Қазақ тілі (фонетика, лексика)
жүктеу/скачать 0,83 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Жақ», «жар», «сал»
| 27-жаттығу. 1. Төмендегі үзінділерден омонимдік сипаты бар сөздерді
табыңыз. Ішіп-жеп аяқтағы қонақ асты, Кеңеске елдің бәрі құлақ асты. Сары әйел шарасыздан шалға тиген, Баласы мұнда қалып іші күйген. Садық алған уақытта екі қабат, Айтқан екі сөз болды деп сондай күймен. Қапалы мөлдіреген кезде жасы, Көз салып енді байқар сорлы басы Көзіне болар – болмас көрінеді, Бүгжеңдеп ел аңдыған ауыл жасы. Сенің атың мәлімді, Қанжығалы Асаубай, Асау болып кетіпсің, Бас білмеген асаудай. 44 Сөзің өткір көрінеді, Қайралған өткір қашаудай. Неғып шыдап отырсың, Шалғы орнына баса алмай. Тауға біткен қайыңның, Солқылдар басы жел өтсе. Тоғайға біткен жоңышқа, Салқын тартар күн өтсе. Ерні салпы ер аты Семірмес қайта ер өтсе. Еңкейіңкі тартады, Ер қолынан мал кетсе. Арбадан үркіп жаман ат, Ер салдырмас жан бітсе. Тілеп алған ұлдарың, Тіл алмайды ер жетсе. /Шешендік сөздер/. 2. Туынды және түбір омонимі деп нені айтамыз? 3. «Жақ», «жар», «сал» сөздерінің мағынасына талдау жасаңыз. 28-жаттығу. 1. Сөйлемдерден омоним сөздерді табыңыз және қай түріне жататынын анықтаңыз. 1. Қас батыр атты Жауына шапты, Біреуін атты, біреуін шапты. Қашқанын түйреп, Сасқанын сүйреп, жыртқызып жеңді, Ақыры жеңді. Үшінші фермадағы Кемпірбайдың су мұрын қатыны былтыр қызын ұзатқанда: «Сонау Шымкентке барып ырыстараңдатып қайттым!» деп шалқақтамады ма. Сабырлы болмағаным ба? Ол Шымкентке барып, ырыстараңдатса, мен Алматының өзінде ырыстараңдатам. Оның шалы шабан болса, сен де шабан! Аяғыңа қарамай, басып алдың қарамай. Жадағай сөздің досы емен, бұл жолы өтпей көшемен, Ауылға бардым – қарсы алды, Былтырғы еккен жас емен. Дәмді аспен қарным тойса деген арман, Мұршам аз ой ойлауға онан арман. Көлеңкені сойып жедім, Бір жегенде тойып жедім. Қызыл етке қарауды да, Содан бері қойып едім. Тауық саудым, тауық саудым, Ең сүттісін тауып саудым, Балқаймаққа бөктірдім мен Талайларын тамақсаудың. 45 Жұртым-ау! Қашар қандай, Нұрым қандай! Нұрым сақал қақиған мұрын қандай! Нұр шашып, жалт-жұлт етіп жайнаған жүз Қарашы бүгін қандай, бұрын қандай! Шырқа, шырқа, көкке өрле, Қыран, «қызыл сұңқарым»! Қуанамын бәйгіңе Тарпаң «Асау тұлпарым»! Жас күніңнен жайсаң тай, Ұлы дуда жарыстың. Тар жолдарда тайсалмай, Жау қолында алыстың. Алуан әсем күйменен Әндеттің «сыр сандығың» Тәтті ой, өткір тілменен Кең даланы жарды үнің! 2. Полисемия мен омонимнің айырмашылығы қандай? 3. Төмендегі келтірілген мысалдар қандай сөздердің түріне жатады? Отырғандай – оты ұрғандай, Әңгімені – әңгіме неме. жүктеу/скачать 0,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|