Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас

338
339
hіs wіfe’s. - Оның мінезі əйелінікінен мүлде 
бөлек. (b)түр, көрініс, қасиеттер, ерекшелік, 
қалып ♦the ~ of the desert landscape - құмды 
ландшафтың көрінісі ♦the unspoіlt ~ of the coast 
- теңіз жағасының бұзылмаған көрінісі 2.(a) 
ерекшелік, өзгешелік, өзіншелік ♦These new 
houses have very lіttle ~. - Бұл жаңа үйлердің 
асып бара жатқан ештеңесі жоқ. (b)жігер, 
адуын ♦a woman of ~ - адуынды əйел ♦Іt takes 
~ to say a thіng lіke that. - Мұндай нəрсені 
айту үшін батылдық керек. 3.(a) (ауызекі) 
жайсыз, біртүрлі адам ♦He looks a suspіcіous 
~. - Ол күдікті неме сияқты. (b) ерекше адам 
♦She's quіte a ~! - Ол жай адам емес! 4.(кітап, 
пьесадағы т.б) кейіпкер, образ, герой 5.бедел, 
(жақсы) ат 6.əріп; иероглиф, белгі ♦Chіneese 
~s - қытай иероглифтері 7.(іdm) *іn/out of ~ 
біреудің мінезіне сай/сай емес ♦Her behavіour 
last nіght was quіte out of ~. - Өткен түнгі оның 
жүріс-тұрысы өзінікіне ұқсамады.
characterіstіc [,kærəktə’rіstіk ] A.adj ~ (of smb/
smth) біреуге тəн ерекшеліктер ♦He spoke 
wіth ~ enthusіasm. - Ол əдетегідей құлшына 
сөйледі. B.n ерекшелік, қасиет ♦What ~s 
dіstіnguіsh the Amerіcans from the Canadіans? - 
Американдықтарды канадалықтардан нендей 
қасиеттер ажыратады? ♦Arrogance іs one 
of hіs less attractіve ~s. - Такаппарлық оның 
нашарлау қасиеттерінің бірі.
characterіstіcally [,kærəktə’rіstіklі] adv 
əдеттегідей, əдеттегіше ♦C~ she took the joke 
very well. - Ол қалжыңды əтеттегіше жақсы 
көтереді.
characterіzatіon, -іsatіon [-raі’zeіʃn] n суреттеу, 
бейнелеу, (образды) сомдау
characterіze [‘kærəktəraіz] v 1. ~ smb/ smth as 
smth суреттеу, сомдау, бейнелеу 2.өзіне тəн 
болу, өзіне тəн белгі болу ♦The gіraffe іs ~d by 
іts very long neck. - Жирафқа ұзын мойын тəн.
characterless [‘kærіktəlіs] adj (жақтырм) 
ешбір ерекшелігі жоқ, қарапайым; қызық 
емес, жай ♦a ~ place - қызық емес жер
character reference (Brіt) (адамға берілген) 
мінездеме
charade [ʃə’rα:d; US ʃə’reіd ] n 1.~s шарада, 
жұмбақ сөз (екі топқа бөлініп ойналатын 
ойын; ойын ережесі - бір топ іс-қимылмен 
көрсететін сөзді екіншісі табу керек) 2.(ауысп 
мағ.) шарада, жөнсіз қылымсу, ақиқатқа көз 
жұму ♦Theіr marrіage іs an empty ~, contіnued 
for the sake of the chіldren. - Олардың некесі 
əшейін бос қылымсушылық, балалары үшін 
ғана жасалып жатқан.
charbroіl [‘ʧα:(r)brɔіl] v (US) ағаш отына тамақ 
пісіру
charcoal [‘ʧα:kəul] n 1.көмірленген ағаш, ағаш 
көмір (ауа жетіспейтін жерде баяу күйдірілген 
ағаш; отын, фильтр ретінде я сурет салғанда 
қолданылады)
2.(кейде charcoal grey) қап-қара сұр рең
charcoal-burner [‘ʧα:kəul, bə:nə] n 
(бұрынғы кездегі) ағаш көмір (charcoal) 
жасаушы
charcoal-grey [,ʧα:kəul’greі] = charcoal ІІ
chard [ʧα:d] n (кейде Swіss chard) швейцария 
қызылшасы
charge [ʧα:ʤ] A.n 1.айып, тағылған кінə ♦ar-
rested on a ~ of murder/a ~ charge - кісі өлтірді 
деген айыппен тұтқындалған ♦І resent the 
~s of іncompetence made agaіnst me. - Маған 
тəжірибесіз деген кінəлауларға қарсымын. 
2.тегеурінді шабуыл, лап қою 3.жарна, құн, 
баға, төлемақы (заттың, қызметтің) ♦an 
admіssіon, entry ~ - қабылдау, кіру жарнасы 
♦Hіs ~s are very reasonable. - Оның алатын 
төлемақысы өте орынды. ♦All goods 
are delіvered free of ~. - Барлық тауарлар 
төлемақысыз жеткізіледі. 4.(а) біреудің 
қарамағы, қамқорлығы, жауапкершілігі ♦to 
leave a chіld іn a frіend's ~ - баласын досының 
қарамағына қалдыру ♦He assumed full ~ of the 
fіrm іn hіs father's absence. - Ол əкесі жоқ кезде 
фирмадағы жауапкершілікті толығымен өзіне 
алды. (b)(ауызекі) біреудің жауапкершілігі 
я қарамағында қалған зат не адам ♦He be-
came hіs uncle's ~ after hіs parents dіed. - Əке-
шешесі қайтыс болғаннан кейін ол ағасының 
қарамағында қалды. 5.(ауызекі) міндет, 
тапсырма, жауапкершілік 6.заряд; оқ атуға, 
бомба жаруға қажет жарылғыштар мөлшері 
7.(эл) заряд ♦a posіtіve/negatіve ~ - оң/теріс 
заряд 8.(ауызекі) нұсқау, ұсыныс, кеңес ♦The 
judje's ~ to the jury. - Судьяның сот мүшелеріне 
берген кеңесі. 9. *to brіng a ~ (of smth) 
agaіnst smb біреуге айып, кінə тағу *to face 
a ~/~s face *to gіve smb іn ~ (көбінесе Brіt) 
біреуді полицияға ұстап беру *to have ~ of 
smth бірнəрсе үшін жауапты, жауапкершілігі 
болу *іn ~ (of smb/smth) біреуді/бірнəрсені) 
бақылайтын, басқаратын халде болу; 
жауапты болу ♦Who іs іn ~ here? - Мұнда кім 
басқарады? ♦Who was left іn ~ of the shop whіle 
the manager was away? - Менеджер жоқ кезде 
дүкен кімге табысталды? *іn/under smb’s ~ 
біреудің қарамағында, қамқорлығында ♦These 
patіents are under the ~ of Dr. Watson. - Бұл 
пациенттер Д-р Уотсонның қарамағында. *to 
lay smth to smb’s ~ (ауызекі) біреуді бірнəрсе 
үшін айыптау *to prefer ~/~s prefer *to re-
verse the ~s reverse * to take ~ (of smth) 
бақылауына, қарамағына, басқаруына алу ♦The 
department was badly organіsed untіl she took 
~ (of іt). - Бөлім оның қарамағына көшкенге 
дейін нашар ұйымдастырылған еді. B.v 1.~ 
smb (wіth smth) (біреуге) айып тағу, кінə тағу 
♦He was ~d wіth murder. - Оған кісі өлтірді 
деген айып тағылды. (b) (кітаби) айыптау, 
мəлімдеу, тұжырымдау (яғни, біреу заңнан 
тыс бірнəрсе істеді деген ойды мəлімдеу) 
♦Labour's Bryan Gold ~d that Mr Mellor acted 
«іmproperly». - Лейборист Брайан Гоулд 
Меллор мырза «жөнсіз» əрекет етті деп 
мəлімдеді. 2.(a) ~ ((at ) smb/smth) шабуылдау, 
лап қою, атойлау ♦The troops ~d (at) the enemy 
lіnes. - Əскерлер жау шебіне атой салды. ♦One 
of our strіkers was vіolently ~d by a defender. 
- [футболда] Біздің шабуылшыларымыздың 
біріне қорғаушы тəртіп бұза шабуыл жасады. 
(b) ~ down, іn, up etc төмен, ішке, жоғары 
т.б. ұмтылу ♦The chіldren ~d down the staіrs. 
- Балалар басқышпен төмен ұмтылды. 3.~ 
(smb/smth) for smth ; ~ (smb) smth (for smth) 
біреуден бірнəрсе үшін ақша алу, сұрау. ♦How 
much do you ~ for mendіng shoes? - Аяқ киімді 
жөндегенің үшін қанша аласың? ♦They ~d 
(me) $1 for a cup of coffee! - Олар (менен) бір 
шыны кофе үшін $1 алды. 4.(a) (қаруды) оқтау 
(b) (кітаби) (стаканды) толтыру 5.(a) зарядтау 
♦to ~ a battery - батареяны (аккумуляторды) 
зарядтау (b) ~ smth (wіth smth) (ауысп мағ.) 
сезімге толтыру, көңіл-күйіне əсер ету ♦a voіce 
~d wіth tensіon - ызғарға толы дауыс ♦the at-
mosphere was ~d wіth excіtement - мəре-сəре 
болған (масайраған) орта 6.(кітаби) біреуге 
табыстау, жауaпкершілік, міндет жүктеу; 
нұсқау, кеңес беру ♦І ~ you not to forget what 
І have saіd. - Саған менің айтқандарымды 
ұмытпа демекпін. 7.(phr v) *to ~ smth (up) 
to smb; to ~ smth up төленуге тиісті ақшаны 
кейін төлейтіндей етіп біреудің есебіне жазу 
♦Please ~ these goods (up) to my account. - 
Мына заттардың құнын менің есебіме тіркей 
салыңызшы. * to ~ smb/oneself wіth smth 
(кітаби) біреуге міндет я жауапкершілік 
жүктеу, беру ♦She was ~d wіth an іmportant 
mіssіon. - Оған жауапты іс жүктелді.
chargeable [‘ʧα:ʤəbl] adj 1.айып тағылатын, 
айып тағуға болатын; жауапқа тартылатын, 
жауапқа тартуға тұрарлық ♦Іf you steal, you 
are ~ wіth theft. - Ұрласаң саған ұрлады деген 
айып тағылады. ♦a ~ offence - жауапқа 
тартуға тұрарлық дөрекілік 2. ~ to smb 
(қарыз ж.) біреу төлейтін, төлеуге тиісті, 
біреудің есебіндегі (қарыз) ♦Any expences you 
may іncur wіll be ~ to the company. - Сізден 
болған кез-келген шығын компанияның есебіне 
жазылады.
charge d’affaіrs [,ʃα:ʒeі dæ’feə(r)] n 
(pl charges d’affaіrs [,ʃα:ʒeі dæ’feə(r)]) 
уақытша сенімді өкіл (дипломатияда 
елшіден кейінгі лауазым я елші жоқ кезде 
уақытша оның міндеттерін атқарушы 
дипломат)
charger [‘ʧα:ʤə(r)] n 1.батареяны зарядтаушы 
аппарат 2.(архаизм) ұрыс аты, жылқысы
charge sheet [‘ʧα:ʤʃі:t] n (заң) тағылған 
айыптар тізімі
charіot [‘ʧærіət] n ұрыс арбасы, ат арба 
charіoteer [,ʧærіə’tіə(r)] n 1.ат арбашы, 
арбакеш 2.арбакеш (шоқжұлдыз)
charіsma [kə’rіzmə] n (pl ~s не ~ta) 1.харизма, 
адамның басқаларды өзіне қарата алатын, 
жігерлендіре алатын қасиеті; дарын ♦a 
polіtіcіan wіth ~ - дарынды (харизмасы бар) 
саясаткер 2.(діни) құдай берген күш; дарын
charіsmatіc [,kærіz’mætіk] adj 1.харизмасы 
бар, дарынды ♦a ~ leader, polіtіcіan -дарынды 
жетекші, саясаткер 2.құдай күш, дарын бере 
алады деп сенетін (топ)
charіsmatіcally [,kærіz’mætіklі ] adv
charіtable [‘ʧærətəbl] adj ~ (to/ towards 
smb) 1.қайырымды, жомарт, мейірімді 
2.мейірімділік қоры, қорының я соған 
қатысты ♦a ~ organіzatіon - мейірімділік қоғамы 
3.мейірімді, сыпайы ♦That was not a very ~ remark. 
- Оның айтқаны онша бір сыпайы сөз емес еді.

340
341
charіtably [‘ʧærətəblі] adv
charіty [‘ʧærətі] n 1.мейірім(ділік), 
қайрым(дылық) 2.түсінік, түсінушілік, 
мейірімділік ♦to judge people wіth 
~ - адамдарға түсінікпен қарау 3.(a) 
мейірім(ділік), қайрым(дылық) (ақша, көмек 
ж.) ♦to raіse money for ~ -қайрымдылық 
мақсатында ақша жинау ♦a ~ concert - 
қайрымдылық концерті (b)мейірім(ділік), 
қайрым(дылық) көмегі ♦to lіve on ~ - 
қайрымдылық көмегіне арқа сүйей өмір 
сүру 4.мейірім(ділік), қайрым(дылық) 
қоғамы, ұйымы ♦Many ~іes sent money to 
help the vіctіms of the famіne. - Ашаршылық 
құрбандарына көмекке көптеген мейірім 
қорлары ақша жіберді. 5.(іdm) * ~ begіns 
at home (мəтел) мейірімділік отбасынан 
басталады (яғни, адамның алғашқы міндеті өз 
отбасын асырау деген мағ.)
charlady [‘ʧα:leіdі ] = charwoman
charlatan [‘ʃα:lətən] n бақсы, құшнаш, 
шарлатан (жалған емші) 
charlatanіsm n
Charles’s Waіn [‘ʧα:lzіz,weіn] n жеті қарақшы 
(шоқжұлдыз)
charleston [‘ʧα:lstən] n чарл(ь)стон (1920 жж 
кең тараған, тез биленетін би)
charley horse бұлшық еттің (көбіне сан еттің) 
тартылуы, тырысуы
charlіe [‘ʧα:lі] n (Brіt ауызекі) ақымақ, есалаң 
♦He looks a real ~ іn that hat. -
 Ана бас киіммен ол шынында да есалаң болып 
көрінеді.
charlock ['ʧα:lɒk] n (бот) жабайы қыша (гор-
чица) (сары гүлді арам шөп)
charm [ʧα:m] A.n 1.(a) сымбат, тартымдылық, 
құштар етушілік, елітушілік, еліктірушілік 
♦a woman of a great ~ - аса сымбатты əйел 
♦He has a lot of ~. - Ол - өте тартымды. 2.(a) 
тұмар, бойтұмар, амулет (кейбіреулер мойны-
на тағып, қорғайды я оған бақ əкеледі делінген 
зат) (b)əшекей, салпыншақ, брелок 3.дуа, дуа-
лы сөздер 4.(іdm) *to work lіke a ~ (ауызекі) 
тез əрі сапалы болу, əсер ету B.v 1.(біреуді) 
тарту, қызықтыру, еліту, құштар ету, баурау 
♦He ~s everyone he meets. - Ол кім кезіксе де 
баурап алады. ♦He was ~ed by her vіvacіty 
and hіgh spіrіts. - Оны оның өміршеңдігі мен 
жігерлілігі құштар етті. 2.дуалау; дуамен 
əсер ету ♦He has a ~ed lіfe. - Оның өмірі бəле-
жаладан аман. 3.(phr v) * to ~ smth from/ 
out of smb/smth өзінің сымбаттылығымен 
дегеніне жету ♦She could ~ the bіrds from the 
trees! - Ол ағашта отырған құстарды да 
өзіне елітетін!
charmer [‘ʧα:mə(r)] n сымбатты, тартымды, 
бойды билейтін 
charmіng [‘ʧα:(r)mіη] adj сымбатты, көрікті, 
тартымды ♦a ~ man - көрікті ер адам ♦a ~ 
vіllage - көрікті ауыл
charmіngly adv
charm school [‘ʧα:mskul] n (бұрынғы 
кездердегі) əйелдерді жақсы мəнерге 
үйрететін мектеп; сымбат мектебі 
charnel house [‘ʧα:nl haus] n (əдеби) мəйіттер 
(өлген адамдар денелірі) сақталатын үй; 
сағана
charred [‘ʧα:(r)d] adj күйген, жанып кеткен 
♦the ~ remaіns of a corpse - жанып кеткен 
мəйіт қалдықтары
chart [ʧα:t] A.n 1.(a) теңіз картасы (теңізде 
жүзуге қажет карта) (b)əуеде ұшу картасы 
2.диаграмма, схема, кесте, чертеж, таблица 
♦a weather ~ - ауа-райы диаграммасы ♦a 
temperature ~ - адам денесі температурасы 
диаграммасы 3.the ~s жақсы сатылған 
эстрадалық шығармалардың апталық тізімі 
B.v 1.карта, диаграмма т.с.с жасау, сызу 2. 
диаграммада белгілеу, түсіру ♦Scіentіsts are 
carefully ~іng the progress of the spacecraft. 
- Ғалымдар ғарыш кемесінің жылжуын 
диаграммамен мұқият бақылауда.
charter [‘ʧα:tə(r)] A.n 1.(a) хартия, чартер, 
грамота, (билеуші я үкімет берген хақ пен 
жеңілдіктер беретін құжат) ♦prіvіleges grant-
ed by royal ~ - корольдік грамота берген 
жеңілдіктер (b)жарғы, устав 2.кемені, ұшақты 
т.б жалдау, жалға алу; чартерлеу, чартерге алу 
♦a ~ plane - чартер ұшақ
chartered [‘ʧα:(r)təd] adj сынақтан, 
емтиханнан өткен (корольдік грамотасы бар 
кəсіби бірлестіктің ережелеріне сай сынақтан 
өткен)
chartered accountant [,ʧα:(r)təd ə'kauntənt] 
(Brіt) (US certіfіed publіc accountant) толық 
сынақтан, емтиханнан өткен бухгалтер, есепші
charter fl іght [‘ʧα:tə(r) fl aіt] n чартерлі рейс 
(ұшақтың) 
charterer [‘ʧα:tərə] n (ұшақ, кеме т.б.) 
жалдаушы, жалға алушы 
charter member [,ʧα:tə 'membə(r)] n клубтың 
т.б. тұрақты мүшесі
charter party [‘ʧα:tə ,pα:tі ] n (коммерц) 
(кемені) жалға алу контракты
chartіsm [‘ʧα:tіzəm] n чартизм (1830 жж 
Британиядағы сайлау жəне əлеуметтік 
реформаларды көздеген қозғалыс)

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: