Iii beynəlxalq türk dünyasi araşdirmalari simpoziumu III. Uluslararasi türk dünyasi araştirmalari sempozyumu ІІІ халықаралық ТҮркі әлемі зерттеулері симпозиумы

183 

Prof. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK/Türkiye ve İran Türk Topluluklarında Karşılıklı Söyleşi ve Âşık… 

Nurmemmed, Annaguli (1996), Goroğlu Türkmen Halk Destanı, Ankara. 

Oğuz,  M.  Öcal-Ekici,  Metin-Aça,  Mehmet-Düzgün,  Dilaver-Akarpınar,  R.  Bahar-Aslan,  Mustafa-Müge  Yılmaz, 

Aktan-Eker, G. Öğüt-Özkan, Tuba (2013), Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Ankara. 

Özarslan, Metin (2001), Erzurum Aşıklık Geleneği, Ankara. 

Özdamar, Fazıl (2014), Tebriz’de Aşıklık Geleneği ve Aşık Ali (Ali Feyzullahi Vahit), Ankara. 

Özder, M. Adil (1965), Doğu İllerimizde Aşık Karşılaşması, Bursa. 

Türkmen, Fikret (1995), Aşık Garip Hikayesi (İnceleme-Metin), Ankara. 

Vanlıoğlu, Mehmet -Mehmet Atalay (1994), Edebiyat Lügati, Erzurum. 

Yardımcı, Mehmet (1993), Halk Bilim ve Edebiyat Yazıları, Malatya. 

 

 

184 

III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu 

 

HÜSEYİN CAVİD’İN UÇURUM PİYESİNDE “ÜÇ TARZ-I HAYAT” 

Prof. Dr. Erdoğan UYGUR



 

Özet: Hüseyin Cavid “Uçurum” piyesinde, öğrenim gördüğü dönemde yakından gözlemleme fırsatı bulduğu 

İstanbul  gençliğinin  Batılılaşma  çabaları  karşısında  yaşadığı  şaşkınlığı,  içine  sürüklendiği  bohem  hayatı, 

sefahati, çirkefi  ve  felaketi realist bir bakış açısıyla  kaleme almıştır. Eserde  gençliğin izlediği  yanlış  yolun 

uçurumla sonlanabileceğinin mesajını vermiştir. Piyeste sembolik şahıslar vasıtasıyla Doğu ve Batı kültürleri 

bir  kıyaslanmaya  tabi  tutulmuştur.  Her  iki  kültürün  ürettiği  değerler  üzerinden  çıkarımlar  yapılmış  ve 

Osmanlı  Devleti’nin  Batılılaşma  kapsamında  izleyeceği  yol  belirlenmeye  çalışılmıştır.  Eserde  üç  hayat 

tarzının varlığı söz konusudur. Cavid bu hayat tarzları üzerinden gençliğe alternatif seçenekler sunarak menfî 

sonuçlardan uzak tutmayı hedeflemiştir. 

Anahtar Kelimeler: Hüseyin Cavid, Batılılaşma, Osmanlı Devleti, Kültür. 

“Three Life Styles” in the Play Uçurum by Hüseyin Cavid 

Abstract:  Hussein Javid  wrote about the youth of İstanbul  whom  he observed closely during the period he 

received education, their astonishment at the efforts of Westernization, the bohemian life, the debauchery, the 

filth, and the disaster they were dragged into with a realistic point of view in his play “Uçurum” (Cliff). He 

gave  the  message  that  the  wrong  way  that  the  youth  tracked  could  end  at  the  cliff.  Eastern  and  Western 

cultures were compared through symbolic characters in the play. The inferences were drawn from the values 

of both cultures and the way that the Ottoman Empire would lead in the extent of Westernization was tried to 

be designated. There are three life styles mentioned in the play. Javid aimed to keep the youth away from the 

negative by showing alternatives via these life styles. 

Keywords: Hussein Javid, Westernization, Ottoman Empire, Culture. 

Giriş 

Çağdaş  Azerbaycan  edebiyatının  sembol  isimlerinden  biri  olan  Hüseyin  Cavid  (1882-1941), 

yüksek  tahsil  yapmak  üzere  geldiği  İstanbul’da  dönemin  entelektüel  düşünce  yapısını  ve  Türk  tarihini 

yakından araştırma imkânı bulmuştur. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi’nde derslere devam etmiş 

ve  dönemin  aydınlarıyla  tanışmıştır.  Akademik  çevrelerdeki  fikir  hareketlerinden  etkilenmiştir.  Rıza 

Tevfik Bölükbaşı (1869-1949)’ndan ders almış, Ali Bey Hüseyinzade Turan (1864-1941) ve Ziya Gökalp 

(1876-1924)’in 

“Türkleşmek,  İslamlaşmak,  Muasırlaşmak/Avrupalılaşmak”  üzerine  fikirlerini 

incelemiştir.  Ayrıca  Abdulhak  Hamit  Tarhan  (1852-1937),  Recaizade  Mahmut  Ekrem  (1847-1914), 

Mehmet  Akif  Ersoy  (1873-1936)  gibi  şahsiyetlerle  tanışarak  onların  sohbetlerine  dâhil  olma  imkânını 

elde etmiştir (Lütviyye Asgerzade’den aktaran Elaydy, 2013: 14).  

Öte  yandan,  1908-1909.  Yıllarda  başlayan  içtimai-siyasi  hadiselerin  ve  buna  bağlı  olarak 

Jöntürklerin  siyasal  faaliyetlerinin  ve  özellikle  Fransız  edebiyatının  genç  neslin  ahlâk  ve  terbiyesine 

menfi  tesirinin  canlı  şahidi  olmuştur  (Atilla,  2013:  169).  Bir  başka  ifadeyle,  Türkiye’de  resmî  olarak 

Tanzimat’ın  ilanıyla  başlayan  Batılılaşma  faaliyetlerinin  bünyesinde  barındırdığı  sorunsalı  yakından 

gözlemlemiştir.  İstanbul  Cavid  için  gözlem  yapılmaya  uygun  bir  mekân  niteliğindedir,  zira  Batılılaşma 

kampanyasının yoğun tesiri altındaki toplumda kültürel yozlaşmanın getirdiği sorunlar giderek artmış ve 

toplum içindeki yabancılaşma ile birlikte huzursuzluk ileri boyutlara varmış bulunmaktadır.  

Netice  itibariyle,  Osmanlı  toplumuyla  Azerbaycan  toplumu  arasındaki  batılılaşma  anlayışında 

benzer  kültürel  sorunların  varlığını  da  gözeterek  “Uçurum”  (1917)  piyesini  kaleme  almıştır.  Cavid 

eserdeki  ‘uçurum’u  Türk  ulusunun  uçurumu  olarak  sembolleştirmiş  ve  millî  kimliğinden  uzaklaştıkça 

uçuruma yaklaşacağının altını çizmiştir (Vəliyev, 2013: 322). 

Uçurum Piyesi 

İstanbul’da  sanatla  meşgul  olan  genç  ressam  Celal,  Batıdaki  resim  sanatıyla  ilgili  faaliyetleri 

gözlemlemek,  bilgi  ve  görgüsünü  artırmak  amacıyla  Paris  ve  İtalya’ya  gitmek  ister.  Paris’te  kendisini, 

kısa  sürede,  debdebeli  bir  hayatın  içinde  bulur  ve  bir  Fransız  hanımla  metres  hayatı  yaşamaya  başlar. 

Böylece, hem kendisini, hem de İstanbul’da bıraktığı karısı ve kızını felâkete sürükleyecek olay örgüsü 

kurulmuş olur. Celal, İstanbul’a dönüşünde metresini de beraberinde getirir. Karısı Güvercin’le tartıştığı 

                                                           



 Ankara Üniversitesi, uygur@humanity.ankara.edu.tr 

186 

III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu 

sırada,  karısının  kucağındaki  bebek  yere  düşer  ve  ölür.  Bu  facianın  ardından  vicdan  azabıyla  kıvranan 

Celal, uçuruma atlayarak intihar eder.  

Piyeste yer alan her şahsın toplumsal değerleri simgeleyen görevleri vardır (Əzizəliyeva, 2013: 47). 

