А. И. Исаева Қазақ халқындағЫ
Тойнби А.Д. Постижение истории. - С. 33
жүктеу/скачать 7,97 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 5 2 З-ТАРАУ. Батырдың ер корғаны ретіндегі жауынгерлік қызметі
| 405Тойнби А.Д. Постижение истории. - С. 33.
406 Перщиц А.И. Война и мир на пароге цивилизаций. Кочевые скотоводы // А.И. Першиц, Ю.И. Семенов, В.А. Шнирельман Война и мир в ранней истории человечества. В двух томах. - С. 165. 1 5 2 З-ТАРАУ. Батырдың ер корғаны ретіндегі жауынгерлік қызметі Осы негізгі себепті ескермеген, көшпелілер тарихын зерттеген кейбір зерттеушілер «малшылық өмір жалқаулыққа тәрбиелей- ді..., инерттілікті, жауынгерлік рух пен ептіліктің жоғалуына ық- пал жасайды... Себебі көшпелілер өмір сүріп жатқан шексіз түзу дала біркелкі, өзгеріссіз жэне олардың өмірі де сұрыксыз, әскери құлшыныстан аиырылған», - деген паиымдауларға келген и' Осылайша, батырлар институты XIX ғасырдың екінші жар- тысынан бастап жойыла бастайды. Бұл туралы К. Есмағамбетов: «Патша өкіметі қазақ қоғамындағы дэстүрлі билік институтта- рын жоюды ең алдымен батырлардың көзін кұрту жолдарын із- дестіруден бастады. Себебі, олар елдіктің, қазақ жерінің тәуел- сіздігі мен бүтіндігінің жоқшысы еді. Батырлар дан құтылу, сол арқылы қазақ халқын жуасытуға, рухсыздандыруға бағытталған әрекет отарлық саясаттың кұрамдас бөлігі, басты бағыттарының бірі болғандығы патшалық Ресейдің ресми құжаттарынан да кө- рінеді. 1806 ж. 31 мамырда император I Александрдың Бөкей ордасы үшін бекіткен «Хан кеңесі үшін ережелерде» «батырлар пайда болмасын және күшеймесін» деген нақты нұсқау жазыл- ған», - деп атап көрсетеді4 0 7 408 XIX ғасырдың екінші жартысынан бастап дәстүрлі қазақ қо- ғамына тэн институттардың бірте-бірте өз рөлдерінен айрыла бастауымен, ендігі түста олар атқарған қоғамдық-саяси қызмет- тің үлгісі мен мазмұны жаңа күштердің қолына өте бастайды. Басқаша айтқанда, XVII-XVIII ғасырлармен салыстырғанда XIX ғасырдағы қазақ қоғамына эсер еткен ішкі-сыртқы фактор- лар бірте-бірте Ресей патшалығының отарлық саясатының кү- шеюімен жаңа мазмүнға ие болды. Ендігі тұста қазақ қоғамының рухани-мәдени, қоғамдық-саяси дамуының жолындағы күресін жаңа күштер - рухани тұлғалар бастады. Басқаша айтқанда, би- лер, шешендер, ақындар мен жыраулар, ишандар мен имамдар өздерінің рухани-шығармашылық, қоғамдық қызметтері арқылы қазақ қоғамының отаршылдыққа қарсы азаттық күресіне жаңаша мазмүн берді. жүктеу/скачать 7,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|