Оқулық. Алматы: жшс рпбк
жүктеу/скачать 5 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Организмнің сыртқы ортамен тығыз байланысты біртұтас жүйе екендігі жайлы ұғым (жүйелік тəсіл)
| 9
2-сызба. Физиология əдістері Эксперименттік əдіс Жедел тəжірибе Созылмалы тəжірибе Функцияларды модельдеу Қимылсызданды рыл - ған тұтас организм де Оқшауланған орган- дарда а) организмнен тыс ə) in situ, жасанды ында Алдын ала арнаулы опе рациялар жасалған (кө бек, катетер, элек- тродтар қойылған) жа- нуарлар
Тұтас организмде а) арнаулы бөлмеде (ка мерада) алыстан тіркеу (радио сиг налдар арқылы) Теориялық модельдер (практикалық болжам- дар, формулалар жүйе- сі, математикалық мо- дельдер) Организм қызметін бей нелейтін физи ка - лық модельдер (физио- ды тек серу, түрлі про цес тер дің мəні мен ша масын анықтау) Организмнің сыртқы ортамен тығыз байланысты біртұтас жүйе екендігі жайлы ұғым (жүйелік тəсіл) Талдау (анализдік) тəсіл Организм функцияларын «нақты» күйінде ешбір ықпалсыз анықтау Жинақтау (синтездік) тəсіл Организм функцияларын қалыпты жағдайда олар- дың өзара байланысын ес кере отырып зерттеу
Организм функцияла- рын басқару негізінде зерт теу
10 Кейінгі кезде организм функцияларын арнаулы аппараттар- мен алыстан бақылауға мүмкіндік беретін əдістер қолданылып жүр. Мысалы, мал денесіне өте кішкентай радиотаратқыш қон- ды рып, оның əртүрлі функцияларын (тыныс алу, жүрек жұмысы, ішекқарын қимылы, т.б.) еркіндік жағдайында бақылайды. Функцияларды модельдеу əдісі организмді биокибернетикалық жүйе ретінде қараудың негізінде қалыптасқан. Осы тұрғыда ор- ганизмде жүретін процестерді математикалық формулалар жəне теңдеулермен болжау (малдың өсу қарқынын, сүттілігін, т.б.) организмде өтетін түрлі процестерді бейнелейтін физикалық аспаптар (жүйке торшасының моделі, күйісті малдың “жасанды қарны”, т.б.) жасау принциптері қолданылады. Модельдеу əдісі физиологиялық болжамдардың дұрыстығын тексеруге, немесе модельдер арқылы кейбір функцияларды бей
нелеуге, органдарды уақытша алмастыра алатын аппарат- тар жасауға мүмкіндік береді. Дегенмен, қандай бір болмасын физикалық немесе математикалық модель организмде өтетін күрделі процестердің барлық биологиялық заңдылықтарын толық қамти алмайды. Сондықтан физиологиялық модельдеу функ цияларды қарапайым түрде бейнелейді. жүктеу/скачать 5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|