География ғылымының методологиясы «География ғылымының тарихы мен әдістемесі»
Географиялық дүниетаным және болжамдау
жүктеу/скачать 34,77 Kb.
|
| 11.Географиялық дүниетаным және болжамдау
Болжам кез-келген аумақтың болашақтағы экономикалық және табиғи жағдайын алдағы 15-20 жылға бағалаудан тұруы мүмкін. Алдын ала болжау, мысалы, қолайсыз жағдайды экономикалық және экологиялық тұрғыдан оңтайлы даму нұсқасын жоспарлау арқылы уақытында өзгертуге болады. Бұл географияға тән кері байланыс пен болжау объектісін басқару қабілетін білдіретін осындай белсенді болжам. Заманауи география мен географтар үшін болжау мақсаттарындағы барлық айырмашылықтармен, оның бұрынғы және қазіргі кезеңдерін бағалау негізінде географиялық ортаның болашақ күйінің ғылыми негізделген болжамын жасаудан маңызды жалпы міндет жоқ. Өндірістің, техниканың және ғылымның жоғары даму қарқыны жағдайында адамзатқа осындай жетілдірілген ақпарат қажет, өйткені біздің іс-әрекетімізді көре алмаушылықтың салдарынан адамның қоршаған ортамен қарым-қатынасы проблемасы туындады. Географиялық болжау өзінің ең жалпы түрінде географиялық құбылыстардың дамуының нақты перспективаларын арнайы ғылыми зерттеу болып табылады. Оның міндеті - интегралды геожүйелердің болашақ күйлерін, табиғат пен қоғамның өзара әрекеттесу сипатын анықтау. Сонымен қатар, географиялық зерттеулерде, ең алдымен, уақыттық, кеңістіктік және генетикалық сипаттағы дәйекті қатынастар қолданылады, өйткені дәл осы қатынастар себептілікпен сипатталады - тіпті кездейсоқтық пен ықтималдықтың жоғары деңгейіндегі оқиғалар мен құбылыстарды болжаудағы ең маңызды элемент. Өз кезегінде, күрделілік пен ықтималдылық сипаты гео-болжам жасаудың ерекше белгілері болып табылады. Географиялық болжаудың негізгі операциялық бірліктері - кеңістік пен уақыт - болжамның мақсаты мен объектісімен, сондай-ақ белгілі бір аймақтың жергілікті табиғи-экономикалық сипаттамаларымен салыстыра қарастырылады. Географиялық болжамның жетістігі мен сенімділігі көптеген жағдайлармен анықталады, соның ішінде проблеманы шешуді қамтамасыз ететін негізгі факторлар мен әдістерді дұрыс таңдау. Табиғи ортаның жай-күйін географиялық болжау көп факторлы, ал бұл факторлар физикалық жағынан әр түрлі: табиғат, қоғам, технология және т.б. немесе оның адам үшін қолайлы факторлары. Бұл факторлар сыртқы және ішкі болуы мүмкін. Сыртқы факторлар, мысалы, табиғи ландшафтты толығымен бұзатын карьерлер мен қатты үйінділер, зауыт мұржаларынан шығатын түтіндер, ауаны ластайтын заттар, су қоймаларына енетін өндірістік және тұрмыстық сарқынды сулар, қоршаған ортаға әсер етудің көптеген басқа көздері сияқты табиғи ортаға әсер ету көздері болып табылады. ... Осындай факторлар әсерінің мөлшері мен күшін алдын-ала болжап, аймақтың табиғатын қорғау жоспарларында ескеруге болады. жүктеу/скачать 34,77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|