Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас
part ~ (part B) *present ~ expected
жүктеу/скачать 3,69 Mb. Pdf көрінісі
|
| part ~
(part B) *present ~ expected (present A) *two’s ~ (three’s a crowd) (мəтел) екi адам бiр-бiрiне серiк (үш адам - топ) comparable [‘kɒmpərəbl] adj ~ (to/with smb/ smth) салыстыруға боларлық, салыстырарлық comparative [kəm’pærətiv] А.adj 1. салыстырмалы, салыстырма ♦~ linguistics -салыстырма лингвистика ♦a ~ study of the social systems of two countries - екi елдiң əлеуметтiк жүйесiн салыстыра зерттеу 2. басқаларға қарағанда, салыстырмалы түрде, басқалармен салыстырғанда ♦living in ~ com- fort - басқаларға қарағанда жақсы өмiр сүру ♦In a poor country, owning a bicycle is a sign of ~ wealth. - Кедей елде велосипедiңнiң болуы дəулеттiң нышаны. В.n (грам) салыстырмалы шырай comparatively [kəm’pærətivli] adv салыстыра алғанда, салыстырғанда, басқаларға қарағанда ♦~ wealthy, small - басқаларға қарағанда дəулеттi, кiшi compare [kəm’peə(r)] А.v 1. ~ (A with/to B) салыстыру 2.~ A to B теңестiру, салыстыру 3.(idm) *to ~ notes (with smb) пiкiр алмастыру, (бiрнəрсе ж.) əңгiмелесу В.n (idm) *be- yond/without ~ (кiтаби) теңдесi жоқ, асқан, салыстыруға келмейтiн ♦She is lovely beyond ~. - Ол асқан сұлу. comparison [kəm’pærisn] n 1. салыстыру 2.(idm) *to bear/stand ~ with smb/smth салыстыруға тұрарлық ♦That’s a good dic- tionary, but it doesn’t bear ~ with this one. - Ол жақсы сөздiк болғанмен мынаумен салыстыруға келмейдi. *by/in ~ (with smb/ smth) салыстырғанда, теңестiргенде ♦The tall- est buildings in London are small in ~ with those in New York. - Лондонның зəулiм үйлерi Нью- Йорктағылармен салыстырғанда кiшкене. *there is no ~ ешбiр салыстыруға тұрмайды compartment [kəm’pα:tmənt] n бөлiк, бөлiм, бөлiмше; купе, салон ♦a no smoking ~ - темекi таруға болмайтын салон compartmentalize, -ise [,kəmpα:t'mentəlaiz] v жiктеу, топтау, бөлу compass [‘kʌmpəs] A.n 1. (кейде magnetic ~) (a) компас (b) буссоль 2. (кейде ~ses) циркуль 3.көлем, аумақ: құлаш; шама; диапазон ♦be- yond the ~ of the human mind - адамның ақыл- ойы жетпейтiн, миға симайтын ♦the ~ of a singer’s voice - əншi дауысының диапазоны (күшi) B.v (архаизм) = encompass 2 compassion [kəm’pæʃn] n ~ (for smb) мейiрiм, рахым, аяушылық ♦The plight of the refugees arouses our ~. - Босқындардың ауыр халi бiздiң ауяшылық сезiмiмiздi оятты. compassionate [kəm’pæʃənət] adj мейiрiмдi, рахымды, аяйтын compassionately [kəm’pæʃənətli] adv [қ-з: com- passionate ] compassionate leave [.,... ‘.] n мейiрiм демалысы, мейiрiм отпускiсi (отбасы жағдайына байланысты берiлетiн демалыс, отпуск) compatibility [kəm,pætə’biləti] n ~ (with smb/ smth); ~ (between A and B) 1. сыйысушылық, тiл табысушылық 2.үйлесушiлiк, қатар қолдануға болатындық, тiркесушiлiк compatible [kəm’pætəbl] adj ~ (with smb/smth) (a) сыйысатын, тiл табысатын (b) үйлесетiн, қатар қолдануға болатын, тiркесетiн compatibly [kəm’pætəbli] adv [қ-з: compat- ible] compatriot [kəm’pætriət; US -’peit-] n отандас compeer [‘kɒmpiə(r)] n (кiтаби) теңдес, шендес, қатар (адам) compel [kəm’pel] v (-ll-) 1. (кiтаби) мəжбүр ету, күштеу 2.(кiтаби) мойындату, тамсандыру, ерiксiз қарату ♦His courage ~s universal admiration. - Оның табандылығы баршаны тамсандырады. compelling [kəm’peliη] adj (a) өте қызықты, тебiрентерлiк ♦a ~ novel, story - тебiрентерлiк роман, əңгiме (b)мойындататын, мойындатар- лық; мəжбүр ететiн ♦a ~ reason, argument - мəжбүр ететiн себеп, дəлел compellingly [kəm’peliηli] adv [қ-з: compelling] compendious [kəm’pendiəs] adj (кiтаби) қысқа да нұсқа, сығымдалған compendium [kəm’pendiəm] n (pl ~s or com- pendia) ~ (of smth) 1. компендиум, қысқаша, сығымдалған мəлiмет; конспект, резюме 2. (Brit) компендиум (бiр қорапта сатылатын бiрнеше тақта ойындарының (м: шахмат, шашка) жиынтығы) compensate [‘kɒmpenseit] v ~ (smb) (for smth) өтемақы беру, өтеу, компенсациялау, орнын толтыру ♦Nothing can ~ for the loss of one’s health. - Жоғалған денсаулықтың орнын ешнəрсе де толтыра алмайды. compensation [,kɒmpen’seiʃn] n ~ (for smth) өтемақы, өтеу, компенсация, орнын толтыру; жұбаныш compensatory [,kɒmpen’seitəri; US kəm’pensətɔ:ri ] adj өтемақы ретiндегi, компенсация ретiндегi ♦~ payments - өтемақы төлемдерi compère [‘kɒmpeə(r)] A.n (Brit) конферансье, (шоуды, телерадиотамашаны) жүргiзушi B.v конферансье болу, (шоуды, телерадиотамаша- ны) жүргiзу compete [kəm’pi:t] v ~ (against/with smb) (for smth) жарысу, тайталасу ♦Several companies are ~ing for the contract.- Бiрнеше компания контракты жеңiп алу үшiн жарысуда. competence ['kɒmpitəns] n 1. ~ (for/as/in smth); ~ (in doing smth/to do smth) (iске, лауазымға ) лайықтылық, сайлық, қолынан iс келушiлiк, қабылеттiлiк ♦~ in solving problems - про- блемаларды шешуге деген қабілеттiлiк 2.~ (to do smth) құзыр, құзырет, билiк, компе- тенция ♦matters within/beyond the ~ of the court - соттың құзырындағы/құзырынан тыс мəселелер competent ['kɒmpitənt] adj 1. ~ (as/at/in smth); ~ (to do smth) (iске, лауазымға) лайықты, сай, қолынан iс келетiн, қабылеттi, шебер 2.жақсы деуге тұрарлық, қанағаттанарлық 3. құзыреттi, билiгi бар competently [‘kɒmpitəntli] adv [қ-з: compe- tent] competition [,kɒmpə’tiʃn] n 1. жарыс, сайыс, сын; талас; конкурс; бəсеке; тайталас 2.~ (be- tween/with smb) (for smth) сайысу, жарысу, таласу, бəсекелесу, тайталасу ♦We’re in ~ with several other companies for the contract. - Бiз бiрнеше басқа компаниямен контракт үшiн сайысудамыз. competitive [kəm’petətiv] adj 1. таласты, бəсекенi қажет ететiн, сайысты өтетiн ♦~ examinatins for government posts - мемлекеттiк қызмет орындарына деген сайысқа толы емтихандар ♦~ sports - сайысты өтетiн спорт түрлерi ♦~ spirit - сайыс рухы (яғни, мойымас күш-жiгер) 2.~ (with smb/smth) бəсекеге, сайысқа түсе алатын, тайталаса алатын ♦Our fi rm is no longer ~ in world markets. - Бiздiң фирмамыз бұрынғыдай əлемдiк рынокта бəсекеге түсе алмайды. ♦a shop offering ~ prices - бағалары бəсекелесе алатын дүкен 2.мықты, мойымас, қайтпас (адам) competitively [kəm’petətiveli] adv [қ-з: competitive] competitiveness [kəm’petətivenis] n [қ-з: com- petitive] competitor [kəm’petitə(r)] n жарысушы, сайысушы, бəсекелес(ушi) compilation [,kɒmpi’leiʃn] n (a) құрастыру, жинақтау, түзу (ақпар, құжат т.б.) (b) жинақ, құрастыралған нəрсе compile [kəm’pail] v 1.~ smth (for/from smth); ~ smth (from smth) құрастыру, жинақтау, жинау, түзу ♦The document was ~d by the De- partment of Health. - Құжатты Денсаулық министрлігі жинақтаған. ♦to ~ a diction- ary - сөздiк құрастыру 2. (комп) белгiлi бiр нұсқауларды белгiлi бiр компьютерге икемдеу compiler [kəm’pailə(r)] n 1. (құжат, ақпар т.б.) құрастырушы, жинақтаушы 3. (комп) белгiлi бiр нұсқауларды белгiлi бiр компьютерге икемдеушi программа complacency [kəm’pleisnsi] n (кейде com- placence) ~ (about smb/smth) (көбiнесе жақтырм) өзiне-өзi көңiлi тоқтық, паңдық, масаттанушылық; жайбарақаттық, бейқамдық, тоқмейiлсушiлiк ♦There are no grounds for ~ in today’s competitive world. - Бүгiнгi бəсекеге толы əлемде жайбарақаттыққа орын жоқ. complacent [kəm’pleisnt] adj ~ (about smb/ smth) (көбiнесе жақтырм) өзiне-өзi көңiлi 404 405 тоқ, паң, масаттанған; жайбарақат, бейқам complacently [kəm’pleisntli] adv [қ-з: compla- cent] complain [kəm’plein] v 1. ~ (to smb) (about/ at smth) (көбiнесе жақтырм) арыздану, шағымдану 2.(phr v) ~ of smth (денсаулығына) шағымдану ♦The patient is ~ing of acute ear- ache. - Пациент құлағының шаншитынын айтуда. complainant [kəm’pleinənt] (заң) шағымданушы, арыз берушi; ақы тiлеушi, жоқшы, талапкер = plaintiff complainingly [kəm’pleiniηli] adv [қ-з: complain] complaint [kəm’pleint] n 1. арыз, шағым 2.~ (about/of smth); (that ...) арыз, шағым; наразылық 3.ауру, науқастанушылық ♦a heart ~ - жүрек ауруы ♦He is suffering from a chest ~. - Оның көкiрегi ауырып, қиналып жүр. complaisance [kəm’pleizəns] n (кiтаби) қошаметшiлдiк, ақкөңiлдiк, құрақ ұшушылық, ығына жығылушылық complaisant [kəm’pleizənt] adj (кiтаби) қошаметшiл, ақкөңiл, құрақ ұшқыш, ығына жығылғыш complected [kəm’plektid] adj (US) ♦fair/dark ~ - ақ/қара түстi (адамның терiсi жөнiнде) complement [‘kɒmplimənt] A.n 1. ~ (to smth) бiрнəрсеге жақсы үйлесетiн я оны жақсы ететiн нəрсе; толықтауыш; қосымша, үстеме ♦Rice makes an excellent ~ to a curry dish.- Кəрридi (сұйық ас) күрiшпен жеген жақсы. ♦A fi ne wine is a ~ to a good meal. - Жақсы асқа тамаша шарап арқау. 3.толық құрам, толық тiзiм, толық сан, бүтiн сан ♦We’ve taken on our full ~ of new trainees for this year. - Бiз осы жылы жаттыққысы келгендердiң бəрiн қабылдап болдық (яғни, басқа орын жоқ). ♦the ship’s ~ - кеменiң (қызметкерлерiнiң) толық құрамы 4. (грам) толықтауыш B.v (орнын) толтыру, үйлесу ♦His business skill ~s her fl air for deasign. - Оның бизнестегi шеберлiгi өзiнiң дизайнға деген құмарлығымен үйлеседi. complementary [,kɒmpli’mentri] adj ~ (to smth) толықтыратын, үйлесетiн ♦They have ~ personalities. - Олар əртүрлi адамдар (яғни, бiрiн-бiрi қасиеттерi жағынан толықтырып отыратын). ♦His personality is ~ to hers. - Олардың мiнездерi бiр-бiрiне үйлеседi. complementary angle кез келген 90 градус болатын бұрыш complete [kəm’pli:t] A.adj 1. толық, түгел, бүтiн ♦a ~ collection - толық жинақ 2.аяқталған, бiткен ♦When will the building work be ~? - Құрылыс қашан бiтедi? 3.мүлде, өте; нағыз; толық ♦The police were in ~ control of the situation. - Жағдай полицияның толық бақылауында болды. ♦~ idiot - мүлде есуас B.v 1. толтыру, толықтыру; аяқтау, бiтiру 2.(қағазды, анкетаны) толтыру ♦C~ your application in ink. - Арызыңызды сиямен толтырыңыз. completely [kəm’pli:tli] adv толығымен, мүлде, өте completeness [kəm’pli:tnis] n [қ-з: complete] completion [kəm’pli:ʃn] n аяқталу, бiту, тəмам болу complex A.adj [‘kɒmpleks; US kəm’pleks] (a) кешендi, комплекстi ♦There is a ~ network of roads round the city. - Қаланың айналасында жолдардың кешендi жүйесi бар. (b)қиын, күрделi ♦a ~ problem - күрделi проблема B.n [‘kɒmpleks] 1. кешен, комплекс ♦a big industri- al ~ - үлкен өнеркəсiптi кешен (индустриялы комплекс) ♦a sports/leisure ~ - спорт/демалыс кешенi 2.(a) (психол) комплекс, төмендiк, кемдiк сезiмi (қалыптан тыс бiрнəрсе жөнiнде алаңдау я уайымдау сезiмi) ♦an inferiority ~ - төмендiк, кемдiк сезiмi (b)(ауызекi) шектен тыс қорқыныш я алаңдаушылық ♦He has a weight ~. - Ол өзiнiң салмағын ойлап басы қатады. complexion [kəm’plekʃn] n 1. бет əлпетi ♦a pale/ruddy ~ - бозғылт/қызарған бет əлпет 2.табиғат, мəн-жай, қасиет (бiрнəрсенiң) ♦a victory that changed the ~ of the war - соғыстың барысын өзгерткен жеңiс complexity [kəm’pleksəti] n қиындық, күрделiлiк compliance [ kəm’plaiəns] n ~ (with smth) 1. бағынушылық, орындаушылық ♦In ~ with your wishes we have withdrawn our suggestion. - Сiздердiң тiлектерiңiздi ескере отырып бiз кеңесiмiздi қайтып алдық. 2.(жақтырм) көнгiштiк, келiсiмпаздық compliant [kəm’plaiənt] adj ~ (with smb/smth) (көбiнесе жақтырм) көнгiш, келiсiмпаз complicate [‘kɒmplikeit] v қиындатып жiберу, күрделендiрiп жiберу complicated [‘kɒmplikeitid] adj қиын, күрделi complication [,kɒmpli’keiʃn] n 1. қиындық, күрделiлiк 2.қиындау, күрделену 3.(медиц) ~s асқыну ♦C~s set in, and patient died. - Ауру асқынып, пациент қайтыс болды. complicit [kəm’plisət] adj қатысты, бiлетiн, (бiрнəрсеге) қатысқан ♦They exchanged ~ smiles. - Олар бiр-бiрiне ымдаса күлдi. ♦The ca- reers of the offi cers ~ in the cover-up were ruined. - Көпшiлiктен жасырмақ болған əрекетке қатысқан офицерлердiң қызметтерiнiң тас талқаны шықты. complicity [kəm’plisəti] n ~ (in smth) сыбайластық, қатыстылық, бiрге қатысушылық (қылмысқа, т.б. терiс iстерге) ♦He was suspected of ~ in her murder. - Ол оның өлiмiне қатысты деп күдiктелiнуде. compliment A.n [‘kɒmplimənt] 1. ~ (on smth) мақтау, мадақтау 2. ~s (кiтаби) сəлем, сəлемдеме ♦My ~s to your wife. - Əйелiң(iзг)е менен сəлем айт(ыңыз). 3.(idm) *a left-handed ~ left-hand B.v [‘kɒmpliment] ~ smb (on smth) мақтау, мақтау сөз айту, мадақтау complimentary [,kɒmpli’mentri] adj 1. мақтау, мақтайтын, жақсы ♦a ~ remark - мақтау сөз 2.тегiн, ақысыз ♦a ~ ticket - тегiн билет ♦a ~ copy of a book - кiтаптың тегiн берiлетiн данасы compline [‘kɒmplin] n кешкi құлшылық, кешкі мінəжат (Католик жəне Англикан шiркеуiндегi кешкi қызмет) comply [kəm’plai] v (pt, pp complied) ~ (with smth) сай келу, орындау, бағыну ♦The rules must be ~ied with. - Заңдар орындалуы тиiс. component [kəm’pəunənt] A.n компонент, бөлiк, бөлшек, құрайтын бөлiк, құраушы бөлiк ♦The ~s of an engine. - Двигательдiң компоненттерi (бөлшектерi). B.adj құрайтын, құраушы comport [kəm’pɔ:t] v (кiтаби) ~ oneself with smth өзiн-өзi ұстау, жүрiп тұру ♦to ~ oneself with dignity - өзiн-өзi абыроймен ұстау comportment [kəm’pɔ:tmənt] n (кiтаби) өзiн- өзi ұстау compose [kəm’pəuz] v 1. (a) (əн, опера) жазу (b)(кiтаби) (өлең, сөз) жазу 2.(кiтаби) құрау, құрастыру 3.өзiн-өзi қолға алу, сабырға келу, сабасына түсу, тынышталу 4.(баспаханада) теру composed [kəm’pəuzd] adj 1.~ of smth құралған, түзiлген ♦Water is ~ of hydrogen and oxygen. - Су сутегi мен оттегiнен құралған. 2.ұстамды, сабырлы ♦a ~ person - ұстамды адам composedly [kəm’pəuzidli] adv [қ-з: composed 2] composer [kəm’pəuzə(r)] n композитор, əн шығарушы; құрастырушы composite [‘kɒmpəzit] n, adj əртүрлi бөлшектен я материалдардан құралған, құрама, аралас, қоспа composition [,kɒmpə’ziʃn] n 1. (музыкалық, творчестволық) шығарма, туынды 2.(a) музыка шығару, кiтап жазу; құрастыру (b)музыка шығару өнерi 3.(мектепте т.с.с жазылатын) шығарма 4.құрам ♦the ~ of the soil - топырақтың құрамы 5.(баспаханада) теру 6.қоспа, аралас (бiрнеше материалдан құралған зат) compositor [kəm’pɒzitə(r)] n (баспаханада) терушi compos mentis [,kɒmpəs’mentis] (кейде com- pos) adj (Latin ауызекі я қалж) ақыл есi түзу, есi дұрыс compost ['kɒmpɒst] A.n компост, қорда, тыңайтқыш (шiрiген өсiмдiктер, жапырақтар мен мал қиының топырақты тыңайту үшiн пайдаланылатын қоспасы) B.v (a) компост қылу, компостқа айналдыру (b) тыңайту, тыңайтқыш себу composure [kəm'pəuʒə(r)] n салқынқандылық, ұстамдылық, сабырлылық compound I A.n ['kɒmpaund] 1. қоспа, аралас, құрама (екi не одан көп заттан я элементтен құралған зат) 2. (грам) күрделi сөз (екi я одан көп сөзден құралған) B.adj 1. қоспа, аралас, құрама (екi не одан көп заттан я элементтен құралған) 2.(грам) күрделi (екi я одан көп сөзден құралған) C.v [kəm'paund] 1. (a) арала- стыру, шылау (b) ~ smth (of/from smth) арала- стырып барып жасау ♦a medicine ~ed of herbs - шөптен жасалған дəрi 2.одан əрi жаман қылу, асқындыру, ушықтыру, нашарлатып жiберу ♦Initial errors were ~ed by carelessness in car- rying the plan out. - Жоспарлаудағы бастапқы қателердi кейiннен жоспарды жүзеге асыру кезiндегi салақтықтар асқындырып жiбердi. 3.~ (with smb) (for smth) келiсiмге келу; (қарызды т.б.) реттеу ♦He ~ed with his credi- 406 407 tors fpr a postponement of payment. - Ол өзiнiң кредиторларымен қарызды кейiнге қалдыруға келiстi. 4.(US) процент төлеу ♦My bank ~s interest quarterly - Банкiм проценттi тоқсан сайын төлейдi. 5. (заң) қылмысты iстi ашпауға я қудаламауға келiсу ♦guilty of ~ing felony - ауыр қылмысты жасырмақ болғаны үшiн кiнəлi compound II [‘kɒmpaund] n (a) компаунд, ғимараттармен қоршалған аумақ (м: əскери я түрме лагерi) (b) үй не завод айналасындағы қоршалған жер, қоршау compound fracture [,.. ‘..] n сүйектiң жарықшақтанып сынуы compound interest [,.. ‘..] n күрделі банктік процент (қарыздың, т.с.с.) comprehend [,kɒmpri’hend] v 1. (толық) түсiну, ұғу 2.(кiтаби) қамту, қосу comprehensibility [,kɒmpri,hensə’biləti] n түсiнiктiлiк, ұғымдылық comprehensible [,kɒmpri’hensəbl] adj ~ (to smb) түсiнiктi, ұғымды comprehension [,kɒmpri’henʃən] n түсiну, ұғу, түсiнiк comprehensive [,kɒmpri’hensiv] A.adj 1. жан- жақты, бəрiн қамтитын 2.(Brit) (мектеп ж.) жалпы бiлiм беретiн B.n (Brit ауызекi) жалпы бiлiм беретiн мектеп comprehensive insurance жан-жақты сақтандыру, қамсыздандыру comprehensive school жалпы бiлiм беретiн мектеп compress A.v [kəm’pres] ~ smth (into smth) 1. қысу, сығу; басу, жаншу 2. (ойды, идеяны) қысқаша бiлдiру, сығымдай айту B.n [‘kɒmpres] таңғыш, повязка (қанаған я жараланған жерге қойылатын шүберек т.с.с.) compression [kəm’preʃn] n 1. қысу, сығу; басу, жаншу 2. (техн) компрессия (iштен жану двигателiндегi жанармай көлемiн азайтып барып, оталдыру алдында оның қысымын көбейту) compressor [kəm’presə(r)] n компрессор (ауаны я газды қысатын машина я машинаның бөлшегi) comprise [kəm’praiz] v (бiрнəрсенi/ден) құрау, тұру ♦a committee ~ing people of widely differ- ent views - көзқарастары əртүрлi адамдардан құралған комитет ♦Women ~ a high proportion of part-time work- ers. – Толық күн емес жұмыс iстеушiлердiң iшiнде əйелдердiң үлесi өте үлкен. compromise [‘kɒmprəmaiz] A.n (a) мəмiлеге келу, байламға келу, келiсу ♦to work out a ~ agreement - мəмiлеге келтiрер келiсiмшарт түзу (b) ~ (between/on smth ) мəмiле, байлам, келiсiм, компромисc ♦Can the two sides reach a ~ ? - Екi жақ мəмiлеге келе алар ма екен? B.v 1. ~ (on smth) мəмiлеге келу, байламға келу, келiсу 2.өзiн-өзi жаман жағынан көрсету, өзiн- өзi əшкерелеу, өзiне-өзi көлеңке түсiру ♦He was photographed in ~ing situations with a call- girl. - Ол жезөкше қызбен суретке өзiне зиян келтiрердей жағдайда түскен. 3.(өз дегенiнен т.с.с.) шегiну; өзгеру ♦She refused to ~ her prin- ciples. - Ол өз принциптерiнен шегiнуден бас тартты. compulsion [kəm’pʌlʃn] n ~ (to do smth) 1. күштеу, зорлау, мəжбүр ету ♦I refuse to act under ~. - Мен күштегенге көнбеймiн. 2.бiрнəрсе iстеуге жөнсiз я ауыздықтауға қиын ынтықтық, терiс əдет, ерiк бермес құштарлық ♦a ~ to destroy things - бүлдiргiсi келiп тұрушылық compulsive [kəm’pʌlsiv] adj 1. өте қызықты, тартымды 2.(a) қызғылықты, құмарлықты туғызатын, ынтықтыратын ♦~ gambling, eating - құмар ойнағыштық, ашқарақтана жеу (b) қызыға, ынтыға iстейтiн ♦a ~ eater, TV viewer - қомағай, телевизор көргiш жүктеу/скачать 3,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|