Цитоплазма мен сыртқы ортада К+, Na+ иондарын белгілі бір арақатынаста ұстау

Гиалоплазмақызметтері

• барлықжасушалық құрылыстардыбіріктіріп, олардыңарасындағы өзарақарымқатынастықамтамасызетеді.

  
  

• жасушадағыорганеллаларорналасуыорнынанықтайды.

  
  

• заттардыңклеткаішіліктасымалдануықамтамасызетеді.

  
  

• АТФмолекулаларыныңығысуаумағыменнегізгіорналасатынорныболыптабылады.

  
  

• жасушаныңформасынанықтапбелгілейді.

  
  

• Органоидтар–жасушатіршілігіүшінәртүрліқызметатқаратынжасушацитоплазмасындағы тұрақты құрылымдар. Органоидтар өз кезегінде, мембраналы жәнемембранасыз болып бөлінеді. Мембраналы органоидтарға: митохондриялар, пластидтер,эндоплазмалықтор,Гольджикешені,лизосомалар,алмембранасызорганоидтарға:рибосомалар,центросома(центриольдер)жатады.Сонымен қатар жасушадацитоқаңқаэлементтерідебар;оларғамикротүтікшелер,микрофиламенттераралықфиламенттержатады

  
  

• Мембраналы органеллалар қосмембраналы және бірмембраналы болып бөлінеді.Қосмембраналыкомпоненттергемитохондриялар,пластидтерменядрожатады.Бірмембраналыға:эндоплазмалықретикулум,Гольджикешені,лизосомалар,пероксисомалар.Мембраналыорганеллағатәнжалпықасиет,олардыңбарлығылипопротеидтіжабындыдантұрады.Бұндайкесіндініңішкіқұрамыәрқашангиалоплазмаданерекшеленеді

  
  
• 
  
  Митохондриялар – қосмембраналы органелла, бұл жасушаның метаболиттік қызметінорындайтын орталық. Онда аденозинтрифосфат (АТФ) синтезі жүреді. Жасушаның басқаорганеллаларынақарағандамитохондрияларядролықДНҚданерекшеленетінөзіндікДНҚсы(кольцотәріздес)баржәнеолерекшемитохондриальдыгендердікодтайды.Сыртқы және ішкі мембраналар арасында Н⁺ сутек иондарының жиналуын қамтамасызететінперимитохондриальдыкеңістікбар.Сыртқымембрана,5000дальтонғадейінгімөлшердегітесіктерді қалыптастыратын порин ақуызыныңедәуір мөлшерін құрайды.Аминқышқылдар,қантиондарыжәнебасқадацитозольдыкомпоненттербіріншімембрана аралық кеңістікке өтеді. Нуклеотидтермен қант нуклеотидтерін фосфорилдейтінферменттер сол кеңістіктерде орналасқан. Ішкі мембранакрист деп аталатынкөптегенқатпарларды түзейді. Сыртқы мембрана жоғары өткізгіштігімен айрықшаланады, көптегенқосылыстароларқылыоңайөтеді.Ішкімембранаөткізгіштігіайтарлықтайтөмен.Митохондрияның ішкі сұйықтығы матрикс, құрамы бойынша цитоплазмаға жақын болыпкеледі.Метоболикалықферменттердіңорасанмөлшерімитохондриальдыматрикстеорналасқан, оның ішінде майлардың, көмірсудың тотығуына, үшкарбонқышқыл циклінеқатысатын ферменттер бар.Сонымен бірге матриксте митохондрия геномы, рибосомалар,тРНК,орналасқан.Митохондриялардажасушалықтыныс алуүрдісііскеасырылады.Жасушалықциклкезеңіндемитохондриялартартылысжасапбірретекігебөлінеді.Митохондриядақолайсыз әсер кезінде сыртқы мембранамен ғана шектелгенкөпіршіктерісініп, пайда болады. Дегенерация және ісік митохондриялардағы тотығу тотықсыздануреакция-ларының бұзылыстарымен қатар жүреді. Жоғары энергетикалық қосылыстардыңжеткіліксіздігі,барлықжасуша гомеостазынатерісәсерінтигізеді.
  

• ӘрбірмитохондриямитохондриальдыДНҚныңбірнешекөшірмесінеие.Митохондрия эритроциттер мен шыны талшықтарынан басқа,барлық жасушаларда бар.Әсіресе мида және бұлшық етте митохондриялар көп болады, себебі осы жасушалардыңэнергиянымаксималдытұтынуыменбайланысты.МитохондриялардаДНҚрепарацияферменттері болмайды,сол себепті мұндамутация үнемі жиі болып тұрады.Ағзаныңқартаюы, осы мутациялардың біртіндеп жиналуымен байланысты Митохондриялардағымутацияларараласжүйкелікжәнемиопаттықбұзылыстарғаәкеледі.Кернс-сайрасиндромыныңсебептері, дупликация түріндегі мутациялар себебінен болады. Синдромбұлшықеттіңәлсіреуі,мишықтыңзақымдалуыжәнежүрекжеткіліксіздігіменсипатталады.

  
  

жүктеу/скачать 2,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: