ҚАДЫР МЫРЗА ӘЛИ
(1935 жылы 5 қаңтарда туған)
Туған жері: Батыс Қазақстан облысы, Жымпиты жері.
Қызметі: Қазақстанның Халық жазушысы, Қазақ ССР мемлекеттік сыйлығының лауреаты, тәуелсіз «Тарлан» сыйлығының иегері, ҚР алғашқы Әнұраны мәтінінің авторларының бірі, қазақ әдебиетінің майталманы.
1953-1958
|
Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетінде оқыған.
|
|
Еңбек жолын сол кезде жаңадан ашылған балалар журналы «Балдырғаннан» бастаған.
|
|
«Жұлдыз» журналы редакциясында поэзия және сын бөлімінің меңгерушісі, жауапты хатшы, бас редактордың орынбасары,
|
1968-1973
|
«Жазушы» баспасында қазақ поэзиясы бөлімінің меңгерушісі
|
|
Кейін Қазақстан Жазушылар одағында поэзия секциясының кеңесшісі, «Балауса» баспасының директоры қызметтерін атқарған.
|
1966
|
«Ой орманы» жинағы үшін Қазақстан Ленин комсомолының сыйлығы берілді.
|
1980
|
«Жерұйық» жыр кітабы үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды.
|
2001
|
Тәуелсіз «Тарлан» сыйлығын алды.
|
Шығармашылығы
1954 жылы тұңғыш туындысы «Пионер» журналында жарияланды.
40-тан астам жыр жинақтары мен әдеби-сын, ән өлеңдері, прозалық кітаптары, балаларға арналған кітаптары (20-ға тарта) шықты. Олар:
«Көктем» (1959)
«Данышпан» (1961)
«Сабақ»
«Ой орманы» (1965)
«Дала дидары» (1966, негізгі кейіпкер – дала-халық)
«Бұлбұл бағы» (1967)
«Ақ отау» (1968)
«Мешін және адам» (1968)
«Ноян қоян»
«Күміс қоңырау», (1970)
«Домбыра» (екі кітап, 1971 және 1974)
«Алақан» (1972, бауырлас халықтар өмірі жайлы)
«Кеш» (1973)
«Жерұйық» (1976)
«Қорамсақ»
«Көкпар»
«Алақан» (1981)
«Саз сиқыры» (1982)
«Қызыл кітап» (1983) (экология мәселелері жайлы)
«Күндер-ай» (1984)
«Шымыр жаңғақ» (1984)
«Биік баспалдақ»
«Ақыл аспанда»
«Жоғарыла, жасқанба» т.б.
Бір томдық драмалық шығармалары: «Сақал саудасы», «Қасқыр қақпан», «Жаралы жолбарыс», «Әмір Темір».
Бір томдық прозалық шығармалары : ««Жазмыш», «Ғибратнама», бір томдық сын мақалалар: «Сөз сиқыры».
Бір томдық ән мәтіндері: «Күндер-ай!».
Дастандары:
«Өткелдер» (ақынның өз өмірбаянынан бастау алғанмен, мұнда қамтылған шындық – кешегі Кеңес үкіметіндегі қазақ халқының, әрі осы мемлекет ішіндегі басқа да аз халықтардың бастан кешкен ауыр тағдыры жайлы.
«Махаббат»
«Пайғамбар жасы»
«Дерт»
«Заман-ай»
«Бес жыл өткен соң»
«Парламент»
«Күдік»
«Қайсыбірін айтайын, қайсыбірін?!» (тәуелсіз елімізді толғандырып отырған мәселелер жайлы)
Овий, Руми, Гейне, Гюго, Лермонтов, Есенин, Р.Ғамзатов, Межелайтис, Петифи т.б. жырларын қазақ тіліне аударған.
Достарыңызбен бөлісу: |