Физика-математика бағытындағы Назарбаев Зиаткерлік мектебі Бейсеков Ж, Касымбекова Н. Ж



бет116/150
Дата06.01.2022
өлшемі0,79 Mb.
#14718
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   150
Байланысты:
МАТИНДИК ЕСЕПТЕР СЫНЫП, МЕТОДИЧКА

Жауабы: С) 20 кг.

A) 16 кг; B) 18 кг; C) 20 кг; D) 22 кг; E) 24 кг.

2 - мысал. Массасы 0,5 т целлюлозаның 85%-і су. Құрамында 25% целлюлоза болу үшін қанша суды құрғату керек?

Шешуі: х кг суды құрғату қажет болсын. Таза зат ретінде целлюлозаны аламыз. Целлюлозаның массасында 0,85 су бар, олай болса, целлюлозаның үлесі -ке тең.

Қоспаның жағдайы

Таза заттың мөлшері

Қоспаның толық мөлшері (М)

Концентрация массасы (СА)

1

0,15·500

500

0,15

булау

0,15·500

500-х

0,25

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады:

Демек, 200 кг суды құрғату керек.



Жауабы: А) 200 кг.

A) 200 кг; B) 209 кг; C) 210 кг; D) 205 кг; E) 220 кг.

3 - мысал. Екі заттан тұратын салмағы 18 кг қоспа бар. Қоспадан 40% бірінші, 25% екінші, затты айырып алғаннан кейін екінші зат қанша қалса, бірінші зат сонша қалды. Қоспада әрқайсысынан неше кг зат бар еді?

Шешуі: 1-тәсіл: Қоспаның құрамында х кг бірінші зат, у кг екінші зат болсын. Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеулер жүйесі шығады:

Бұдан кг; у=8 кг.

Демек, бірінші заттан 10 кг, ал екінші заттан 8 кг алу керек.



2-тәсіл. Қоспаның құрамында бірінші зат х кг болсын, онда екінші зат (18-х)кг болады. Сонда қоспадағы бірінші заттың қалдығы 60%, ал екінші заттың қалдығы 75% болады.









М

СА

1 зат

0,6х



х

0,6

2 зат



18-х

0,75

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады:

Демек, бірінші заттан 10 кг, ал екінші заттан 8 кг алу керек.



Жауабы: D) 8 кг; 10 кг.

A) 5 кг; 13 кг; B) 12 кг; 6 кг; C) 9 кг; 9 кг; D) 8 кг; 10 кг; E) 7 кг; 11 кг.

4 - мысал. Ерітіндіде 40% тұз бар. Егер осы ерітіндіге 120 г тұз қоссақ, онда ерітіндідегі тұздың мөлшері 70% болады. Алғашқы ерітіндідегі тұздың массасын табыңдар.

Шешуі: Ерітінді массасы х кг болсын.


Қоспаның жағдайы



Қоспаның толық мөлшері (М)

Концентрация массасы (СА)

1

0,4х

х

0,4

2

120

120

1

1+2

0,4х+120

х+120

0,7

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады:

Демек, алғашқы ерітіндідегі тұздың массасы г-ға тең болған.



Жауабы:Е) 48 г.

A) 40 г; B) 42 г; C) 44 г; D) 46 г; E) 48 г.

5 - мысал. Мыс пен мырыш балқымасының 36 кг тартатын кесегінде 45% мыс бар. Осы кесекке қанша мыс қосқанда, жаңа балқыманың ішінде 60% мыс болады?

Шешуі: Айталық х (кг) мыс қосылған болсын.

Қоспаның жағдайы

Таза заттың мөлшері ()

Қоспаның толық мөлшері (М)

Концентрация массасы (СА)

1

16,2

36

0,45

2

х

х

1

1+2

16,2+х

36+х

0,6

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады:

Демек, кесекке 13,5 кг мыс қосу қажет.



Жауабы: D) 13,5 кг.

A) 10,5 кг; B) 11,5 кг; C) 12,5 кг; D) 13,5 кг; E) 14,5 кг.

6 - мысал.Бір бөшкеде спирт пен судың қоспасы 2:3 қатынасындай, ал екіншісінде 3:7 қатынасындай. Спирт пен су 3:5 қатынасында енетіндей 12 шелек қоспа алу үшін әр бөшкеден қанша шелектен алу керек?

Шешуі:1-тәсіл. Егер үшінші қоспаның құрамында бірінші қоспаның х бөлігі, ал екінші қоспаның у бөлігі болатын болса, онда үшінші қоспаның (х+у) кг-на 12 кг сәйкес келеді.

Бірінші бөшкеде: х спирт, су бар.

Екінші бөшкеде: у спирт, су бар.

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеулер жүйесі шығады:



Бұдан шелек, шелек.

Демек, бірінші бөшкеден 9 шелек, ал екінші бөшкеден 3 шелек алу қажет.

2-тәсіл. Айталық бірінші бөшкеден х шелек алынған болсын, онда екінші бөшкеден (12-х) шелек алынған болады.

Бірінші бөшкедегі спирт пен судың қатынасы 2:3 қатынасындай, олай болса, бөшкеде 40% спирт бар; екінші бөшкедегі спирт пен судың қатынасы 3:7 қатынасындай, олай болса, бөшкеде 30% спирт бар.



Жаңа қоспадағы спирт пен судың қатынасы 3:5 қатынасындай, ондағы спирттің проценттік құрамын табайық:



яғни қоспада 37,5% спирт бар.

Қоспаның жағдайы

Таза заттың мөлшері ()

Қоспаның толық мөлшері (М)

Концентрация массасы (СА)

1 бөшке

0,4х

х

0,4

2 бөшке

0,3(12-х)

12-х

0,3

қоспа

4,5

12

0,375

Сонда есептің шарты бойынша бірінші бағанадан мынадай теңдеу шығады:

Демек, бірінші бөшкеден 9 шелек, ал екінші бөшкеден 3 шелек алу қажет.



Жауабы: Е) 9; 3.

A) 8; 2; B) 8; 7; C) 3; 5; D) 5; 10; E) 9; 3.

7 - мысал. Құрамындағы никельдің мөлшері 5% және 40% болатын болаттың екі түрлі сорты бар. Құрамындағы никельдің мөлгері 30% болатын 140 т болат алу үшін екі сорттың әрқайсысынан неше тоннадан алу керек?

Шешуі: 1-тәсіл. Бірінші сорттан х т болат алынған болсын, онда екінші сорттан (140-х) т болат алынған болады.

Қоспаның жағдайы

Таза заттың мөлшері ()

Қоспаның толық мөлшері (М)

Концентрация массасы (СА)

1 сорт

0,05х

х

0,05

2 сорт

0,4(140-х)

140-х

0,4

1 сорт+2 сорт

0,05х+0,40·(140-х)

140

0,3

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады:

Демек, бірінші сорттан 40 т., ал екінші сорттан 100 т алу керек.



2-тәсіл. Бірінші сорттан х т, ал екінші сорттан у т алынған болсын. Есептің шарты бойынша т. Онда бірінші сорттағы никельдің массасы 0,05х т, ал екінші сорттағы никельдің массасы 0,4у т болады.

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеулер жүйесі шығады:



Бұдан т, т.

Демек, бірінші сорттан 40 т., ал екінші сорттан 140 т алу керек.



Жауабы: С) 40 т және 100 т.

A) 50 т және 90 т; B) 42 т және 98 т.; C) 40 т және 100 т; D) 30 т және 110 т;

E) 45 т және 95 т.

8 - мысал. Массалары 80 г және 120 г болатын екі тұз ерітіндісі бар. Бірінші ерітіндіде 12 г тұз, ал екіншісінде – 15 г тұз бар. Осы екі ерітіндіні араластырғанда шығатын қоспаның концентрациясын анықтаңдар.

Шешуі: Концентрацияның массасы х г болсын.

Қоспаның жағдайы

Таза заттың мөлшері ()

Қоспаның толық мөлшері (М)

Концентрация массасы (СА)

1 ерітінді

12

80

0,15

2 ерітінді

15

120

0,125

араластырған

27

200

х

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады:

Демек, қоспаның концентрациясы 13,5% -ке тең болған.



Жауабы:13,5%

A) 10,5%; B) 11,5%; C) 12,5%; D) 13,5%; E) 14,5%.

9 - мысал. Мыс пен күмістен тұратын қорытпада күміс мысқа қарағанда 1845 г артық. Егер оған массасы қорытпадағы алғашқы күмістің -не тең болатын таза күмісті қоссақ, онда күмісі 83,5% болатын жаңа қорытпа шығады. Қорытпаның массасы қандай және ондағы күмістің алғашқы проценті қандай?

Шешуі: Айталық қорытпада х кг күміс болса, онда ондағы мыс (х-1845) г болады. Қорытпаның массасы: (2х-1845) г болады.






М

СА

күміс

х-1845



1

мыс

х-1845

1

қосқан





1

араластырған





0,835

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады:



Қорытпадағы күміс – 2505г-ға, ал қорытпадағы мыс – 660 г-ға тең.

Қорытпаның массасы – 3165 г.

Бастапқы кездегі күмістің проценттік құрамы:



Демек, қорытпаның массасы 3165 г-ға, ал күмістің проценттік құрамы -ке тең.

Жауабы: D) 3165 г.; .

A) 3865 г, ; B) 965 г; ; C) 3065 г; ; D) 3165 г.; ; E) 326 г; .

10 - мысал. Саңырауқұлақ салмағының 98%-і су, ал құрғақ саңырауқұлақ салмағының 20%-і су. 4,5 кг құрғақ саңырауқұлақ алу үшін қанша саңырауқұлақты жинау керек?

Шешуі: х кг саңырауқұлақ жинау керек болсын.




Массасы

% құрамы

су

Құрғақ зат

Жаңа терілген саңырауқұлақ

х

90%

0,9х

0,1х

Құрғақ саңырауқұлақ

4,5 кг

20%

0,9

3,6х

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады: бұдан кг.

Демек, 4,5 кг құрғақ саңырауқұлақ алу үшін 36 кг жаңа терілген саңырауқұлақ жинау керек.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   150




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет