Iii beynəlxalq türk dünyasi araşdirmalari simpoziumu III. Uluslararasi türk dünyasi araştirmalari sempozyumu ІІІ халықаралық ТҮркі әлемі зерттеулері симпозиумы
ZOR İMTİHANI BAŞARMA MOTİFİ ÜZERİNE
жүктеу/скачать 42,43 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Anahtar Kelimeler
- Keywords
- Motifle İlgili Bir Tarihi Kaynak
- Motifle İlgili Bir Hatırat
- BAŞINA DÖNMEK/BAŞINA ÇEVRİLMEK DEYİMİNİN KÜLTÜREL EVRENİ VE YENİ KAYNAKLAR
- Cultural Universe of Idiom Başına Dönmek/Başına Çevrilmek and New Resources Abstract
ZOR İMTİHANI BAŞARMA MOTİFİ ÜZERİNE TARİHİ BİR KAYNAK VE BİR HATIRAT Prof. Dr. Faruk ÇOLAK
motifi, halk anlatmalarından günlük hayata kadar uzanan çok geniş bir yelpazede karşımıza çıkmaktadır. Hüner gösterme bağlamındaki kahramanların eşlerini yiğitlikleriyle alma motifi, Anadolu coğrafyasında komşu topluluklar, Bizans, Türk, Moğol, Alman ve Hind destanlarında yer almaktadır. XII. yüzyıl seyyahı Marco Polo’nun seyahat notları arasında rastlanan motif, XX. yüzyıl Tatar Türkleri özelinde Türk dünyasında eğlence ve düğün törenlerinde de kendisine kullanım alanı bulmuştur. Bu çerçeveden bakıldığında halk anlatmalarındaki motiflerin büyük bir kısmının gelenek çerçevesinde anlatmalarda yaşamaya devam ettiğini ve bu bağlamda halk anlatmaları haricindeki başka bazı kültür unsurlarında da varlığını sürdürdüğü ortaya çıkmaktadır. Anahtar Kelimeler: Zor imtihanı başarmak, kahraman kadın, Marco Polo, Seyahatname, Dede Korkut, Tatar.
A Histrorical Resource and a Memoir on Accomplishing the Difficult Trials Abstract: The trial motif in folk tales which is divided into sub-heading such as showing ability, marriage, recognition and patience is encountered in a very wide spectrum ranging from folk tales to daily life. The motif of heroes taking their wives in the context of showing ability can be seen in the epics of the neighboring societies of Anatolia, Byzantine, Turkish, Mongolian, German and Indian. The motif which was in the notes of XII century traveler Marco Polo has found a place in the areas of entertainment and marriage ceremonies of Turkish World, especially XX century Tatar Turks. When viewed from this perspective it is clear that the big amount of the motifs in folk tales is going on living in tales and in some cultural elements except folk tales. Keywords: Accomplishing the difficult trials, female hero, Marco Polo Travels, Dede Korkut, Tatars. Giriş Halk anlatmalarındaki imtihan motifi hüner, evlilik, tanıma ve sabır gibi alt başlıklara ayrılmaktadır. Bu konudaki yayınların tamamı Stith Thompson’un “Motif Index of Folk Literature” başlıklı çalışmasına dayanmaktadır. Halk anlatmalarındaki zor imtihanı başarma motifi üzerine bazı çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalardan en eskisi Viktor Maksimoviç Jirmunskiy’e aittir. Jirmunskiy’in “Türk Kahramanlı Destanları I.-II. Bölüm” başlıklı çalışmasının “Kahramanlık Dünürlüğü” alt başlığında motife ilk defa derli toplu bir şekilde yer verilir. Motifin kökenini eski Hint destanlarından “Mahabharat”ya kadar dayandıran Jirmunskiy, söz konusu motifin Türk ve Moğol halk anlatmalarındaki şekilleri ile Türk coğrafyasında yaşayan günlük uygulamaları hakkında da bilgiler aktarır (2011: 273- 314). Karl Reichl, “Türk Boylarının Destanları” başlıklı çalışmasında motifin Kambar destanındaki rolünü tartışırken Ortaçağ Yüksek Alman Edebiyatı’nda bu motifin önemli bir yer edindiği ortaya koyar (2014, 162). Motif üzerine Türkiye’de yapılan çalışmaların en eskilerinden birisi, Tahir Alangu’nun ilki 1953 yılında Türk Dili dergisinde yayınlan “Ortazaman Anadolu Komşu Milletlerinin Eposlarında Kadın Kahramanlar” başlıklı yazısıdır. Alangu bu yazısında motifin Dede Korkut’taki şeklini inceler, bu motif temelinde Bizans destanı Digenis Akritas ile Sassunlu David destanında yer alan kadın kahramanların özelliklerini sıralar ve Dede Korkut’taki kadın kahramanlarla bu destanların kadın kahramanlarını karşılaştırır (1983: 219-225). Türkiye’de yapılan çalışmaların en eskilerinden bir başkası ise Orhan Şaik Gökyay’ın “Dedem Korkudun Kitabı” başlıklı çalışmasında yer alır. Gökyay, motifi açıklarken “Kahramanların eşlerini yiğitlikleriyle almaları” alt başlığını kullanır ve Dede Korkut’taki motifin Ahlat Meliki Justinus’un kızı ile Sassunlu David destanın kadın kahramanı ile büyük benzerlikler içerdiğini, bu motifin Binbir Gece masallarından Ömer hikâyesinde olduğu gibi müstakil anlatmalarının olduğunu, bunların yanında bazı Moğol destanları ile ortaçağ Alman destanlarında ve Hindistan destanlarında benzeri bulunduğunu belirtir (1973: CCCXXV-CCCXXVII). Bu eski çalışmaların yanında Türkiye’de geç dönemlerde yapılmış çalışmalar da vardır. Ensar Aslan’ın “Halk Hikâyelerinde İmtihan Motifi
Niğde Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi TDE Bölümü, fcolak@nigde.edu.tr 200 III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Kompleksi” başlıklı bir makalesinde “Sabır imtihanı” motifi üzerinde durulurken (2001: 5-14), Merve Bozdoğan’ın “Türk Halk Hikâyelerinde İmtihan Motifi Üzerine Bir İnceleme” başlıklı Yüksek Lisans tezinde “sabır”, “hak aşığı”, “tanıma”, “evlilik”, “hüner” ve “cinsiyet belirleme” (2013: 41-107) motifleri üzerinde durulur. Zor imtihanı başarma motifi halk anlatmalarında değişik şekillerde karşımıza çıkar. Bu motif bazı durumlarda bir bilmecenin çözümü şeklinde anlatmalarda yer alırken, bazı anlatmalarda ise kadın kahramanın kendisi ile evlenmek isteyen erkekle güreşmesi veya savaşması şeklinde anlatmalarda yerini almaktadır. Kadın kahramanın erkeklerle güreşmesi, savaşması veya çeşitli şekillerde mücadele etmesi, bu mücadeleyi kazanan erkeklerin kadınla evlenmeyi hak etmeleri başta halk hikâyelerimiz ve destanlarımızın bazıları olmak üzere halk anlatmalarımızda önemli bir yer tutar. Bu anlatmaların içerisinde Dede Korkut kahramanlarından Bamsı Beyrek ile Banı Çiçek (Gökyay 1973: 36) mücadelesi önemli bir yer tutar. Hikâyede erkek kahraman kadın kahraman ile güreşmek veya savaşmak zorunda kalır. Kadın kahramanın kendisini yenen erkek ile evleneceği konusunda verdiği söz üzerine gerçekleşme zorunluluğu bulunan bu mücadelede erkek kahraman galip gelir ve kadın kahraman ile evlenmeyi hak eder. Bamsı Beyrek hikâyesindeki şekli olmamakla beraber Kanturalı hikâyesinde de Selcen Hatun ile evlenecek erkeğe koşulan şartlar arasında zor imtihanı başarma motifi yer alır (Gökyay 1973; 95, 96). Bu motifin sahip olduğu bir başka anlatma da Şah İsmail hikâyesidir. Bu hikâyede de Şah İsmail ile Arap Üzengi arasında ölümüne bir sınama mücadelesi yer alır ve Arap Üzenginin bu mücadelede esnasında alt ettiği erkeklerin kafatasından devasa bir saray yapar. Bu durum mücadele edilen erkek sayısının çokluğunu anlatması bakımından oldukça dikkat çekici bir sahnedir. Diğer hikâyelerde olduğu gibi bu anlatmadaki mücadeleden de erkek kahraman Şah İsmail galip çıkar ve Arap Üzengi ile ikinci evliliğini gerçekleştirir (Çolak 1994: 112, 113, 178, 179). Benzer bir şekilde Yaralı Mahmut hikâyesinin kadın kahramanı Mahbub, yumruğunun şiddetinden kaçmayan erkek ile evleneceğini ilan eder ve bu ilan üzerine pek çok erkekle mücadele eder. Nihayetinde Mahmut ile Mahbub arasında gerçekleşen mücadelede erkek kahraman Mahmut gelip gelir (Sakaoğlu vd. 1997: 255, 256). Kirmanşah hikâyesinde karşısına çıkan erkeklerin tamamını alt eden ve yendiği erkekleri öldüren Yemen Padişahının kızının zulmünden insanları kurtarmak isteyen Kirmanşah, bu zalim kız ile savaşmaya, güreşmeye gider. Kendisini mağlup eden erkek ile evleneceğini ilen eden Yemen Padişahının çok güzel kızının bütün ısrarlarına rağmen evlenmeyi reddeden Kirmanşah, şayet isterse onu yanına ancak hizmetçi olarak alabileceğini belirtir. (Alptekin 1999: 151, 152). Köroğlu anlatmalarında sevgiliyi elde etme temasının önemli bir rol oynadığını söyleyen Reichl, bu motife özel bir yer açar ve motifin değişik biçimleri hakkında bilgi vererek Köroğlu’nun Türkmen, Özbek ve Karakalpak versiyonları arasında bulunan “Harman Dalı” kolunda geçen şeklini açıklar (Reichl 2014: 162-173 ). “Türkmen Destanları ve Destancılık Geleneği” başlıklı bir çalışma yapan Halil İbrahim Şahin, Köroğlu’nun Türkmen sahası kollarından olan “Harmandali” kolunda erkek çocuğu olmayan babanın erkek gibi yetiştirdiği Harmandali’nın, kendisi ile evlenmek isteyen erkeklere güreşte ve bağşılıkta kendisini yenme şartı koyduğunu, Köroğlu’nu bile güreşte ve bağşılıkta bu kadın kahramanı yenemediğini, Harmandali’ni başka yollardan elde etmeye çalıştığını belirtir (Şahin 2010: 341). “Türk Destan Kahramanı ve Başkurt Destanlarının Tipolojisi” başlıklı bir çalışma yapan Ülkü Kara Düzgün, kadın kahramanların özelliklerini sıralarken onların her birinin evleneceği erkeği seçme salahiyetine sahip olduğunu ve çeşitli sınavlarla erkeği sınamadan geçirdiklerini (2014: 573, 574) ifade eder. Bu halk anlatmalarının haricinde Türk tarihinde bu türden kahramanlıklar gösteren ve devlet idaresinde bulunmuş pek çok kahraman kadın tipine de rastlanır. Bu kadın tiplerin en önemlisi İskitlerin hükümdarıdır Tomris Hatundur. Ayrıca Grek yazarı Klavdiya Eliana’nın verdiği bilgiye göre, miladi II. yüzyılın sonu ile III. yüzyılın başlarında Sakalar arasında bir erkek bir kız ile evlenmek isterse onunla yarışır ve kızı yenen onunla evlenme hakkına sahip olurdu (Jirmunskiy 2013: 275). Yukarıda aktarılan bilgilerden hareketle motifin Türk halk anlatmalarındaki şekli ve dünyadaki yaygınlığı üzerine yapılan çalışmaların sayısı oldukça fazla olduğu görülmektedir. Ancak motifin tarihsel derinliğinden haber veren yayınların içerisinde eski Türk kaynakları hemen hemen yok gibidir. Halk kültürü araştırmalarını gelenek çerçevesinde değerlendirmek genel geçer bir kural olmasına rağmen, tarihsel metinleri bu geleneğin izlenmesi ve incelenmesinde kullanıldığı çok fazla çalışma yoktur. Motifle İlgili Bir Tarihi Kaynak Kadın kahramanın erkelerle mücadele etmesi konulu tarihi kaynak Marco Polo seyahatnamesidir. Venedikli gezgin tüccar kardeşler Nicolo ve Marco Polo kardeşlerin 1254 yılında başlayan ve 1295 yılına
201 Prof. Dr. Faruk ÇOLAK/Zor İmtihanı Başarma Motifi Üzerine Tarihi Bir Kaynak ve Bir Hatırat kadar süren bu seyahatleri esnasında tuttukları notlardan oluşan seyahatnamede çok önemli tarihî belge ve folklorik bilgi yer almaktadır. Bu folklorik bilgilerden birisi de 1280 yılı olayları arasında geçen hikâye kırıntısıdır. Polo’nun bize aktardığı bu bilgilerin Polo’nun dinlediği herhangi bir hikâyeden mi, Kaydu’nun güzel kızı Ayyürek hakkında anlatılan bir efsaneden mi, yoksa Kaydu’nun güzel kızı Ayyürek’in başından geçen gerçek bir hadisenin şahitliğiyle mi aktarıldığı konusu şüpheli olmakla birlikte oldukça değerli olduğu aşikârdır. Polo’nun aktardığı bilgi, Kral Caidu (Kaydu)’nun güzel kızı Aigiarne (Ayyürek)’nin hikâyesidir. Kaydu’nun kızı Ayyürek, öylesine güzel ve kuvvetli bir kızdır ki; babası kızını yenmeyi başaranı erkeği damadı yapacağını duyurur. Ayyürek’i yenen onu alacak, yenilen ise bu yenilgini bedeli olarak on at verecektir. Bu duyurunun üzerine binlerce genç erkek kahramanlık gösterisine katılır ve nihayetinde bütün mücadelelerden Ayyürek galip çıkar. Ayyürek bu mücadelelerin neticesinde on bin at kazanır. En sonunda Ayyürek’in babası ve halk, Pumar kralının yakışıklı ve güçlü oğlunu damat olarak görmek isterler. Bu niyetle Kaydu kızına bilerek yenilmesini önerir. Ayyürek ise babasının bu önerisini dünyada hiçbir şey için hak ve hukuktan sapmayacağını gerekçe göstererek reddeder ve bu prensi de yener (Gürol 1987: 21). Marco Polo’ya göre hikâye şu şekilde vuku bulur: “Hükümdar Kaidu’nun Aigiam adında, adı Tatarca’da ay ışığı anlamına gelen bir kızı vardı. Bu kız öylesine güçlüydü ki hiç bir erkek onunla baş edemezdi. Babası onu evlendirmek istediği zaman direterek ancak kendisini gücüyle alt edebilecek bir erkeğe karı olabileceğini söyledi. Bunun üzerine babası yazılı bir söz vererek kiminle isterse onunla evlenebileceğini bildirdi. Pek çok ülkeden kendine güvenen istekli erkekler geldi. Çekişme kurallara bağlı olarak ve törensel bir ortamda yapılıyordu. Bu kızı hangi erkek yere vurabilirse o, bu kızı karı olarak alabilecekti. Ancak kral kızının yendiği erkek, kıza yüz at bağışlayacaktı. Kendisini yenebilecek kimse kalmadığı zaman kızın kazandığı at sayısı on bini aşmıştı. Bundan sonra bu kız, kral babasının savaşlarına katıldı ve savaşta da yiğit olduğunu gösterdi.” (Marco Polo: 1985, 212, 213) Marco Polo seyahatnamesinin Türkçeye bir başka çevirisinde ise hikâye sonu yönüyle farklıdır. Buna göre Pumar kralının oğlu uzun süre ortalıkta görünmez ve nihayetinde üzüntüsünden ölüp gider. Ayyürek ise babası Kaydu ile birlikte savaşlara gider, bir savaşta düşman karargâhına tek başına dalar ve kumandanlarından birini kaptığı gibi kendi saflarına getirir. (Marco Polo Seyahatnamesi II: 197-202)
Geleneksel köy düğünlerindeki güreş, silahla atış yapma ve at yarışları benzeri uygulamalar değişik şekillerle de olsa güncelliğini korumaya devam etmekte. Kadınla erkeğin güç mücadelesinden kaynaklanan bu ritüel nitelikli uygulamalar Türk dünyasının değişik coğrafyalarında varlığını sürdürmeye devam etmektedir. Bu bağlamda Tatarlar arasında da motifle bağlantılı bu ritüel nitelikli uygulamalar varlığını sürdürmektedir. Kadın kahramanın erkelerle mücadele etmesi konulu bu ritüel nitelikli uygulama ile ilgili bir hatırat 1890 doğumlu Başkurt Türkü Zeki Velidi Togan’a aittir. Togan’ın gençlik yıllarına ait bu hatırat yukarıda anlatılan tarihi anekdotun hemen hemen aynısıdır. Togan bu mücadeleyi şu şekilde anlatır:
202 III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu gelin ‘hıdhır sol Tatardı’ yani ‘Kamçı ile derisini koparın bu Tatarın’ diye bağırırdı. Çünki biz, Tatarlara göre Başkurt, Bürcenlere göre Tatardık.”(Baykara: 1989, 164, 165) Sonuç Sonuç itibariyle halk anlatmalarındaki ilk somut örneklerine Dede Korkut anlatmalarında rastladığımız erkek kahramanın evleneceği kadınla güreşmesi veya savaşması konulu zor imtihanı başarma motifiyle ilgili tarihi kaynaklar XIII. yüzyıla kadar götürülebilmektedir. Tarihi ve seyahatname türünden eserlerin dikkatli bir şekilde incelenmesi neticesi bu tarihlemenin daha eskiye de götürülebileceği kanaatindeyiz. Ayrıca, geleneğin sürekliliği açısından değerlendirildiğinde motifin Türk dünyasının farklı coğrafyalarında XX. yüzyılda da çeşitli folklorik ve günlük hayatla ilgili uygulamalarda yaşamaya devam ettiği sonucu ortaya çıkmaktadır. KAYNAKÇA Alangu, Tahir, (1983) “Ortazaman Anadolu Komşu Milletlerinin Eposlarında Kadın Kahramanlar”, Türkiye Folkloru El Kitabı, İstanbul: Adam Yayıncılık. Alptekin, Ali Berat, (1997), Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı, Ankara: Akçağ Yayınları. Alptekin, Ali Berat, (1999), Kirmanşah Hikâyesi, Ankara: Akçağ Yayınları. Aslan, Ensar, (2001), “Halk Hikâyelerinde İmtihan Motifi Kompleksi”, Milli Folklor, No. 51, 5-15 p. Baykara, Tuncer, (1989), Zeki Velidi Togan, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Bozdoğan, Merve, (2013), Türk Halk Hikâyelerinde İmtihan Motifi Üzerine Bir İnceleme, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans tezi. Çolak, Faruk, (1994), Şah İsmail Hikâyesi Üzerine Mukâyeseli Bir Araştırma, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi. Düzgün, Ülkü Kara (2014), Türk Destan Kahramanı ve Başkurt Destanlarının Tipolojisi, Konya: Kömen Yayınları. Gökyay, Orhan Şaik, (1973), Dedem Korkudun Kitabı, Ankara: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Yayınları. Gürol, Ümit, (1987), İtalyan Edebiyatında Türkler (Başlangıçtan 1982’ye), Ankara: İmge Yayınları. Jirmunskiy, V. M., (2011), Türk Kahramanlık Destanları I.-II. Bölüm, (Çev. Mehmet İsmail-Hülya Arslan Erol), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Marco Polo Seyahatnamesi, (Çev. Ömer Güngören), Yol Yayınları, İstanbul 1985. Marco Polo Seyahatnamesi I-II, (Haz. Filiz Dokuman), Tercüman 1001 Temel Eser, BYY, BTY. Reichl, Karl, (2014), Türk Boylarının Destanları, (Çev. Metin Ekici), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Sakaoğlu, Saim-Ali Berat Alptekin-Yurdanur Sakaoğlu-Esma Şimşek (1997), Meddah Behçet Mahir’in Bütün Hikâyeleri I, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. Şahin, Halil İbrahim. (2010). Türkmen Destanları ve Destancılık Geleneği. Konya: Kömen Yayınları. BAŞINA DÖNMEK/BAŞINA ÇEVRİLMEK DEYİMİNİN KÜLTÜREL EVRENİ VE YENİ KAYNAKLAR Prof. Dr. Faruk ÇOLAK
da anlamlar içerirler. Bu türden deyimlerin büyük bir kısmının mitoloji ve eski inanç sistemlerinden kaynaklandığı bilinmektedir. Eski inanç sistemleriyle alakalı deyimlerden birisi de aynı anlama gelen “Başına dönmek” ve “Başına çevrilmek”tir. Türkler’de “göçürme” olarak bilinen eski bir hastalık iyileştirme uygulamasının bakiyesi olan deyim, zamanla bu iki kullanımının yanında Anadolu ve Azerbaycan sahalarında “Başı üzerinde çevirmek”, “Başına dönmek” ile Kırgız ve Kazaklar’da “aynalu”, “aylanu”, “aynalayın” ve “aylan” ifadeleriyle karşılanmıştır. Cengiz Hanın oğlu Öğedey’e ve Babur Şah’ın oğlu Muhammed Humayun’a uygulanan bu tedavi yöntemi zamanla deyimleşmiş ve günlük olarak halk hekimliği uygulamalarında ve edebî eserlerde geniş ölçüde kullanım alanı bulmuştur. Deyim bu yaygın kullanımının yanında zamanla “Başına çizginmek”, “ivrilmek”, “alasla-”, “kadasını almak” ile “kurban olmak” ve “canını
Bu çalışma deyimin kültürel evrenini ortaya koymakta ve yeni kaynaklar ilave etmektedir. Anahtar Kelimeler: Deyim, halk hekimliği, başına dönmek, başına çevrilmek, başına çizginmek, göçürme, aynalayın, ivrilmek, alaslamak, kadasını almak, başına herrenmek, kurban olmak, canını feda etmek. Cultural Universe of Idiom Başına Dönmek/Başına Çevrilmek and New Resources Abstract: Idioms have meanings of the events caused its formation and in terms of cultural resources except their bare meanings. It is known that a alrge amount of this kind of idioms come from mytology and old beliefs. Two of the idioms related to old beliefs are “başına dönmek” and “başına çevrilmek” which have the same meaning. The idioms which are remainders of an old disease healing practice called “göçürme” in Turkish World became “başı üzerinde çevrilmek” and “ başına dönmek” in the areas of Anatolia and Azerbaijan, and “aynalu”, “aylanu”, “aynalayın” and “aylan” in Kyrgyz and Kazaks. This healing method which was applied to Cengiz Han’s son Ögedey and Babur Shah’s son Muhammed Humayun became to an idiom in time and found a place in daily folk medicine and literary works. İdiom diversifed as “başına çizginmek”, “ivrilmek”, “alasla-“ “kadasını almak”, “ kurban olmak” and “ canını feda etmek” besides its widespread use. This work states the culturel universe of the idiom and adds new resources.
ivrilmek, alaslamak, kadasını almak, başına herrenmek, kurban olmak, canını feda etmek. Giriş Deyimler, birbiriyle ilişkili ve anlam bütünlüğü olan kelimelerden kurulu yapılar olmalarının yanında tarihsel bir olay, inanç veya kültürel olgudan kaynaklanır. Bu durumda deyimler, bazı inanç ve kültürel olguların açıklamasında öncü rol oynarlar veya tam tersi bazı deyimlerin açıklanmasında inanç ve kültürel olgular rol oynar. Daha önceki bir çalışmamızda kültürel köken açısından deyimlerin taşıdıkları değeri tartışmaya açmıştık. Bu bağlamda o dönemde atasözü ve deyimlerin oluşmasında ve kullanılmasında ait olduğu kültürün inanç kodlarının etkili olduğunu ifade etmeye çalışmıştık. Bu bağlamda yerel kullanımdaki “Gök keçinin püsküllü oğlağı olmak” (Çolak 2008) deyiminin kültürel ve mitolojik kökeni ortaya konulmuştu.
жүктеу/скачать 42,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|