Қасымхан бегманов күРЕҢбел өлеңдер • Дастан •

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
249
Жетiсудың жетi өзенi жас болып,
Жосып ақты әлсiн-әлсiн тасып ап.
Жабыққанда жасаурай қап жанарым,
Қартым жатқан Кеңсай жаққа қарадым.
Айта алмаған бiр сыр кеттi-ау данамда,
Бiр сөзiмдi мен де айта алмай барамын...
II 
Былай қалып таңғы ас,
Кейде көршi 
Паша достай болғым келiп мәңгi мас.
Қонаевтың даңғылына жетемiн,
Көше кезген қарақшыдай  қаңғыбас.
Ей, ұланым,
                  жыр оқы деп қыстадың,
Сәкендейiн сұлу,  сырлы сандық аш.
Қыр соңыңнан қалмайтұғын дұшпаның,
Сенi  мендей аңдымас,
Ала заман ала жiппен шандымас.
Қызыл дәурен сөз сөйлеткен астарлап,
Жырлағандай досым көзден жас парлап.
Қонаев – ол тек Қонаев қана емес,
Қонаев – ол: «қарабауыр қасқалдақ!»
Беу, бүгiнгi бұлаңдаған бұланым,      
Бұлдыраған белесiм,   ұрандаған ұланым,
Сылаңдаған шырағым,
Сен де бiр күн азап-қайғы шегесiң.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
250
Жұмыртқада шайқалмаған қыраным,
Сахарада байқалмаған бұлағым.
Сендер соны бiлсе екен деп,
Жан-тәнiмен сүйген едi,
Ол шетсiз-шексiз Тұранын.
Бiр Алладан жалбарынып сұрадым:
Оңашада сол қартымдай ардақты,
«Қазағым» деп үнсiз ғана жыладым.
Бойымдағы барыммен,
                             дарыныммен, 
                                               зарыммен,
Азынаған азалы бiр дүниеауи сарынмен.
Жаздым мұны,  
                жер бетiнде адамдар аз, 
                                      мола көп,
Алтындар аз,  қола көп.
Бiлесiң бе,  шырағым?
Мәскеу жаққа жүрерiнде оқитын ол құранын.
Жолың түссе маған-дағы соға кет:
Қалқаманның ар жағында,
                                   Абай атты ауылдың,   
Сол Қонаев көшесiнде тұрамын.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
251
ҚАСЫМ АМАНЖОЛОВ ЖАЙЛЫ ЖЫР
НЕМЕСЕ АҚЫН ЗИРАТЫНДАҒЫ ОЙ 
 
 I
Қабырға сөккен 
                       қазақтың мұңы тербеткен,
Қара бала едiм қараша ауылда ержеткен.
Қаратау жақтың қара талының шыбығын,
Ат қылып мiнiп түскенмiн жолға сен кеткен.
Көсiлiп жатқан 
                      куә ғой, қырат,  сай мына,
Қырандар көкке қанатын бiрден жайды ма?
Мәңгiлiк өмiр iздедiм мен де өзiңдей,
Қаршадайымнан айналып Асан қайғыға.
Жырақта қалып 
                          жылдарым сауық құратын,
Басыңда тұрмын, 
                       қасыңда тұрмын ұлы ақын.
Қасым боп ашқан дүниенiң мынау есiгiн,
Сұрапыл жылдар сырларын бiзден сұра түн.
Бiр кезде қалған 
                           iзiңдi iздеп Ембiден,
Боталап көзiм жырыңа қайта телмiрем.
Жұртыма ертең  соңымда менiң мұра боп,
Өлеңнен өзге қалады дейсiң ендi нем.
От жалын кештiң 
                        кешпеген мынау еш пенде,

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
252
Жабықтың ба екен ескi шинельдi шешкенде.
Жұмақ-ау шығар ол жақта сенiң мекенiң,
Көп көрiп едiң тозақты ғұмыр кешкенде.
Ал қара көктей
                       дариға-ай сол бiр қайда арман,
Қиялың  қалқып аспанда жүзген айды алған.
Сене алмай тұрмын көздерiм менiң бұлдырап,
Қасым ба мынау ақ топыраққа айналған.
Өлмейдi мәңгi 
                         рухы күштi асылдар,
Қалады олар алмасқанменен ғасырлар.
Маған да бiр сәт көз салып өтсiн ертеңгi,
Қазақ деп туған қара көз жап-жас Қасымдар.
Ақ толқындардай 
                           жағасын жардың ұратын,
Сағыныш дертiн бiздерден ғана сұра түн.
Жүз жылдық жүктi арқалап даңқ-дақпыртсыз,
Басыңда тұрмын, қасыңда тұрмын ұлы ақын.
II
А, анау Балқашқа қарай,
                      алқына аққан Ақтайлақтың өзенi,
Қызыларай тауларының көлге ұласқан кезеңi.
Жүзiмдi жаңбыр жуғаны-ай.
Қара нарлардың үстiнде
         аруларымды тербеткен алтын шатырлар,

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
253
Төбелерiнде мәңгi тұрарын,
                                    бiлгендей екен туған ай.
Кешегi өткен дулыға киген батырлар.
Артында азынаған үй қалып,
Жарық жалғанды қимай да, қимай қиналып.
Бұрынғылардың жолына 
                              бұрылып барып түскенсiз,
Сондықтан ба екен 
               Алаштың сан баласынан  үстемсiз.
Сұп-сұр боп жүзiң соңғы рет,
 Сары қымызды сапырып тұрып iшкенсiз...
Еңкейгенге еңкейген,
Шалқайғанға шалқайған.
Сен жоқ жерде бақыт тапсын жар қайдан.
Өзiмсiнiп келгендi өзегiнен теппеген,
Атқан оғы айдалаға кетпеген.
Қабырғаларын бiртiндеп тұрып сөккенде,
                              шытпай тұрған қабағын,
Алтынменен жалатқан ет салатын табағын.
Қаршадай кезде ауылда далалық дана,
Кемпiр-шалдардың  үздiк бiтiргем сабағын.
Жұлдызды түнде ай нұрына жуынған,
Қынабынан ақ семсердi суырған.
Бозбалаға бойжеткен қасын керiп назданған,
Ей, мiрi кем аяулы,
                                   нұрлы ғұмыр аз жалған.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
254
Сол бозбала әп-сәтте ботакөзi қаласа,
Арыстан мен жердегi, аспандағы қазды алған.
Соңдарында аңыздай отты жыр мен саз қалған.
Зымырайды замандар,
Өзгередi қоғамдар.
Аруақтар ертеңгi,
Бүгiнгi барлық адамдар.
Теңеспейдi ешқашан, 
Жақсы менен жамандар.
Менiң мұңым 
            жер бетiнде жоқ қала мен жоқ ұрпақ,
Аманаттап туған жердi тастап кеткен сол ұрпақ.
Осындай елдi 
                  ешкiм де сала алмас ағаш табытқа,
Талпынған сонау себездеп түскен жарыққа.
Көзiмнiң жасы тамады үнсiз,
Батысқа қарай, мұнайлар аққан арыққа.
Бүгiнгi мынау,
   қайырсыз қара иттерге бiткен мол байлық,
Не пайда сенен аш-жалаңаш,
                            бiз сүйген сорлы халыққа.
Асты мен үстiн жерiмнiң
                                сататын iскер тажалдың,
Қақпайларына көнгiм келмейдi менi аңдып,
                                соңымда жүрген ажалдың.
Қайран аңқау қазағым,  
                     бүгiнгi барлық қайғыңды,
Кешегi өткен Қасымдай, құлазып жүрiп жазармын...

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
255
III
Дүниеге келер әлi талай Қасым,
Олар да бұл Қасымды бiр байқасын.
                                        Қасым Аманжолов
Ұлы жырыңды,  
                     ұлы даланы шайқаған,
Өзiңнен соңғы қаншама толқын байқаған.
Ақындар келiп 
                     кеткенмен мына өмiрге,
Дүниеге сендей келмейдi Қасым қайтадан.
Боз жусандайын бозбала кезде от кешкен,
Қысқы окоптарда досыңның төсiн оқ тескен.
Жарқылдай жеттi 
                         жырларың жаңа ғасырға,
Бетiнен жердiң жоғалып өшiп кетпестен.
       
Қаршадай кезде-ақ бас тiккен қауiп-қатерге,
Күркүреп күндей майданнан жеткен аты елге.
Өзiңдi ойлап,
                      қуана алмастан, қиналып,
Мұңайып тұрдым кiргенде жаңа пәтерге.
Келгенде көктем 
                       тыраулы үнiн тырнаның,
Қырға да шығып сен құсап аға тыңдадым.
Семейге соғып 
                       сандалғанменен таппадым,
Кезгенмен жалғыз Қарқаралының қырларын.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
256
Жеткiзiп бәлкiм айта алмай жүрген болармын,
Теңiздей сонау тартылып барып толармын.
Жағалауынан 
                    таппадым iздеп Жайықтың,
Жастығың қалған ормандарынан Оралдың.
Кейбiр пенделер жетпей жүргенмен парқыңа,
Жырларың сенiң жасын боп жеттi халқыңа.
Жан-жаққа қарай 
                         поездар аққан далаңда,
Туатын таңда шолпандай мәңгi жарқыра.
Алаш деп iштей алаулап жанып, күйiнген,
Қазақ деп өткен Хан Кене ерге сүйiнген.
Отыңды жаққан
                          Сақыпжамалдың қолынан,
Ғафаңмен бiрге дәм татқам бiрде үйiңнен.
Дауысың жеттi саңқылдап асқақ залдардан,
Алысқа кеткен даңқыңа сонда арбалғам.
Сұрағам қанша 
                        мен өзiң жайлы,  кешегi,
Сырбай мен Ғафу секiлдi тектi шалдардан.
Сарыарқадағы 
                      боздайды бүгiн сары нар,
Ақындар сирек Сақыпжамалдай жары бар.
Сахарамызға тұлпарлар аздық етпеген,
Қазақстаным Қасымын мәңгi сағынар.
Дәуiрлер жайлы толғай да толғай толғаған,
Заманалардан ұрпаққа жырын жолдаған.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
257
Қасқа жол салған, басқа жол салған қашанда,
Қазақта бiздiң Қасымдар осал болмаған.
IV
Найзағайлы қара бұлттай 
                               құйып өткен жауыным,
Семсер тiлдi,
     от жүректi тынбай соққан дауылым.
Жалғыз қалып жабыққан бiр осы 
                                               мұңлы жылдарда,
Аруағы мен жыры менi демеп келген бауырым.
Он бестегi таңғы шықтай мөлдiреген сезiмдей,
Қараша ауыл,  
               қасқа жолда қалған балғын кезiмдей.
Қызыл заман құрсаулаған
                                    Түркiстанның қайғысын,
Жүрегiме жасырып ап жолға шыққам өзiңдей.
Тына қалған тамшы көрген,  
                         сан ғасырлық тастардан,
Мұрат iздеп «Мұңлық-Зарлық”  секiлдi 
                                             асыл дастаннан.
Атамекен Аққорада қасiретiң басталған.
Сағым көшкен Сарыарқадан 
                                   алыс-алыс жақтарға,
Алдыңды орап ақ киiк боп бала кезден 
                                                   қашты арман,
Алашымның шоқ жұлдызы ағып түскен аспаннан.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
258
САТТАР ЕРУБАЕВТЫ ЕСКЕ АЛУ
Мәңгiлiк орын алып тұрсың көктен,
Жырларың жүректердi дүрсiлдеткен.
Мен саған мәрмәр тастан белгi қойдым,
Көкем-ай, жиырма үшiнде қыршын кеткен.
Арғы атамыз айтулы шешен едi,
Белгiсiз борышымның өтелерi.
Ағатай, талай жерде есiме алдым,
Құрдасты сүйегенде көкелерi.
Аспанда тұр есiмiң жарқыл қағып,
Қайта-қайта оқыдық,  саңқылдадық,
Мен сапарға шығарда туған елден,
Сен оралдың ақ қаздай қаңқыл қағып.
Мазалады үнемi сұрақ мұңлы,
Дәуiр сенiң жырыңа құлақ түрдi.
Күлiп түскен суреттiң ар жағында,
Жиырма үш жасар жан көкем жылап тұрды.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
259
АСҚАР СҮЛЕЙМЕНОВТI ЕСКЕ АЛУ
                                                
Тағы да келдi,
                     Сызғанның керiм көктемi,
Саураннан берi Шорнақта туған тектi едi.
Парықсыздыққа қарсылық едi-ау бiлгенге,
Асекеңдердiң жалғанға келiп кеткенi.
Ширалған ойлар шиыршық атқан бесiнде,
Шырмаған едi-ау Бабайқорғанның кешiнде.
Алматы жақта жанына ерiп жүрдiм мен,
Ешкiмге оның ұқсамайтыны есiмде.
Көңiлiм бүгiн қарашадағы мұңлы аспан,
Сол көктем жайлы жаза алмай жүрмiн
                                                      бiр дастан.
Асығыс соққан дөңгелегiндей поездың,
Зырлады уақыт орнында бiр сәт тұрмастан.
Шорнақта туып,
                     далада өскен ұлы адам,
Оңашаларда отырып жалғыз жылаған.
Жердiң бетiне елшiдей келiп,
                                     Алладан,
Қазақ пен Созақ тiлегi жалғыз сұраған.
Тағы да келдi, 
                   Баба ата жақтың көктемi,
Түркiстандағы Шорнақта туған тектi едi.
Парықсыздыққа қарсылық едi-ау бiлгенге,
Сүлейменовтiң өмiрге келiп кеткенi.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
260
ҚАРАОЙДАҒЫ МАХАМБЕТ
 ҚАБIРI БАСЫНДАҒЫ ОЙЛАР 
 
Оу, Едiлдiң бойы елдi қиян,
Жайықтың жағасы жайлы қиян.
Маңғыстау маңы майлы қиян,
Айналайын табындырған,
                       сағындырған үш қиян,
Атам қазақ жайлаған,
Бейiттерден көрiнбейдi айналаң.
Тарихыңды 
                  бiлер ме екен, өндiрлер,
Алтын далам, 
                       асыл далам, бай далам.
Ештеңе де болмағандай алаңсыз,
Сол даламда өмiр шiркiн қайнаған.
Қараойдағы жетiм үйдей
                            құлазыған кезiмде,
Мейiрiм мен шапағат бар көзiңде.
Сан сүйедiң асыл ағам қолтықтан,
Ойыл, Қиыл,
                    Шыңғырлауға
                               шұбатылып жол шыққан.
Жадау көкке Ақбөбек деп, 
                        мұңын шаққан Қайыптай,
Бұхара жақ бетiндегi Жайықтай.
Шейiтсайдан соққан желдi тыңдағам,
Бiрақ ғажап оның ұлы рухы,
Қобыз бенен  домбырадай сынбаған.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
261
Ол бiр үндi жеткiзе алмас
                                ешбiр жырмен, термең де,
Шерлiлердiң шерлi үнiндей шермен де.
Ары-берi қаша көшкен елмен де,
Көз жасындай мөлдiреген көлмен де,
Оңаша қап сан сырласқам бөлмемде.
Еңсемдi езiп 
                 сан қайғысы
                               Сарайшық пен Сағыздың,
Көздiң жасын Ақжайық пен Ақбұлаққа ағыздым.
Шындық, шiркiн,
                          қандай ащы сырлы едiң,
Қараой менен қырғыздағы мұңлы өлiм.
Махамбет пен Исатай,
                                Кенесары, Наурызбай,
Қайғылары қабырғамды қаусатып,
Көкiрегiмдi қарс айырып жүр менiң.
Алашым деп 
                       кеткен қайран қос құрбан,
Ер Махамбет, 
                      Атай, Матай қос құмнан.
Екi аяқты адамдардан безiнiп,
Төрт аяқты қасқырларды дос қылған.
Қатынжанды
                       еркектердi ертпестен,
Қылыш сүйiп, 
                      ай астында серттескен.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
262
Халық мұңы 
           жер басқызып, 
                                   жүргiзбеген ұлтандай,
Топырақшағыл, 
                        Үшбөкенбай қыр қандай.
Сай-саламен жүре алмады ерлерiм,
Хиуаға тұра қашқан сұлтандай.
Айдалада аңыраған аймаңдай,
Сорға мiнген Сорлыкүрең сормаңдай.
Озбыр орыс,
                    сатқындар мен жансыздың,
Ойдағысы болғандай.
Бiрақ тарих 
                  бәрiн бүгiн өз орнына қойғандай.
Жолдыкүрең, 
                     Көгiлдiр ат жер тарпып,
                                                      кiсiнейдi түсiмде
Екi жүз жыл 
          өткеннен соң,
                 дүбiрлеген мынау бiздiң той қандай.
Адыра қап алтыбақан,
                             сауық-сайран,
                                                     бұла түн,
Ауызында адырнаның
                            алты оғы бар ұлы ақын.
Денесiз бас, үнсiз, тiлсiз, түнерiп,
Қара түнде көзiмiздi iлсем,
                                  маған қарап тұратын.
Көңiл шiркiн, болса-дағы қылаусыз,

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
263
Жүз жиырма жыл ескерусiз,
                                               сұраусыз.
Жатты-ау... ақсын көздiң ыстық сорасы
Қойылмады-ау ең болмаса 
                                            ескерткiштiң қоласы, 
Алты Алаштың жайсаңдарын жасытты,
Бассыз көмген арыстандар моласы.
Олар бiздiң жаратылған 
                                        таңның алтын нұрынан,
Сағым жүзден Самның сары құмынан.
Ат артына ақ найза мен 
                                       айшықты ту байлаған, 
Өзiн емес, ұрпақ қамын ойлаған.
Ақ боранда ауыздықпен алысып,
Ұшқан құспен жарысып.
Тiзесiмен жарып өтiп Жайықты,
Жолбарыстың жымымен,
                               құм iшiне терең ары бойлаған,
Қамалаған қара құрым дұшпанды,
                                             қақпақыл қып ойнаған.
Қиғаш үшiн қырылып, 
Қызыл қанды төгiсiп,
Едiл үшiн егесiп,
Тептер үшiн тебiсiп,
Ер үстiнде жеп iшiп.
Көрген жұртты естерiнен тандырған,
Күмбiрлетiп күй тартып, 
                                         өткен жерiн ән қылған.
Исатай мен Махамбеттiң жорығы,

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
264
Қасым салған қасқа жолды шаң қылған.
Есiм салған ескi жолда сүрлiккен.
Алла бiздi айырма деп бiрлiктен.
Зеңбiрекке қарсы шапқан батырларды есiтiп,
Петербор мен Орынбордың дүрлiккен.
Таңдап түскен ата жолдан қайтпаған,
Жеке бастың қайғысын,
                         әңгiме деп ешқашан да айтпаған.
Баз кешсе де тiрлiктен.
Алатау мен Қаратауды айналып,
Осы өлкенiң өткендерiн ойланып,
Жетiсудай жасыл белден,
Ер Махамбет басын берген.
Сол қырық төрт жасымда.
Қасқа, жайсаң қасымда.
Тарихқа найзаменен атын жазған жан бабам,
Мәңгiлiкке асау жыр мен 
                                   хатын жазған жан бабам.
От шашырап, 
                    жалын атқан сөзiңе,
Бостандықтың жолында
                                     бассыз қалған өзiңе,
Бас июдi парызым ғой деп бiлдiм.
Екi жүз жыл өткеннен соң арада,
Қараойдағы қабiрiңе ағамменен кеп тұрмын. 

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
265
ҚАР ЖАУЫП ТҰР немесе ақын 
Дәуітәлі Стамбековті еске алу
Өтсін қанша көктем келіп, күз мейлі,
Ұлы дала бір үмітін үзбейді.
Ерте өткен менің асыл ағамды,
Тоқырауын толқындары іздейді.
Қайран Дәукем жанарыма жас келді,
Сүйдің сенде артыңа ерген жас төлді.
Арқа жақтан Серік досың келді іздеп,
Ұрпақтарың Алматыда ас берді.
Сый-сияпат көрмей кеткен асылым,
Өр көңілін бермей кеткен асылым.
Көше ақыны едің сенде аяулы,
Келе жатыр сенің нұрлы ғасырың.
Асыл ақын, ардақты ақын, дүр ақын,
Жыр мұнара соғу еді мұратың.
Сарыарқаның сары белінен асып кеп,
Қазақфильм ауданында тұратын.
Бал өмірді жүрегімен сүйгенмен,
Махаббаттың алауына күйгенмен.
Басқаратал жақта жатқан аруақтар,
Ақын ұлы өткен кезде күйзелген.
Сені іздейді жұлдыз аққан айлы аспан,
Айлы аспаннан мынау біздің қайғы асқан.
Қар жауып тұр көңіліндей Дәукеңнің,
Алматыда қар жауып тұр қоймастан.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
266
Жүрегімде батпан-батпан жатыр мұң,
Алдымдағы ағаларға бас ұрдым.
Қар жауып тұр ұлы қазақ жеріне,
Көңіліндей Дәуітәлі ақынның.
    АҚЫН ЕДІ ОЛ, 
                      АЛТАЙҒА ТАРТЫП ТУҒАН
Еске алып досың жайлы толғанасың,
Жаныңда көптен бірге болмағасын.
Шілікті, 
             Шүршітсу мен Сарытұмсық,
Іздейді оралмаған сол баласын.
Жаралы жалғыз ұшқан үйректейін,
Шумақ, шумақ өлеңді түйдектейін.
Туған жері 
              өр Алтай, 
                               ұлы Зайсан,
Қастеев, Бан Гог салған  суреттейін.
Дүбірге бала кезден елеңдегем,
Белеңге шыққаннан соң тереңдегем.
Суретші Әбілхандай болмасам да,
Зайсанды суреттейін өлеңменен.
Ши төбе, 
             Қабырғатал,
                              Сарманақтың,
Нұрлаштай сырын терең барламаппын.
Жарқ етті-ау
                    өміріндей, маңына кеп,

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
267
Ақ қайран, алабұға жарқабақтың.
Ақарал, Жамбыл, 
                        Дайыр асық атқан,
Балықбай өссін ұлан жасымастан.
Кендірлік, 
              Батпақ су мен Жарсу, Тәки,
Ақынның жырларындай тасып аққан.
Жіңішкесу,
                 Қосқора, 
                                  Қоғалының,
Тым ерте ағып түсті-ау тобалы ұлың.
Көгедай, Кемпірбұлақ, Қызыл құдық,
Бақасу, Жарсу, Өтеу, Обалының.
Жырларын қайта оқыдым табынғасын,
Сезгесін ондай достың табылмасын.
Жалғыз тал, Жұмсақ арал, Келіншек көл,
Іздейді сол бір ұлын сағынғасын.
Құранды бағыштаған пайдалырақ,
Ондай дос енді бізге қайда бірақ.
Маңырақ, Сайқан-Сауыр, Тарбағатай,
Қараүңгір, Ақшабай мен Айнабұлақ.  
Үйеңкі, тораңғы, арша қапталдасқан,
Тасжарған  қарап тұрар  қатпар тастан.
Жеменей, Ақсу, Ласты, Үйденеңіз,
Зайсанға құяр бір сыр ақтармастан.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
268
Тобылғы, ұшқат, мойыл, доланаңыз,
Бұларда  кейінгіге болар аңыз.
Керуен боп кеткендердей, жер бетінен,
Біз-дағы бір жылдары жоғалармыз.
Мәңгілік тарқамайтын тұсы көктем.
Қоңыраулы көлдің ғажап құсы неткен,
Ақ тырна, Сары аққұтан, Қутұмсық қаз,
Дуадақ, Сұқсыр, Құрлар ұшып өткен.
Табиғат заңы солай жылама аспан,
Пенденің пікірінде сұрамастан
Қорыққан жолаушыдан келе жатқан,
Қарсағың әні ініне тұра қашқан.
Сауыр, Сайқан баурайы шұрқыраған,
Маңырақтың сыр айтты  бұлты маған.
Алтынтамыр, Шырғанақ, Қойбүлдірген,
Қарақат, жалбыз исі бұрқыраған.
Сыр айтты сыбдыр қағып солар маған,
Жаныңа медеу бір күн болар саған.
Сол ақын Алатауда мәңгі қалды,
Ақ қаздай туған жерге оралмаған.
Тірлікте оңға, солға жүрісі көп,
Әдебиет майданы бұл ірісі көп.
Сол Нұрлан қалды маған мәңгі дос боп,
Қалды ол Ұлықбектің інісі боп. 
Сан аман қалдық долы ағыстан біз,
Жоқ болды-ау жазбен кеше тоғысқан күз.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
269
Шын сүйіп бір-біріне серт беріскен,
Сағынды-ау Зайсан жақта табысқан қыз. 
Бұлт көшкен Алтай-Сауыр аспанында,
Қос тамшы дірілдейді тастарында.
Бұл өмір жалт береді үркек аттай,
Бал дәурен өте шығар қас-қағымда
Бұл өңір Найман, Керей жайлаған жер,
Бала боп Мәукенұлы ойнаған жер.
Айбалтаның биігі, Басқы Қараш,
Жайлауға шыққанын ел тойлаған бел.
Осындай жерде туған Нұрлан ақын,
Бұ күнде жүректерде тұрған ақын.
Бір жырға сыймайтұғын сұлу болмыс,
Сен менің ұйқымды енді  ұрлама түн.
Ол Нұрлан, Мәукенұлы, ақын Нұрлан,
Жаныма мәңгілікке жақын Нұрлан.
Жыр сүйер жас аруды елжіретті,
Құснидай жазған елге хатың, Нұрлан.
Аулақ болды ол, шартық қу, артық шудан,
Ұнамайтын мұңсыз дос, артық думан.
Ардақтаған асылды, адалдарды,
Ақын еді ол Алтайға тартып туған.
Сол Нұрлан Алтайына тартып туған,
Қырандай қара Ертісте қалқып тұрған.
Екеуміз төрт-бес жылдай бірге жүрдік,
Дос едің талайлардан артық туған.

Қасымхан БЕГМАНОВ
КҮРЕҢБЕЛ
270

жүктеу/скачать 4,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: