,  материалдарды  талқылау  бойынша  пікір - талас  дискуссия  өткізу 
әдісімен  ерекшеленеді.  Интернет-конференцияның  негізгі  функциясы:  авторлардың 
гографиялық  орналасуына  тәуелсіз  болып,  бір-бірімен  еркін  пікір-талас,  ашық  байланыс 
орнату, ғалымдардың ғылыми көзқарастарын, идеяларын жеткізу және ашық жарялау, ғылыми 
қоғамдар құрастыру, ғалымдардың бір - бірімен қосымша қаржы және уақыт шығындарынсыз 
кеңейтілген коммуникациялық платформада тығыз байланыстарын орнату болып табылады.  
Осындай  бірқатар  жағымды  жақтарын  ескере  отырып,  кафедраның  ұйымдастырған 
онлайн - конференцияның  басты  қатысушылары  айқындалды,  олар:  екі  университеттің 
биология  факультеттерінің  декандары  және  биология  саласында  мамандарды  тікелей 
дайындауға  атсалысып  жүрген  оқытушылар  мен  профессорлар.  Онлайн  конференциясының 
барысында ҚазҰУ профессорлары Болондық декларация контекстіндегі Қазақстандағы ұлттық 
жоғары білім беру жүйесінің модернизациялау сұрақтары жөнінде тақырыпты кеңінен өрбітті. 
Тақырыптың  негізгі  өзегі: "Биология"  саласындағы  білім  беру  бағдарламаларын  жаңарту,  
мемлекеттік  стандарттарды  нарықтың  талаптарына  сәйкестендіру,  білім  беру  сапасын 
жақсарту,  студентті  болашақта  құзіретті,  заман  нарығына  сай  маман  ретінде  қалыптастыру 
сұрақтары  талқыланды.  
Тақырыпқа сай айта кететініміз, әл - Фараби атындағы ұлттық университетіміздің ерекше 
статусы - оған  өзінің  жеке  эксперименталдық  оқу  бағдарламаларын  құрастыруға  мүмкіндік 
берді.  Әрине,  бұл  тәжірибе - өз  кезегінде,  қазіргі  таңда  жаңа,  сапалы  білім  беру 
бағдарламаларын  дайындауға  қажетті  таптырмас  тәжірибе  болды.  Қазіргі  уақытта 
университетте  барлық  мамандықтар  үшін  Негізгі  оқу  жоспарлары  бекітілген.  Жаңа  оқу 
жоспарына  сәйкес  биология  саласының  қыр - сырын  игеруші  бакалавр  студентінің  биология 
саласы  бойынша  бірнеше  бағытта  білім  алу  қажеттігін  ескерді.  Биология  мамандығының 
студенттері 3 курстан бастап 4 түрлі бағытта жалғасатын жеке оқу траекториясын қалауынша 
таңдап,  оқуын  жалғастырады.  Жеке  оқу  траекториялары  (ЖОТ)  келесі  бағыттар  бойынша 
белгіленген: ЖОТ1: "Молекулярлық генетика", ЖОТ2 "Физиология",  ЖОТ3 "Гистология және 
цитология",  ЖОТ 4 "Өсімдіктер  мен  жануарлардың  биоалуантүрлілілі"  деп  аталады.Осыған 
орай,  қазір  Қазақ  ұлттық  университетімізде  биолог  студент  белгілі  бағыттағы  жеке  оқу 
траекториясын  қалауы  бойынша  өзі  таңдай  алады.  Онлайн – конференцияда  университеті-
міздегі  осы  үрдіспен  таныстырып,  студенттердің  зоология,  генетика,  молекулярлық  биология 
және ботаника салаларын өздерінің қалаулары бойынша таңдайтындығы түсіндірілді. Осындай 
ерекше  жаңашылдықтарымен  бөліскен  ҚазҰУ  университетінің  оқытушылары  биология 
саласындағы  мамандарды  дайындаудың  қазіргі  бағдарлама  бойынша  мәселелері  және  оны 
шешудің жолдары туралы ойларымен бөлісе отырды. 
Онлайн – конференцияда бірнеше проблемалық сұрақтар өзінің шешімін тауып жатса, ал 
кейбір  сұрақтар  қызу  талқылауларға  түсті.  Шығыс  Қазақстан  университетінің  деканы 
Мырзағалиева  Анар  биолог  студенттерді  дайындаудағы  жүйелік  технология  тақырыбы 
бойынша  баяндама  жасап,  қазіргі  таңда  осы  салада  дайындалып  жүрген  зоолог,  ботаник, 
геоботаник  мамандары  бойынша  шалғайда  білікті  мамандардың  жетіспеушілігін  алға  тартты. 
Әсіресе,  оқытушы  құрамындағы  кандидаттардың  аздығы,  ал PhD доктор  маманының  тіптен 
мардымсыздығын  ескерді.  Бұл  фактор  өз  кезегінде  болашақ  биологтардың  ғылыми  өсуіне 
үлкен  кедергі  болатындығы  сөзсіз  екендігін  де  айта  кетті.  Биология  саласына  қызығушылық 
бар,  дегенмен,  осы  мамандыққа  түсушілердің  саны  жылдан  жылға  азайып  келеді.  Осы 

253 
 
мәселенің  себебін  зерттеу  және  оған  қызығушылықты  арттыру  үшін  университет 
оқытушыларының оқушыларға арналған кәсіби бағдарлау жұмыстарын жүргізудің әдістемелері 
және  олардың  сапасын  арттыру  бойынша  құнды  пікірлерін  алға  тартты.  Сонымен  қатар, 
ҚазҰУ-де PhD докторантураға  қабылдау  шарттарын  және  осы  университет  аясында  болашақ 
биолог  мамандарын  Қазақстанның  басқа  да  аймақтары  үшін  мақсатты  дайындау  мәселесін 
көтерді.  
Конференцияның  қорытынды  бөлімінде  екі  университет  арасында  студенттердің 
академиялық  ұтқырлығы,  оқытушылардың  біліктілігін  арттыру,  студенттердің  өндірістік 
тәжірибе алмасуы сияқты бірқатар маңызды мәселелері талданды. 
Екі  универсиет  арасында  өткізілген  онайн - әдістемелік  конференция  екі  жақтың 
университтетеріне нәтижелі болды деуге болады. Жалпы, осындай  онлайн -конференцияларды 
болашақта  республикамыздың  барлық  маңызды  жоғарғы  оқу  орындарымен  ұйымдастырып,  
болашаққа  дайындап  жүрген  студенттерді  бірыңғай  бағдарламамен,  жүйелі  түрде  сабақтасып 
дайындау өзінің үлкен нәтижесін берері анық. 
Республикамыздан  қашық  орналасқан  Шығыс  Қазақстан  университетінің  оқытушы  -
профессор  құрамы  конференцияның  соңғы  бөлімінде  осындай  ашық,  кадрларды  дайындау, 
студенттерге  сапалы  білім  беру  сияқты  мәселелі  өткір  тақырыптарды  қозғап,  өз  еліміздегі 
өзекті  мәселелерді  шет  елдіктермен  емес,  өз  отандастарымен  шешуді  жөн  көрген,  көп 
сұрақтарды шешу жолдарын талқылауға мүмкіндік берген ҚазҰУ ұжымына үлкен алғыстарын 
білдірді. 
Бұндай форматтағы конференция – кафедра үшін ұйымдастырылған алғашқы тәжірибелі 
әдістемелік  конференция  болғанына  қарамастан,  онлайн    байланыстағы    пікір  алмасу  бір 
жарым сағатқа созылып, мазмұнды, көркем, мағыналы және тартымды болып өтті. Болашақта 
кафедрада  басқа  университеттердің  жас  ғалымдары  мен  профессор  құрамының  бірлескен 
ғылыми онлайн - конференцияларын ұйымдастырып, өткізу жоспарда бар.  
 
 
 
Қойбақова А.С., Ахметбек Г.  
 
ҚЫТАЙ ТІЛІНДЕГІ ТАПСЫРМА ТҮРЛЕРІ МЕН ОЛАРДЫ ОҚЫТУ  ӘДІСТЕРІ
 
 
Бұл мақалада қытай тілін оқытуда қолданылатын тапсырмаға негізделген әдістеме жайлы 
айтылады.  Мақалада  тапсырма  түрлеріне,  ерекшеліктеріне  жаттығудан    айырмашылығына 
тоқталып, мысалдар келтіріледі. 
Түйін сөздер: тапсырма, коммуникативті, интерактивті  
 
В этой статье рассматривается методы преподавания китайскому языку на основе задач. 
А также подробно излагается виды и особенности задач,  и приводяться примеры. 
Ключевые слова: задача, коммуникативный, интерактивный 
 
This article discusses the methods of teaching the Chinese language-based tasks. As well as 
detailing the types and characteristics of tasks and leading examples. 
Keywords: task, communicative, interactive 
 
Коммуникативті  оқыту  әдісі  ХХ  ғасырдың 70 жылдарында  бой  көтерген 
коммуникативтік  қабілетті  жетілдіруді  қадағалайтын  тіл  оқыту  әдістемесі  болып  табылады. 
Коммуникативті  оқытуда  білім  беру — оқушының  өзін ауызша (тыңдап түсіну, сөйлеу)  және 
коммуникацияға  (оқу  және  жазбаша)  тарту,  яғни,  оқылып  жатқан  тілде  бүкіл  курс  бойынша 
қарым-қатынасын қалыптастыру деген сөз. 
Оның  негізгі идеясы тілді оқушылардың мағынаны 
мен  ақпаратты  жеткізуде  тілді  оқып  үйрену  болып  табылады.  Мұның  екі  түрлі 
артықшылықтары  бар,  ол  біріншіден,  мағынасын  жеткізу  (бірақ  бұл  тілдік  жаттығулар 
формасында емес)  және ақпарат жеткізу  (бірақ ақпараттардың қайталануын емес). Мақсатты 
тілді үйрену қызметі үйренушілердің үйренуге қызығушылығын арттырып, олардың жігерлерін 
ынталандырып, үйрену өнімділігін күшейтеді. Екіншіден, мағынасын бейнелеу және ақпаратты 
жеткізуді  мақсат  еткен  үйрену  қимылы  үйренушілермен  шынайы  түрдегі  қарым-  қатынас 
орайын  ұсынды.  Сондықтан,  үйренушілердің  шынайы  түрдегі  қарым-қатынас  жасау  қабылеті 

254 
 
мен  шынайы  қарым-қатынас  ортасындағы  жүргізіліп  келген  тілдік  қабілеттің  қалыптасуына 
тиімді жағдай туғызады.  
Тапсырма  формасындағы  тілдік  оқыту  міндетті  оқыту  әдістемесі  деп  те  аталады.  Бұл 
коммуникативтік  теория  аясында  дамып  келеді.  Оқытудың  бұл  әдістемесі  коммуникативтік 
тілдік формасы, үйрену формасы секілді маңызды оқыту идеясы болып табылады. “Тапсырма” 
термині ең алғаш тілдік қарым-қатынас барысында қолдана бастаған. Cонымен қатар бұл тілдік 
оқыту  әдісі  одан  ары  теорияға  және  өзара  алмасу  теориясы  секілділерге  сіңісіп  тілдік 
теорияның ықпалына ұшырап отырады
[1, 18]
. 
Бұл  тұста  студенттердің    шын  мәнінде  ой  пікірін  білдіруі  мен  ақпараттарды  жеткізуіне 
қандай  түрдегі  қызмет  тиімді  болады  деген  сұрақ  туындайды.  Біріншіден,  үйренушілердің, 
шын  мәніндегі,  өзара  қарым  қатынасы  үйренушілердің  ой  пікірін  білдіруі  мен  ақпарат 
жеткізуіне ең тиімді болмақ деген. Осы қызмет барысында көптеген оқушылар мол ақпараттар 
игереді. Олардың барлығы басқалардан өздері білмейтін ақпараттарға ие болып отырады, бұл 
ақпараттарға  ие  болу  үшін  олар  тапсырма  түрінде  өзара  қарым-қатынас  жасайды,  олардың 
байланыс  жасау  барысындағы  бастысы  мақсаттары    маңыздылығын  көрсету,  бірақ  бұл  тілдік 
жаттығулар формасында болмайды. 
 «Тапсырма»  термині  де  қолданыс  барысында  туындай  отырып,  коммуникативті  тілдік 
әдістеме барысындағы маңызды ұғымға айналды. Тапсырманың тілдік формасы барған сайын 
артып, әрі дами келе тілдік әдістеме негізіне айналуда. 
ХХ-ғасырдың 80-жылдарының  орта  шенінен  бастап,  тіл  білімі  ғалымдардың 
коммуникативті  оқыту  әдістемелері  жайындағы  түйіндемелері  тапсырманы  зерттеулерден 
бастап  тапсырманың  екінші  тілді  оқытудағы  рөлін  зерттей  бастады.Бұл  жылдары  Крашен 
(Krashen)  теориясы  екінші  тілді  игерудегі  зерттеулердің    бастамасы  болды.  Крашен  теориясы 
бойынша  екінші  тілді  игеруші  әріптерді  теруді  игерсе,  екінші  тілді  меңгеруіне  жол  ашылады 
деп саналады. Ал басқа да ғалымдар өздерінің бұған қайшы пікірлерін ұсынған. Мысалы, Сюан 
(Swain 1985) екінші тілді оқушылар тілдерді игеруге қабілетті бола тұра, оны табысты игеріп 
шығуына  кепілдік  жоқ  деген  пікірді  алға  тартады.  Ал  Лұң (Long 1985) тілді  меңгерудің  кілті 
кіру  амалдары  және  шығу  амалдарының  жеткілікті  болуына  байланыстылығын  атап  өтті 
[2, 
129]
.  
Тапсырмаға  негізделген  тілдік  оқыту  әдісінің  артықшылықтары  көп.  Тапсырма 
негізделген тілін оқыту әдісстерінің қайнар көздерінің басқа оқыту әдістерімен салыстырғанда 
айқын  артықшылығы  бар.  Оның  теориялық  зерттеулер  тіл  білімін  зерттеу  процесіндегі 
ізденістермен  тығыз  байланыста.  Осылайша,  тапсырмаға  негізделген  әдістеме  білімнің  даму 
барысындағы  тілді  оқытудың  теориялық  және  практикалық  тарихында  оқытудың  бір  жолы 
болып табылады. 
Коммуникативтік  тілдік  оқытуда  тапсырма  ойды  жеткізудегі  маңызды  шара.  Тапсырма 
«тар  мағыналы  тапсырма»  және  «кең  мағынадағы  тапсырма»  болып  бөлінеді.  Тар  мағыналы 
тапсырма  тек  кейбір  коммуникативті  мақсат  үшін  тіл  қызметін  пайдалану  болады  және 
тапсырма  тілдік  емес  нәтижелі  болуы  тиіс.  Кең  мағынадағы  тапсырманы  коммуникативтік 
тапсырмалар және  оқыту тапсырмалары деп бөлуге болады. Мазмұны тілді негіз еткен іс шара 
оқыту қызметі болады.  
Тапсырманың екі түрі бар, олар нақты және оқыту тапсырмалары. Нақты тапсырма нақты 
өмірлік  тапсырмалардан  тұрады  немесе  өмірде  кездесетін  түрлі  жағдайлар  болуы  мүмкін. 
Мысалы, оқушының сабақтан тыс оқуда, өмірде, қызметте кездестіретін түрлі жағдайлар, оның 
ішіне    әуе  билеттеріне  тапсырыс  беру,  хат  жазу,  картадан  мақсатты  жерді  табу,  телефон 
нөмірлерін іздеу, ауа райы болжамдарын тыңдау, т.б.
 
Ғалымдар  тапсырмаға  негізделген  оқыту  әдістері  шынайы  түрде  орындалмаса  да,  оқыту 
тапсырмасының барысында оқушылар қабылдауға, ақпаратты беруге, жеткізуге, сонымен қатар 
өз  көзқарастары  мен  пікірлерін  білдіру  қажет.  Сондықтан  бұл  тапсырмалар  тілді  оқыту 
процесін жетілдіруге көмектеседі. 
Оқыту тапсырмаларының бірнеше түрлері бар:  
1.  Мозаикалық тапсырмалар ( Jigsaw) 
2.  Ақпараттық тапсырма (ақпараттық - алшақтық тапсырмалар) 
3.  Мәселелік тапсырма (мәселелерді шешуге арналған )  
4.  Мәселені шешуші тапсырма ( шешім қабылдау тапсырмалары) 
5.  Пікір алмасу тапсырмалары 
Тапсырмалар сонымен қатар қарапайым және күрделі болып келеді. 

255 
 
Қарапайым тапсырманың бірнеше  ерекшеліктері бар, әдетте тек 1-2 ғана мүмкіндіктердің 
болуы;  үйренушілерге  жеткізілетін  ақпараттың  қарапайымдылығы  мен  нақтылығы;  қажетті 
тілдік  білім  мен  тілдік  дағдылардың  қарапайым  пайдалану  қажеттілігі;  қысқа  уақыт  ішінде 
аяқтау мүмкіндігі т.б.. 
Мысалы: 
Бірінші тапсырма: дыбысталған мазмұн негізінде ондағы сыйлық түрлері мен оған сәйкес 
жанұя мүшелерін тап. 
Екінші  тапсырма:  Анықтамалық  байланыс.  Топтағы  студенттерден    аты  жөнін,  мекен-
жайы мен телефон нөмірлерін сұраңыз.  
Күрделі тапсырманың ерекшеліктері: 
1.
   әдетте бірнеше қадамдардан тұрады; 
2.
  әдетте студенттерден шағын топта, тіпті жеке бөлініп жұмыс жасау талап етіледі; 
3.
  түрлі ақпарат қабылдау, сондай-ақ ақпаратты өңдеу, талдау қажеттілігі; 
4.
  бірнеше тілдер мен тілдік дағдыларға қатысты болуы мүмкін; 
5.
  әдетте 20-30 минут немесе одан ұзағырақ уақыт талап етіледі. 
Күрделі  тапсырмалар  бірнеше  қарапайым  тапсырмалардан  құралады.  Бірнеше 
тапсырмалар  арасында  байланыс  болады,  алдыңғы  тарсырма  кейінгі  тапсырмаға  дайындық 
жасайды. Мысалы: 
1.  шолу және ауа - райына байланысты мәлімдемелер жасау; 
2.  ауа райы өзгерістеріне қарапайым сипаттама беруді үйрену; 
3.  түрлі маусымдарды қарапайым түрде сипаттауды үйрену. 
Қарапайым іс- қимыл тапсырмасы:  
 «Төмендегі  суреттерге  қарап,  солтүстік  Қытайдың  төрт  мезгіліндегі  ауа  райының 
құбылуы  туралы  айтуға  тырысыңыз,  сөздік  қоймадағы  иероглифтар  сізге  көмектесе  алады. 
Сөздік қойма: жылы (暖和)，салқын (凉快)，ыстық (热)，суық (冷)，жұқа (薄)，қалың (厚)，
желдің соғуы (刮风)， қар жауу(下雪)»
 [2, 142]
. 
Топтық  іс қимыл тапсырмасы: 
«Бірінші топ көктем, жаз, күз және қыс мезгілдері болып бөлініп,  төмендегі төрт аспекті 
бойынша әрбір мезгілдің ерекшелігін жеке дайындайды». 
1.  Ауа райы; 
2.  Табиғат көрінісі; 
3.  Тамақтану; 
4.  Көңіл көтеру. 
Қайта топталып, көктем, жаз, күз және қыс төрт адам болып қайта бөлінеді. Осы төртеуін 
салыстырады.  
Жұптасып орындалатын тапсырмалар:  
«Төмендегі  кестені  пайдалана  отырып  дайындалыңыз.  Содан  соң   серіктесіңізден    оның 
туған жерінің ауа райы туралы сұраңыз»  
«Екеуіңіз  бірге  өз  туған  жерлеріңіздің  қандай  ерекшеліктері  бр  екенін  салыстырып, 
көпшілікке таныстырыңыз» 
Дамытушылық тапсырмалар: 3 студент бір топқа бірігіп, пікірлерін білдіру.  
«Бір  қытайлық    сіздің  елге  саяхаттап  келгісі  келеді.  Оның  қаңтар,  мамыр,  тамыз  және 
қазан  айларында  уақыты  бар.  Ол  қай  айда  барса  ең  керемет  мезгіл  болатынын  білгісі  келеді. 
Оған  саяхат  уақытын  ұйымдастыруға  көмектесіңіз  және  неге  бұл  жолы  баруға  тиіс  екенін 
айтыңыз.  Оған  қандай  киім  және  заттарды  өзімен  бірге  алып  келу  қажеттігін  түсіндіріңіз. 
Сөздік қойма: алып жүру （带）, （穿）кию, （又）тағы, （有时候）кейде»
 [2, 150]
. 
Рөлдік  ойындардың  артықшылықтары  көп.  Ол  студенттердің  тілді  пайдалануына 
мүмкіндік  береді,  сондай-ақ  өмірлік  тәжірибені  бастан  өткізуге,  коммуникативті 
құзыреттіліктерді  жүзеге  асыруға  көмектеседі.  Басты  назар  аударатын  мәселе,  студентке 
берілетін  тапсырмада  еліктеуден  аулақ  болу  керек,  себебі  еліктеу  процесінде  жиі  қарым  -
қатынас тілдің көрінісі болып табылады.  
Тапсырма  мақсаты - бағытталған  сыныптағы  коммуникативтік  немесе  интерактивті 
қызметімен өзара байланысты мәселелер тобының шешім ақпарат түсінуді, өңдеу қатысуымен 
жүзеге  асырылады  мақсатты,  тілді  үйрену  қосымшасы  тілін  үйренушілерге  ықпал,  немесе 
мәселені шешу үшін болуы тиіс шетел тілі аудиториялық. 
Тапсырма мен жаттығулар айырмашылығына келсек, 

256 
 
-  тапсырма  мақсаты  екі  сипатқа  ие.  Бірінші,  тапсырма  оқытушылық  және  оқытушылық 
емес мақсаттардың болуы. Ал жаттығуда тек қана оқытушылық мақсат қана болады;                
- Тапсырмада көп жағдайда тілдік емес нәтижелер көрініс табады, ал жаттығуда әрқашан 
тілдік нәтижелер көрсетіледі;  
-  Тапсырмада  коммуникативті  және  интерактивті  әдістер  қолданылады.  Бұл  әдістер 
көбінесе студент  пен студент, студент пе оқытушы, студент пен материал арасында жұптасып 
немесе көп жақты жүзеге асырылады; 
- Тапсырма орындауда ұжымдық, серіктестік іс шаралар мен қимылдар жасалады.  
Тапсырманың құраушы элементтері: 
1.  Мақсаты. Күнделікті өмір мен жұмыс барысындағы міндеттер секілді, оқытуда да ең 
алдыымен мақсаты болады. Ол неғұрлым нақты сипатта болуы тиіс.  
2.  Мазмұны. Тапсырманың бұл элементін жай ғана бір сөзбен жеткізуге болады. Ол «не 
істеу». Тапсырманың мазмұны дәріс барысында көрсетіледі. 
3.  Тәртібі.  Студенттің  тапсырманы  пайдалану  мен  орындау  бойынша  белгілі  бір 
дәрежеде,  процесіне  қатысатын  аяқтау  үшін  қадам  «қалай  істеу  керектігін».  Бұған  белгілі  
тапсырманы орындаудағы орын, тәртібі, уақыты т.б.  кіреді. 
4.  Қолдану  материалдары.  Бұған  тапсырманы  орындау  барысында  қолданылатын 
барлық материалдар жатады.  
5.  Оқытушылар  мен  студенттердің  рөлі.  Тапсырманың  барлығында  оқытушылар  мен 
студенттердің  нақты  рөлі  болуы  маңызды  емес,  бірақ  тапсырма  жанама  болады  немесе 
оқытушы  мен  студенттің  сипаттамаларын  көрсету  үшін  қолданылады.  Студенттерге  арналған 
нақты айқындалған рөлдер де  қарастырылуы мүмкін. 
6.  Сценарийлер.  Аудиториялық  тапсырмаларды  ұйымдастыруға  қолданылатын 
сценарийлер  элементі,  ауызша  байланыс  тұрғыда,  оның  ішінде  қоршаған  ортаны  немесе 
жағдайларын  орындау  туындайтын  тапсырмалар  жатады.  Тапсырманы  жобалау,  тіл  мен 
мәнмәтін арасындағы қарым-қатынастардың студенттердің білімін жақсарту үшін қажетті. 
Тапсырма  әдіс,  құрал,  форма  болып  табылады.  Ол  мазмұн  немесе  мақсат  емес.  Бірақ 
тапсырманы  пайдалана  отырып,  дәрістің  өнімділгін  арттыра  аламыз.  Үйренушілерге  шынайы 
орта, мақсатты жүзеге асыратын мәселені шешуге мүмкіндік алып келеді. Сондықтан тапсырма 
тілді  оқытуда  қарапайым  тілдік  жаттығулардан  арылып,  мағыналы,  тілдік  қолданбалы, 
коммуникативті мақсатты тілдік тәжірибе болып табылады 
[3, 87]
. 
Тапсырмалар арқылы студенттердің қытай тілінде сөйлеу қабілеттерін арттыру мәселесі 
шешіледі  және  диалогтық  қарым-  қатынас  жасауға  мүмкіндік  беріледі.  Сонымен  қатар 
студенттердің  қытай  тілінде  сөйлеу  қабілеттерін  арттыру  үшін  түрлі  топтық  немесе  жұптық 
тапсырмалар беріп, әрбір студентке жеке рөлдердер мен міндеттер атқаруды талап етіп, бірігіп 
жұмыс  жасату  бойынша  білім  деңгейлері  төмен  студенттер  үлгерімі  жоғары  студенттермен 
кеңесіп  жұмыс  жасауына  жағдай  жасалады.  Ондай  болса  студенттердің  пәнге  деген 
қызығушылығы, бәсекелестік сезімі негізінде студенттердің білуге құштарлықтары артады. 
Қорыта  келе  студентердің  коммуникативті  және  кәсіби  құзыреттіліктерін  арттыру 
мақсатында  тапсырмаға  негізделген  оқыту  әдістемесі  арқылы  білім  беру  тиімділігін  айтқан 
жөн. Әр сабақты түрлендіріп өткізу студенттердің білім деңгейін көтереді, қажетті білім алуға, 
біліктерді қалыптастыруға жағдай жасалынады. 

жүктеу/скачать 6,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: