Имангалиева Балия Санаковна аға оқытушы (ТАӘ, лауазымы, ғылыми дәрежесі) Орал, 2021 ж. Syllabus мемлекеттік білім беру стандарты /типтік оқу жоспары/ білім беру бағдарламасы
Әдістері:дәріс презентация Әдебиеттер
жүктеу/скачать 6,56 Mb.
|
| Әдістері:дәріс презентация
Әдебиеттер:[1] §16, 17, 18; [2] §3.1-§3.2; [3] §4; [4] §5; [6]; [7] 6-апта №6. Тақырып:Дифракциялық торлар. Жұмыс жасау принцепі. Қолдану саласы. Мақсаты: Дифракциялық торлардың қызметі, қолдану мақсаты, жұмыс істеу принцепіміен таныстыру. Бір саңылаудан пайда болатын дифракция, саңылау енінің дифракциялық картинаға әсері.Айқын да анық дифракциялық суретті алу және бақылау үшін дифракциялық торды пайдаланады. Дифракциялық тор дегеніміз — жарық дифракциясы байқалатын тосқауылдар және саңылаулардың жиынтығы. Дифракциялық торды реттелген дифракциялық топ және реттелмеген дифракциялық топ деп бөледі. Реттелген тор деп саңылаулары белгілі бір қатаң тәртіп бойынша орналаскан торларды, ал реттелмеген деп саңылаулары тәртіпсіз орналасқан торларды айтады. Геометриялық құрылысына қарай торларды жазық және кеңістіктік торлар деп те бөледі. Кеңістіктік реттелмеген торларға, мысалы, тұмандағы ауа тамшылары немесе мұз қиыршықтарының жиынтығы, көз кірпіктері Оны алмаз кескішпен жасалған параллель және бір-біріне өте жақын орналасқан саңылаулар мен тосқауылдар жиынтығынан дайындайды. Саңылаудың ені а, ал тосқауыл-штрихтің ені б болсын, сонда б + а = д тордың тұрақтысы немесе периоды деп аталады. Жарықтың дифракциялық торда таралу процесін карастырайық. Монохроматтық сәулеленудің жазық шебі тор саңылауларының жазықтығына жетті дейік. Линзаның көмегімен барлық параллель шоқтарды экранға жинаймыз. Экранда φ бағытында таралатын параллель сәулелердің шоқтары жиналатын кез келген А нүктесін таңдап аламыз. Көрші екі саңылаудан шығатын жарық сәулелерінің жол айырымын табамыз: А = dsinφ. Егер Δ = 2кλ/2 болса, А нүктесінде максимум байқалады. Онда дифракциялық тор үшін келесі формула дұрыс. d = s i n ( ϕ ) k λ {\displaystyle ~d=sin(\phi )k\lambda } Бұл формула арқылы максимумдардың бірінші, екінші, т.с.с. қатарларын табуға болады. Дифракциялық көрініс — бұл күңгірт аралықтармен бөлінген түрлі-түсті жолақтар қатары. Саңылаудан ақ жарық жібергенде орталықтағы ақ дақтың екі шетінен бірінші, екінші, т.с.с. қатармен орналасқан боялған спектрлер көрінеді. Сонымен бірге толқын ұзындығы артқан сайын (қызыл жарық) осы толқынның максимумы байқалатын бұрышы үлкен болады. Егер орға көк жарық түсірілсе, онда барлық максимумдар көк түске боялады (4.13) формуладан бір толқын ұзындығы үшін бірнеше максимумдардың байқалуы мүмкін екенін көреміз. н = 0, бұрыш φ = 0 болады, яғни максимум аламыз. Бұл нөлінші ретті максимум деп аталады. жүктеу/скачать 6,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|