Дәріс: «Пайымдау. Қарапайым пайымдау, оның түрлері»


Эквиваленттік (теңмәнділік) — S-тің де, P-тың да саны да, сапасы да бірдей теңмәндес ұғымдармен көрсетілген пайымдаулар арасындағы қатынас



бет11/14
Дата15.11.2023
өлшемі0,51 Mb.
#124033
түріПрезентация
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Байланысты:
Дәріс-презентация 5. Қарапайым пайымдаулар

Эквиваленттік (теңмәнділік) — S-тің де, P-тың да саны да, сапасы да бірдей теңмәндес ұғымдармен көрсетілген пайымдаулар арасындағы қатынас
Мысалы,
1)«Барлық адвокаттар — заңгерлер»
2)«Сотта барлық қорғаушылардың заң саласынан арнайы білімдері бар» .
Мұндай текті пайымдаулар арасындағы қатынас, олардың ақиқаттығы мен жалғандығы бойынша өзара бірмәнді сәйкестікпен сипатталады: олар бір мезгілде ақиқат немесе бір мезгілде жалған.
А, Е, І, О — қарапайым атрибутивті салыстырмалы пайымдаулар арасындағы қатынас
«Логикалық шаршы» ретінде бейнеленеді.
Логикалық шаршы бойынша атрибутивті пайымдаулар арасындағы қатынастар

Логикалық шаршы бойынша қарама-қарсы (контрарлық) қатынас


Қарама-қарсы (контрарлық) қатынасқа А — Е пайымдаулары жатады.
Бұл пайымдаулар бірдей жалған бола алады, бірақ ешқашан бірдей ақиқат бола алмайды. Яғни, бұл пайымдаулардың бірі ақиқат болса, онда басқасы міндетті түрде жалған болады
А — «Барлық куәлар шыншыл» - жалған
Е — «Бірде-бір куәгер шыншыл емес» - жалған
A - «Барлық адвокатnар — заңгерлер» - ақиқат
Е — «Бірде-бір адвокат заңгер емес» - жалған.
Е — «Бірде-бір азаматтың заңды бұзуға құқы жоқ» - ақиқат
А — «Барлық азаматтар занды бұзуға құқылы» - жалған
А — «Барлық киттер — балықтар» - жалған
Е — «Бірде-бір кит — балық емес» - ақиқат.
Мысалы:
ішінара үйлесу
(субконтрарлық)

Логикалық шаршы бойынша бағыныңқы қатынас


А — I және Е — О пайымдаулары бағыныңқы қатынаста болады.
Бағыныңқылық қатынаста төмендегідей заңдылықтар кездеседі:
1) бағындырушы пайымдау ақиқаттығынан бағынушы пайымдау ақиқаттығы шығады, бірақ керісінше болмайды;
Мысалы:
А — «Барлық ұрлық — қылмыс» - ақиқат,
I —«Кейбір ұрлық — қылмыс» - ақиқат


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет