Ежелгі Қосөзен елдері

Грекияның солтүстік шекарасына б.з.д. IV ғасырда Македония елінің патшасы II Филипп үлкен қауіп төндірді. Ол соғыстан әлсіреген грек қалаларын бірінен соң бірін басып ала бастады. Грекияның құл иеиелінушілері Отанның тәуелсіздігінен гөрі өздерінің байлығын көбірек ойлады. Тек Афины демосы Македония патшасына табан тірескен қарсылық көрсетті. Б.з.д 338 жылы Херонея қаласы маңында гректердің македондықтарға қарсы шешуші ұрысы болды. Осы ұрыстан кейін Грекия түгелімен Македонияға бағынуға тиісті болды. Филипптің ұлы Александр Кіші Азияны толық бағындырды. Жерорта теңізін жағалай Финикия жеріндегі Библ, Сидон және т.б. қалаларын жаулады. Египет ұрыссыз берілді.Үндістанның солтүстік бөлігін басып алған соң Александр Қосөзенге қайта оралып, Вавилон қаласын астана етіп жариялайды. Б.з.д 323 жылы «Азияның патшасы» атанған Александр кенеттен науқастанып қайтыс болады.

Ежелгі Египет

Әлемдегі ірі өзендердің бірі – Ніл оңтүстіктен солтүстікке қарай шөлдерді басып өтіп, Орталық Африкадағы үлкен көлдерден ағып шығады. Оның ұзындығы – 5589 шақырым. Египетті ежелгі заманда «Қара жер» деп атаған. Оның себебі – Ніл алқабын үнемі қап-қара құнарлы тұнба басып жататын еді. Адамдардың еңбегі арқылы Ніл аңғарындағы қоғам қатты өрледі. Б.з.д. IV мыңжылдықта Египет халқы тығыз қоныстанған елге айналды. Египеттіктер үшін Нілдің тасуының маңызы зор болды.

Б.з.д IV мыңжылдықта Египетте шағын мемлекеттер пайда болды. Олардың саны 40-қа жетті. Олар бірі-бірімен жиі соғысып отырды. Бірінің жерін бірі тартып алып отырды. Б.з.д. 3000 жылы шамасында оңтүстік патшалығының патшасы Египеттің солтүстігін жаулап алды. Сөйтіп, Ніл шоңғалдарынан Жерорта теңізіне дейінгі жерді алып жатқан біртұтас мемлекет құрылды.

Ежелгі Египетте Тутмос, Аменхотеп, Рамзес есімді атақты перғауындар болды. Перғауындар билігінде шек болмады. Б.з.д. 1500 жылы III Тутмос өз әскерімен Алдыңғы Азияға аттанды. Бұл жорықтар Египеттің Алдыңғы Азиядағы беделін күшейтті. Нәтижесінде Вавилон, Ассирия, Хетт патшалары Египетке алым-салық төлеп тұрды.