337
Айтыс II том
Қызыл жел қыз аузында бар дегенмен,
Дауысым зордан шығад қорқыңқырап.
Атағың алты алашқа жайылған қыз,
Отырсың әлі күнге неғып шыдап?
Қыз:
Жігітсің өзің сері, елің алыс,
Болыпсың серіліктен елге таныс.
Манадан
сөзге шыдап отыр едім,
Намысқа шыдатпаған сөзің шалыс.
Дұшпанға өзі ұрынған үндемесең,
Кісіге үлкен аға болар намыс.
Қабығы қалың болар қара талдың,
Қонысы су аяғы қара малдың.
Жырынды көпті көрген жүйрік жігіт,
Сөз сөйлеп, бір-екі ауыз жолдық алдың.
Желденбе, желді жігіт, жел қабарсың,
Сөзіне қыздың айтқан арланарсың.
Бұл – Табын, өлең баққан ел болады,
Пәлеге, аңдап сөйле, жолығарсың.
Шернияз:
Сен болсаң,
пәлелі қыз, жолығайын,
Несіне пәле екен деп қорынайын.
Сен емес менің жалғыз көрген жауым,
Құдайдан жолықтырған, айналайын,
Ақырсаң, арқам қызар дауысыңа,
Келген соң өзің іздеп дабысыма.
Желсөзбен
табанымды тайдырған соң,
Жетіліп, жел аяңдай шабысыңа.
Сырғисың аққан судай ағызам деп,
Тұрайын қарсы қарап ағысыңа.
Қыз:
Құдеке, тағы келді кезек сөзге,
Қиырдың қылаңындай келдік кезге.
Сұраған аты-жөнің айыбы жоқ,
Айтсашы, ат-жөніңді енді бізге?
338
Қазақ өнерінің антологиясы
Шернияз:_Ауылдың_ақсақалы_батыр,_бегім,_Жаманға_теңдік_бермей,_қағып_жедім._Сұрасаң,_аты-жөнім_мен_айтайын,_Көшпелі_руымыз_Кете_дедім._Қыз'>Шернияз:
Ауылдың ақсақалы батыр, бегім,
Жаманға
теңдік бермей, қағып жедім.
Сұрасаң, аты-жөнім мен айтайын,
Көшпелі руымыз Кете дедім.
Қыз:
Барады кешкі даусым жерді жарып,
Бай болған біздің Табын, дуа дарып.
Көшпелі көшіп жүрген, сорлы Кете,
Қыс болса, күнелтесің қайда барып?
Шернияз:
Жоғары елдің көбі біздің Шекті,
Көтібар, хан-төресі – Әлібек-ті.
Сұрасаң,
қыс қыстауым мен айтайын,
Атырау біз қыстаймыз кең түбекті.
Қыз:
Қаз ұшса, үйрек қонар айна көлге,
Қалады көл суалса, бақа шөлге.
Қара өлең қайымдасып, айтысалық,
Құрысын, ерегіс сөз қалсын енді.
Бір сөзді аңдаусыздан айтқан болсам,
Аяғын қара өлеңмен өзің жөнде.
Өзің бай, ел
сауырсы Кете болсаң,
Қаңғырып, қайдан жүрсің біздің елде?
Шернияз:
Жеті айыр Жемнің бойы – жердің төрі,
Жігітті шаршатады шымның өрі.
Жас күннен тиянақсыз болып өстім,
Зауықшыл дегенменен қыстау желі.
Шығады ыссы ай жылда сағым белде,
Табанды үй шыдайды дауыл, желде.
Түбірсіз, тиянақсыз,
жас құдаша,
Сіңіп кет, қыз ойыңша біздің елге.
Жүрейін сіздің елге әзіл білсең,
Ауызбен әзілдесіп, ойнап-күлсең.