Ressam Celal sorgusuz bir şekilde Batılı hayat tarzını kabul eden kesimin temsilcisidir. Ekrem Doğulu 

hayat  tarzını,  Uluğ  Bey  ise  Doğu  ile  Batı  değerlerinden  ölçülü  ve  akıllı  bir  şekilde  yararlanmayı  salık 

veren  sentezci  bir  hayat  tarzının  temsilcisidir.  Ekrem  çok  gezen  ve  okuyan,  Uluğ  Bey  tefekkür  sahibi, 

Celal  ise  hoppa  ruhlu  bir  şahıstır.  Ekrem’in  söylemi  kat’i  ve  net,  Uluğ  Bey’inki  ihtiyatlıdır.  Celal  bu 

bakımdan belirsizlik içindedir. 

Üç Tarz-ı Hayat 

Yusuf  Akçura’nın  Osmanlıcılık,  İslamcılık,  Türkçülük  düşüncelerini  Üç  Tarz-ı  Siyaset  başlığı 

altında  açıklamasından  esinlenerek,  Cavid’in  mercek  altına  aldığı  sorunsalı  “Üç  Tarz-ı  Hayat”  olarak 

ifade  etmeyi  uygun  bulduk.  Yusuf  Akçura,  dağılma  sürecini  yaşayan  Osmanlı  Devleti’nin  varlığını 

sürdürebilmesi için “Üç Tarz-ı Siyaset” adlı makalesinde alternatif politikalar üretmiştir. Bu politikaların 

ne  oranda  yarar  sağlayacağı  üzerine  düşüncelerini  okuyucuyla  paylaşmış;  her  birinin  yarar  ve 

zararlarından söz ederek uygulanabilirliklerini sorgulamıştır.  

Cavid de benzer şekilde Uçurum piyesinde Osmanlı’daki Batılılaşma anlayışında aksayan tarafları 

göstermek  dışında  alternatif  fikirler  aracılığıyla  mevcut  ve  muhtemel  hayat  tarzları  üzerinde  de  görüş 

belirtmiştir. Cavid’in eserdeki şahıslar aracılığıyla böyle bir yol izleyerek üç anlayışı veya üç hayat tarzını 

sorguladığını  ve  çıkarımlar  yaptığını  söylemek  kuvvetle  mümkündür.  Eserde  “Üç  Tarz-ı  Hayat”  olarak 

adlandırdığımız bu kavram  

1. Batılı hayat tarzı,  

2. Doğulu hayat tarzı,  

3. Sentezci hayat tarzı 

şeklinde üç kategoride değerlendirilmektedir. 

Rönesans döneminin ve modern Avrupa’nın sanat anlayışına vakıf olmak amacıyla önce İtalya’ya, 

ardından Fransa’ya Paris’e giden bir ressamın, vazifeyi ve sorumluluğu ihmal ederek hayatı işret olarak 

algılaması  ve  bu  algıya  uygun  bir  hayat  tarzını  sürdürmeye  başlaması  Cavid’in  eserinin  omurgasını 

oluşturmaktadır.  

1. Batılı Hayat Tarzı 

Piyeste Batıya dair kültürel ve ahlâkî tasvirler, Avrupa’yı havi simgesel bir tabirle Firengistan adı 

altında Paris’e ve oradaki hayat tarzına yönelik olarak yapılmıştır (Uygur, 2006: 11). Batılı hayat tarzıyla 

ilgili olarak batı toplumundaki fazıl ilim övgüye tabi tutulurken, ahlâkî boyut eleştirinin merkezinde yer 

almıştır.  Ahlâk  yoksunluğunun  sebep  olduğu  işret  düşkünlüğü  Paris’te  cereyan  eden  olay  örgüsüyle 

başlamış ve İstanbul’da trajik bir şekilde sona ermiştir.  

Batılı hayat tarzı, bohem hayatının cazibesine kapılan ressam ve Fransız dostları aracılığıyla eserde 

yerini  bulmuştur.  Ressam  Celal’in  felaketini  hazırlayan  unsurlardan  biri  kendi  öz  değerlerini  yeterince 

bilmemesidir.  Bu  yüzden  Paris’te  çok  kolay  tesir  altında  kalmış  ve  yabancılaşmanın  kurbanı  olmuştur 

(Mirzəliyev, 2013: 447).  

Aile, sadakat, iffet ve sorumluluk kavramlarının yerini alan farklı namus anlayışı, ahlâksızlık, para 

ve  şehvet  düşkünlüğü  gibi  kavramlar  Batı  toplumunun  yozlaşmış  yanlarını  göstermektedir.  Bu 

yozlaşmanın bulaşıcı özelliğini dikkate alarak temkinli hareket etmek ve duyarlı olmak gerektiğinin altı 

çizilmiştir.  

Cavid  “düşkün  Paris  modası”  şeklinde  adlandırdığı  Avrupa  hayat  tarzının  taklidini  Türkler  için, 

Türk millî kimliği için büyük bir tehlike olarak görmüştür (Vəliyev, 2013: 320). 

“O gün ki İstanbul’da / Gençlik Fransızlaştı. 

Gittikçe Türk evladı / Uçuruma yaklaştı. 

Yurdumuzu sardıkça / Düşkün Paris modası, 

Herkesçe örnek oldu / Sersem Frenk edâsı, 

Sarhoşluk, iffetsizlik / Sardı bütün gençleri, 

Zehirlendi gittikçe / Memleketin her yeri. 

Kahraman Oğuzların, / Büyük Ertuğrulların 

Sarsılmaz halefleri / İmdi hep sapkın, azgın... 

Avrupa’dan -fazilet, / Himmet, ciddiyet, vakar  

187 

Prof. Dr. Erdoğan UYGUR/Hüseyin Cavid’in Uçurum Piyesinde “Üç Tarz-ı Hayat” 

Dururken- yalnız çürük / Bir züppelik aldılar.”1 (s. 379). 

Türk toplumunda Batılılaşma sorunsalının önemli bir kısmını oluşturan bu ahlâkî bozulmaya  tedbir 

olarak Uluğ Bey ve Ekrem aracılığıyla iki farklı görüş ortaya çıkmıştır (Uygur, 2006: 14). “Cavid’e kadar 

Azerbaycan  tiyatrosu  bu  tür  muhteşem  filozof  karakterleri  görmemiştir.  Onlar  Türk  tefekkürü  ve 

düşüncesinin tebligatçısı, Türk ahlak, âdet ve ananelerinin muhafızlarıdır.” (Atilla, 2013: 170). 

2. Doğulu Hayat Tarzı 

Eserde  ikinci  görüş  olarak  Doğu  anlayışına  uygun  bir  şekilde  milli  ruhun  telkin  edilmesiyle 

Türkçülük çerçevesinde bir hayat tarzı idealize edilmiştir (Abasova, 2013: 94). Bu hayat tarzında sükûnet, 

huzur  ve  güzellik  vardır;  ancak,  tamamlayıcı  unsurlara  ihtiyaç  duyulmaktadır.  Cavid,  bu  ihtiyacı  bir 

zorunluluk kapsamında değerlendirmeye tabi tutmaz. Böyle yapmakla birlikte, üçüncü görüşün varlığını 

duyurmayı  da  ihmal  etmez.  Bu  durum  Akçura’nın  makalesinde  yer  alan  siyaset  tarzlarının 

değerlendirilmesi aşamasında dikkati çeken yaklaşımla benzerlik göstermektedir. Akçura İslamcılık veya 

Türkçülük arasında tavır belirlemekte mütereddit bir çizgide kalmıştır. Cavid’in de Doğulu hayat tarzı ile 

sentezci hayat tarzı arasında belirgin bir tercihte bulunmadığı görülmektedir.  

Doğulu  hayat  tarzı,  Türk  dünyasına  ait  saf  kültür  arayışının  simgesi  olan  Ekrem  karakterinde 

temayüz  etmiştir.  Bu  karakter  vasıtasıyla  Türk  toplumunun  kendi  geleneksel  yapısını  ve  hayat  tarzını 

sürdürme  özlemi  güçlü  bir  şekilde  ifade  edilmiştir.  “Bu  görüşte  Batı  ve  sentez  yoktur.  Ekrem’in  Türk 

dünyasına yönelmesi kültürel birikimiyle yakından ilgilidir. Sürekli seyahat eden ve çok kitap okuyan bir 

insan olması sağlıklı karşılaştırmalar yapmasına imkân vermektedir. Doğuya yaptığı seyahatin ardından 

Batıya da gitmesi ve burada Batı kültürünü gözlemlemesi onun tercihinde doğrudan etkili olur.” (Uygur, 

2006: 14). 

“Evet, birkaç dağlar, denizler aştım, / Bütün Turan ellerini dolaştım ...” (s. 324). 

“Evet, bu pek güzel düşünce, lakin / Seyahatten zevk alan bir Türk için 

Kırım yalıları, İdil boyları, / Kafkas dağları, şanlı Türk soyları 

Birer sergidir – seyrine doyulmaz, / Genç bir ressam için değersiz olmaz. 

Hem ne hakiki levhalar, bilseniz! / Her zevki, her kalbi okşar şüphesiz.” (s. 325). 

“Piyeste,  Türk  dünyasına  ait  görsel  değerlerin  yüceltilmesi  ve  Türkçülüğün  idealize  edilmesi 

yanında,  İslâm  kültürüne  de  atıf  yapıldığı  görülür.  Peygamberi  Hıra  dağında  melekle resmetme  arzusu, 

Cavid’in mensup olduğu dine gösterdiği saygının bir tezahürüdür.” (Uygur, 2006: 13). 

Piyesin olay örgüsünde ortaya çıkan Ekrem ve Celâl arasındaki çatışma, aslında fikrî zeminde bir 

süredir  tartışılan  Doğu  ve  Batı  çatışmasıdır  (Erol,  2012:  105).  Bu  çatışmada  söz  konusu  edilen  Türk 

kadınının  tevekkülü,  vefası  ve  eşe  sadakati,  Fransız  kadınının  ahlâk  ve  aile  anlayışıyla  karşılaştırılarak 

yüceltilir (Uygur, 2006: 13). 

Bilinçli bir tercihe dayalı olan Doğulu hayat tarzında manevî haz ve aidiyet duygusu ön plândadır, 

doğal  sınırlarını  belirlemiştir  ve  dış  dünya  ile  irtibatını  kesmiş  durumdadır.  Kendi  ürettiği  değerlerle 

yetinmek  düşüncesindedir.  Batı  kaynaklı  değerlerin  bütünüyle  reddi  anlamına  gelen  bu  hayat  tarzı 

etkileşime  ve  doğal  olarak  dış  tesirlere  dayalı değişime  kapalıdır.  Bilinçaltında  agorafobik  bir  kaygının 

izlerini görmek mümkündür. 

3. Sentezci Hayat Tarzı 

“Hüseyin  Cavid’in  eserlerinde  Batı;  bilim,  teknoloji,  eğitim  ve  terakkî  gibi  kavramlar 

çerçevesinde  pozitif  bir  kaynak  olarak  yer  alır.”  (Erol,  2012:  95).  Cavid,  Doğu  ile  Batı  dünyasındaki 

kıymeti  haiz  bu  kavramları  sentezleyerek  bir  araya  getirmenin  yollarını  bilge  kişi  aracılığıyla  ihbar 

etmiştir. “Uluğ  Beye  göre toplumlar  arası iletişimin,  dolayısıyla  kültürel etkileşimin  kaçınılmaz  olduğu 

bir dönemde, yabancı kültürün reddine yönelik düşünce geliştirmek yerine, söz konusu kültür unsurlarının 

naklinde  dikkatli  olunması  ve  toplum  bünyesine  elverişli  hâle  getirilmesi,  toplumsal  gelişim  sürecini 

hızlandıracaktır.”  (Uygur,  2006:  14).  Batı  uygarlığına  ve  teknolojik  inkişafına  saygı  duymak,  bilimine 

itibar  etmek  toplum  nezdinde  olumlu  sonuçlara  yol  açacaktır;  ancak,  bilim  ve  teknolojinin  öğrenilmesi 

sürecinde kültürel değerlerden uzaklaşma tehlikesine karşı bir farkındalık oluşturulması önem kazanmıştır 

(Məmməd, 2013: 429).  

“Haydi yavrum, gidin, uğurlar olsun! / Gidin, büyük Tanrı size yar olsun! 

Fakat bilmeli ki, bir çok igitler, / Şu yaldızlı yolda olmuşlar heder. 

                                                           

1

 Piyesle ilgili alıntılar, “Hüseyin Cavid, Seçilmiş Eserleri, Yazıçı, Bakı, 1982”  baskısından yapılmıştır. 

188 

III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu 

Evet, bilmeli ki, Frenk elleri, / Hem besler, hem soldurur emelleri; 

Avrupa’da ışık da var, zulmet de. / Orda sefahat da var, fazilet de. 

O bir engin deniz ki pek korkunçtur. / İnsan kâh inci bulur, kâh boğulur; 

Ayık davranmalı, metin olmalı, / Hep nura koşmalı, hakkı bulmalı.” (s. 332). 

Uluğ  Bey  vasıtasıyla  Batıda  birbiriyle  zıt  kavramların  varlığı  söz  konusu  edilmiştir.  Bir  yandan 

zulüm  ve  sefahat  hayal  kırıklığını,  ümitsizliği  ve  felaketi  hazırlayan  sebepler  olarak  gösterilirken  diğer 

yandan    “Batıyla  ilgili  tasvirlerde  bilimin  yanı  sıra  fazilet,  ciddiyet  ve  vakar  kavramlarının  da  ifade 

edilmesi, buraya yönelmeyi haklı kılacak gerekçeler olarak gösterilmiştir. Bu kavramlar evrensel kıymeti 

haiz değerlerdir. Bilimin “ışık” tabiriyle ifade edilmesi, onun toplumsal aydınlanmadaki rolüyle yakından 

ilgilidir. Aynı zamanda, Cavid’in bilime verdiği değerin de önemli bir göstergesidir.” (Uygur, 2006: 11). 

Doğal  olarak,  yazar  bu  anlamda  Batı’daki  tecrübe  ve  gelişmelerden  mutlaka  yararlanılması  gerektiğine 

inanır.  Eğitim  ve  terbiyenin  önemine  dikkati  çeker  (Erol,  2012:  97).  Esasında  “Cavid’in    eserlerinde 

idealize  edeceği,  ruh  güzelliği,  temiz  ahlâk  anlayışı,  fazilet,  erdem,  sevgi  ve  saygı  gibi  kavramlar 

insanoğlunun yitik değerleridir ve öze ait bu değerlerin yeniden kendisine kazandırılması gerekmektedir. 

Bu düşüncenin kaynağı ise Şark felsefesinin de özünü oluşturan “kâmil insan” kavramıdır (Erol, 2012: 

104). 

Bu düşünce doğrultusunda vücuda getirilen hayat tarzı, bünyesinde barındırdığı kültürel unsurların 

mantıklı ve makûl bir tasnifi oranında toplumun gelişmesine katkı sağlayacak değerleri içermektedir. 

Sonuç 

Uçurum piyesinde mercek altına alınan Üç tarz-ı hayat, Hüseyin Cavid’in Doğu toplumları için ve 

özellikle Türk toplumu için reçete mahiyetinde bir önerisidir. Ziya Gökalp’in “Türkleşmek, İslâmlaşmak, 

Muasırlaşmak”  şeklinde  toplumun  istikametini  belirlemeye  yönelik  görüşlerini  bünyesinde  barındıran 

eserinde  Gökalp,  İslâmlaşmayı  Türklüğü  muhafaza  etmenin  teminatı  olarak  gördüğünü  kaydetmiştir; 

muasırlaşmak  ise  şekilce  Avrupalılara  benzemek  değil,  bilim  ve  teknikte  onların  seviyesine  yükselmek 

olarak  ifade  edilmiştir.  Cavid  için  de  muasırlaşmak  bilimde  ve  teknikte  ilerlemekle  eş  anlamlıdır  ve 

eserde yer alan hayat tarzında dile getirilmiştir. 

Sosyal değişim politikalarının uygulanması sürecinde muhtemel sapmaların ve olumsuzlukların en 

aza  indirgenmesi  amacıyla  alınan  tedbirler  arasında  eğitimin  ve  bilginin  önemi  büyüktür.  Eğitimli  ve 

bilgili  insanın  tercih  belirtme  veya  istikamet  tayin  etme  durumunda  nispeten  daha  az  hata  yapacağı  ve 

Uçurum  piyesinde  görüldüğü  üzere  bilinç  düzeyine  göre  kültürel  aidiyetini  muhafaza  edeceği 

düşünülmektedir.  Bu  düşünceden  hareketle  Hüseyin  Cavid  Doğulu  toplumlarda  sık  görülen  zaafları 

sadece ifşa etmekle kalmamış bu zafiyetin önünü alacak yolları kendi tercihini belirtmeden, ihmal veya 

gaflet  hâlinde  genç  neslin  maruz  kalacağı  tehlikenin  farklı  boyutlarına  da  dikkat  çekerek  topluma 

sunmuştur. 

KAYNAKÇA 

Abasova, E. (2013). “Mehmet Akif Ersoy-Hüseyn Cavid Poetik Dünyasının Milli Ruhu və İslamı Duyğuları”, Türk 

Dünyasını İşıqlandıranlar: M.  Akif Ersoy, Hüseyn  Cavid  Beynelxalq Konfrans, Qafqaz Universiteti,  16-18 

May 2013, Bakı, Azerbaycan. 

Atilla,  İ.  (2013).  “Hüseyn  Cavıdın  ‘Uçurum’  Mənzum  Facıəsındə  Türk  Əxlaqı  və  Mənəvıyyatının  Bədii 

Təcəssümü”,  Türk  Dünyasını  İşıqlandıranlar:  M.  Akif  Ersoy,  Hüseyn  Cavid  Beynelxalq  Konfrans,  Qafqaz 

Universiteti, 16-18 May 2013, Bakı, Azerbaycan. 

Cavid, H. (1982). Seçilmiş Eserleri, Yazıçı, Bakı. 

Elaydy, A. S. (2013). “Azerbaycanlı Yazar Hüseyin Cavit’in Ortak Türk Edebi Dili Uğrundaki Mücadelesi Üzerine 

Bir  Değerlendirme”,  Türk  Dünyasını  İşıqlandıranlar:  M.  Akif  Ersoy,  Hüseyn  Cavid  Beynelxalq  Konfrans, 

Qafqaz Universiteti, 16-18 May 2013, Bakı, Azerbaycan. 

Erol, A. (2012) “Hüseyin Cavid’in Eserlerinde Batı Medeniyeti Kavramı”, Akademik Araştırmalar Dergisi, S. 52. 

Əzizəliyeva,  B.  (2013).    “H.Cavidin  ‘Uçurum’  Əsərində  Şərq  və  Qərb  Probleminin  Əksi”,  Türk  Dünyasını 

Işıqlandıranlar: M. Akif Ersoy, H. Cavid Beynelxalq Konfrans, Qafqaz Universiteti, 16-18 May 2013, Bakı. 

Məmməd, T. (2013). “Hüseyn Cavid Və Mehmed Akifin Yaradıcılığında Qərb”, Türk Dünyasını İşıqlandıranlar: M. 

Akif Ersoy, Hüseyn Cavid Beynelxalq Konfrans, Qafqaz Universiteti, 16-18 May 2013, Bakı, Azerbaycan. 

Mirzəliyev, T. (2013). “Mehmet Akif Ersoyun və Hüseyn Cavidin Əsərlərində Avropa Mövzusu”, Türk Dünyasını 

İşıqlandıranlar: M. Akif Ersoy, H. Cavid Beynelxalq Konfrans, Qafqaz Universiteti, 16-18 May 2013, Bakı. 

Uygur, E. (2006). “Azerbaycanlı Şair ve Yazar Hüseyin Cavid’in ‘Uçurum’ Piyesinde Doğu ve Batı Kültürlerinin 

Tasviri”, A. Milli Elmler Akademiyası

 

Folklor İnstitutu, Elmi Axtarışlar

 

XXIII, s. 9-15, Seda Neş, Bakı. 

Vəliyev,  N.  (2013).  “Hüseyn  Cavid  Yaradıcılığında  Türk  Milli  Kimliyi”,  Türk  Dünyasını  İşıqlandıranlar:  M.  Akif 

Ersoy, Hüseyn Cavid Beynelxalq Konfrans, Qafqaz Universiteti, 16-18 May 2013, Bakı, Azerbaycan 

жүктеу/скачать 42,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: