Abai Kazakh national pedagogical university хабаршы «Арнайы педагогика» сериясы, Серия «Специальная педагогика»
жүктеу/скачать 3,17 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ключевые слова
: развитие STEM-образования, обновленное содержание образования, новые требования образовательной среды, предметы естественно-математического цикла, предпринима- тельское образование, развитие образования в Казахстане. Жақын арада әлемде және, әрине, Қазақстанда да IT-мамандар, бағдарламашылар, инженерлер, жоғары технологиялық өндірістердің мамандары күрт жетіспейтін болады. STEM білім беруі - жоғары технологиялар саласында қызметкерлерді оқытудың негізі. Сондықтан Австралия, Қытай, Ұлыбрита- ния, Израиль, Корея, Сингапур, АҚШ сияқты көптеген елдер STEM білім беру саласында мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асырып жатыр. Атап айтқанда, ғалымдардың зерттеулері [1, 56 б.] осы мәселені зерттей отырып, бірқатар маңызды мәселелер мен қайшылықтарды анықтады: - қолданыстағы, дәстүрлі, білімді, білім беру жүйесі ХХІ ғасырдағы жұмыс күшін тәрбиелеу мен оқытудың талаптары мен сұраныстарына толық сәйкес келмейді, яғни жас ұрпақты ғылымға, техно- логияға оқытудың қалыптасқан жүйесінің белгілі бір мәселелері бар: инженерлік және математикалық; - STEM пәндерін оқытуда және осы түрдегі мамандықты таңдауда мотивацияның төмендеуін көрсетеді; физика-математика пәндері бойынша оқу үлгерімінің төмен деңгейі, сондай-ақ STEM пәндерін білуді және қолдануды қажет ететін нақты мәселелерді шешу қабілетінің жоқтығы байқалады. Бұл кемшіліктер білікті STEM жұмысшылары санының азаюына әкелді. Мемлекеттік және саяси қайраткерлер, бизнес өкілдері STEM жұмысшыларының жетіспеушілігі ұлттық бәсекеге қабілетті- лікке болашақта қауіп төндіреді деп санайды. Брэд Смит, вице-президент Microsoft корпорациясы: «білікті мамандардың жетіспеушілігі жоғары деңгейге жетті, біз жоғары технологиялық компания- лар үшін данышпандардың дағдарысы туралы айтуға болады» [2, 123 б.]. Джорджтаун университеті зерттеушілерінің 2014 жылғы зерттеуіне сәйкес, 2018 жылға дейін талап етілетін STEM білім беру қызметкерлерінің саны 8,65 млн. Атап айтқанда, өндіріс саласы қажетті біліктілікке ие қызмет- керлердің жетіспейтіндігіне - 600 мыңға жуық адамға тап болады. Бұл мәселелерді шешу қажеттілігі дәстүрлі білім беру жүйесін реформалауды, атап айтқанда, АҚШ-та, сондай-ақ әлемнің басқа елдерінде байқалатын STEM білім беруді дамыту бағытын өзек- тендіреді. Қазіргі уақытта Қазақстанда орта білім беру жүйесінде STEM тәсілінің белсенді дамуы бай- қалады. 2016-2019 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының білім және ғылымды дамытудың мемлекеттік бағдарламасы аясында жаңартылған білім беру мазмұны бойынша оқу жоспарлары мен бағдарламаларын енгізу бұған мысал бола алады [3, 39 б.]. Бұл бағдарламаны іске асыру STEM оқыту жағдайында оқу жоспарларын дайындауды көздейді. Оқу бағдарламасында жаңа технологияларды, ғылыми жаңалықтарды және математикалық модельдеуді дамытуға бағытталған элементтер болады. Қазіргі уақытта мектептерде «Жаратылыстану», «Математика және информатика», «Көркем еңбек» сияқты пәндер жұмыс істейді. Жоғары сынып оқушылары үшін «Графика және дизайн», «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері» сияқты білім беру салалары, сонымен қатар балалар робото-техника, бағдарла- малау, инженерлік ғылымдар және т.б. негіздерін оқитын элективті курстар енгізілді [4, 89 б.]. Қазіргі уақытта робототехниканың дамуы Қазақстанның білім беру ортасында шешуші орын алады. 2014 жылдан бері өткізіліп келе жатқан жалпы білім беретін мектептер мен Назарбаев Зият- керлік мектептерінің оқушылары арасындағы жыл сайынғы робототехника бойынша республика- лық олимпиадаларға қазақстандық жастардың белсенді қатысуы, сондай-ақ Дүниежүзілік робото- техника олимпиадасына (WRO) қатысуымен расталады. 2015 жылдан бастап Халықаралық RoboLand фестивалі Қарағандыда өткізіліп келеді . Жыл сайын қатысушы командалар саны артып келеді, бұл қазақстандық мектеп оқушыларының осы салаға деген қызығушылығының артқандығын тағы бір рет растайды. Жаңартылған білім беру мазмұнына көшу шеңберінде оқушылардың бойында әлеуметтік-эмоционалдық дағдыларды қалыптастыру, сыни және шығармашылық ойлауды дамыту жоспарланған. Бұл жағдайда STEM білімінің негізінде жатқан пәнаралық және жобалық әдіс сту- денттердің таным мен дамудың белсенді процесіне деген ынтасын арттырады, сонымен қатар алған білімдері мен дағдыларын практикада қолдана білуге үйретеді. Сондай-ақ балаларды сабақтан тыс |