Билет №1 Қозғыш тіндер
Гаррис – Бендикс кестесінің көмегімен негізгі алмасуды анықтау
жүктеу/скачать 245,42 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- БИЛЕТ №14 1 Гипоталамустың нейросекторлық қызметі: либериндер мен статиндер. Гипоталамустың гипофиз безімен функционалды байланысы. Аденогипофиздің гормондары.
| 2 Гаррис – Бендикс кестесінің көмегімен негізгі алмасуды анықтау.
Жұмыс барысы: тәжірибеде зерттелушінің қалыпты жағдайдағы негізгі алмасуын спирометаболограф көмегімен анықтау керек. Бұл үшін зерттелушінің жынысына, жасына, бойына және дене салмағына сай арнайы кестемен немесе номограммамен негізгі алмасуды есептейді. Негізгі алмасудың бұзылыу мен сипатын тәжірибеден табылған ауытқу көрсетеді. Зерттелуші 21 жастағы әйел адам деп есептейік. Ростомер көмегімен оның бойын, дене салмағын өлшейді. Бойы – 160см және салмағы – 60кг. Негізгі алмасуды өлшеу үшін сәйкес кестені ашады. Өлшеуіш кесте екі А және Б кестесінен тұрады. А кестесінен – зерттелушінің салмағы 60кг-ға қарсы тұрған 1229 санын табады. Б кестесінен– көлденеңнен 21 жасты, тігінен – 160см-дің қиылысқан жеріндегі 198 санын табады. А – кестесіндегі 1229 санына, Б – кестесіндегі 198-ді қосады. Сонда зерттелушінің қалыпты негізгі алмасуы 1427 ккал құрайды. Тәжірибе барысында анықталған негізгі алмасу 1382,4 ккал теңеседі. Қалыптан ауытқу 3% шамасын құрайды. БИЛЕТ №14 1 Гипоталамустың нейросекторлық қызметі: либериндер мен статиндер. Гипоталамустың гипофиз безімен функционалды байланысы. Аденогипофиздің гормондары. Гипоталамус эндокриндік жүйенің ең жоғары орталығы ретінде гормондарды өндіруге мамандандырылған нейросекреторлық жасушаларға ие. Гипоталамустың нейросекреторлық жасушалары топтарда орналасады және жұптасқан ядроларды(үлкен жасушалы) құрайды. Гипоталамустың алдыңғы бөлігінде секреторлық нейроциттер гормондар шығарылатын супраоптикалық және паравентрикулярлық ядроларды құрайды: антидиуретикалық гормон (вазопрессин синонимі) және окситоцин. Вазопрессин вазоконстрикторлы әсерге ие және су алмасуын реттейді, бүйректің жиналатын түтіктерінде оның реабсорциясын арттырады. Вазопрессиннің жетіспеушілігімен қант диабеті дамиды (зәрдегі қант концентрациясының жоғарылауынсыз диурездің жоғарылауы). Окситоцин жатырдың тегіс бұлшықет жасушалары мен сүт безінің миоэпителиалды жасушаларының тонусын жоғарылатады. Окситоцин мен вазопрессин нейросекреторлық жасушалардың гипофиз аяғындағы процестері арқылы нейрогипофизге енеді (гипофиздің артқы бөлігі) және гипоталамус жасушасының нейросекретондық аксонының соңы мен гемокапилляр арасындағы аксовазальды синапстарда (пресинаптикалық резервуар) жиналады. Гипоталамустың ортаңғы бөлігінде гиспоталамустың(ұсақ жасушалы) арка және вентромедиальды ядролары орналасқан. Осы ядролардың нейросекреторлық жасушалары аденогипофизтрон гормондарының 2 тобын синтездейді: 1. Либериндер-алдыңғы және аралық гипофиз жасушаларының 6 түріне сәйкес келетін 6 түрлі либериндер (гипофиздің осы лобтарының жасушалық қызметін күшейтеді). 2. Статиндер - сонымен қатар 6 рант-алдыңғы және аралық гипофиз жасушаларының жұмысын тежейді (жұмысын төмендетеді). Гипоталамустың нейросекреторлық белсенділігі мидың жоғарғы бөліктеріне, әсіресе лимбиялық жүйеге, бадам тәрізді ядроларға, гиппокампқа және эпифизге әсер етеді. Гипоталамустың нейросекреторлық функцияларына кейбір гормондар, әсіресе эндорфиндер мен энкефалиндер қатты әсер етеді. Гипоталамус-гипофиз жолы— гипоталамустың супраоптикалық және паравентрикулалық ядроларынан басталып, медиальды дөңес пен гипофиз аяқшасы арқылы гипофиздің артқы бөлігі — нейрогипофизге өтіп, қан капиллярлары қабырғасымен жанаса орналасқан ұсақ денешіктер түрінде аяқталатын эфферентті жүйке талшықтарының будаларын айтамыз. Гипоталамус-гипофиз жолының аксондары арқылы гипоталамустың супраоптикалық және паравентрикулалық ядроларында түзілетін окситоцин және вазопрессин гормондары гипофиздің нейрогипофизіне өтіп, қан капиллярлары қабырғасымен жанаса орналасқан ұсақ денешіктерде жинақталады. Ол жиналған ұсақ денешктерді Херринг денешігі деп атаймыз. Аталған гормондар кейіннен организмге керекті мөлшерде Херринг денешіктерінен қанға өтеді. Олардың жүйке талшықтары арқылы бөлінетіндігі нейрогистологиялық, физиологиялық және биохимиялық әдістермен дәлелденген. Нейрогипофиздің гормондары белок – нейрофизинмен қосылыста болып, қанға өткенде бұл байланыстан босайды. Бұл құрылымды басқаратын гормондар Аденогипофиз, алдыңғы бөлімде байқағанымыздай, әртүрлі гормондардың бөлінуін және реттелуінің негізгі қызметін атқарады. Бұл гормондар әртүрлі биологиялық процестерді генерациялау және оларға жол беру туралы сөз болғанда өте қажет. Ол түзетін әр түрлі гормондардың ішінде мыналар ерекшеленеді. 1. Кортикотропин Бұл зат адренокортикотропты гормон деп те аталады эндогенді глюкокортикоидтар түзген кезде өте қажет, негізінен бүйрек үсті бездеріне әсер етеді. Оның әрекеті метаболизмді реттеуге мүмкіндік беретін (мысалы, инсулин секрециясына әсер етеді), гомеостатикалық тепе-теңдік және қабыну процестері сияқты әртүрлі гормондардың қоздырғышын жасайды. 2. Бетаендорфиндер Бета-эндорфиндер - гипофиздің алдыңғы бөлігінен бөлінетін гормондардың тағы бірі. Бұл эндогенді опиоидтар ретінде әрекет ететін заттар, әдетте олармен байланысты ауырсыну сезімін қалыпты, төмендетеді немесе тежейді. Ол өз кезегінде рахат пен релаксация сезімдерін тудырады. Ол үлкен күш салу арқылы немесе жүктілік пен босану кезінде пайда болады. 3. Тиротропин Қалқанша безінің жұмысын реттейтін, оның әрекетін қалқанша безінің гормондарының бөлінуіне және организмде реттелуіне ықпал ететін іргелі гормон. 4. Пролактин Бұл гормон негізінен белгілі сүт бездерінде сүт өндіруге жауап береді жүктіліктен кейін (гормонның өзі жүктілік кезінде көтеріле бастаса да). Бұл әрекеттен басқа, бұл кеуде өсуіне, етеккірдің тежелуіне және ерлердің отқа төзімді кезеңіне әсер етеді. 5. Фолликулаларды ынталандыратын гормон Көбею саласындағы маңызды зат - фолликулды ынталандыратын гормон әйелдерде ооциттер мен эстрадиол өндірісін ынталандыратын рөл атқарады (ерлерде сперматозоидтар пайда болады). Одан басқа физикалық дамуға және жыныстық жетілуге әсер етеді. 6. Лютеиндеуші гормон Бұл гормон көбеюмен және сары денемен тығыз байланысты, оның белгілі рөлдерінің бірі овуляция процесін тудырады. Еркектерде ол көбеюде және жыныстық қатынаста маңызды рөл атқарады, өйткені Лейдиг жасушалары арқылы тестостерон өндірісін ынталандырады аталық бездің. Сондай-ақ, ол мүмкін ұрықтанған жұмыртқаны имплантациялауды жеңілдететін етіп, прогестеронның генезисіне ықпал етеді. 7. Соматотропин немесе өсу гормоны Бұл гормон, оның аты айтып тұрғандай, өсу мен физикалық дамуды ынталандыру үшін өте қажет. Бұл құрылым бұлшықеттер мен сүйектерге басқа құрылымдармен қатар әсер етеді. Сондай-ақ майлар мен қоректік заттарды тұтынумен және метаболизденумен байланысты және оны организмде қолдану. жүктеу/скачать 245,42 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|