Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы


ы әрпін жазбау: жапрақ, топрақ, шаңрақ, қоңрау . Ал ә



Pdf көрінісі
бет188/236
Дата22.12.2023
өлшемі1,76 Mb.
#143053
1   ...   184   185   186   187   188   189   190   191   ...   236
Байланысты:
Күдеринова Құралай монография Қазақ жазуының тарихы

ы
әрпін жазбау:
жапрақ, топрақ, шаңрақ, қоңрау
.
Ал
ә,
ұ,
ү
әріптері орфограммасына қатысты бұл әріптер тек
бірінші буында жазылады дегеннен соң 
сірә,
күнә,
бұлбұл
сөздерін
ескертуге шығармай (Т.Жанұзақов, Ғ.Сұлтанғалиев, Б.Нұрғазина),
а
-түрінде заңдастыру; 
а-ә,
ұ-ы
әріптерінің орфог-раммасы күдікті
болса, қосымша жалғап анықтау ұсынылды:
Күлашқа, шайға, жайластыр.
.
Ащы, кеще, тұщы
сөздерін екі
 
ш
-мен беру ұсынған;
 
я
,
 
ю
әрпін 
миуа,
қиуа,
айуан
сөздерінде де қолдануды ұсынған пікір-
лер бар (Мұсабекова Ф., Сейтмұратов Б.).
Сондай-ақ,
х
әрпімен келетін сөздердің барлығын сөздіктер
мен ережелерде арнайы көрсетуді (
құрмет-хұрмет,
бұқара-
бұхара
сөздерін жазуда да ала-құлалық көп) (Ш.Сарыбаев);
және бұл таңбаны тек орыс тілінен енген сөздерде қолдануды
ұсынатын,
Һ
әрпін әліпбиден шығару жағын қолдайтын пікір-
лер де болды. Ал 
қазір,
қайтіп,
қадір
сияқты бейүндес сөздерді
бірыңғай жуан жазу (Б.Нұрғазина);
к-г,
қ-ғ,
п-б
ұяңдау про-
цесін кірме сөздерде де пайдалану:
принцип-принцибі,
альма-
нах-альманағы, цех-цеғы
(Б.Нұржекеев)
 
сияқты пікірлер көңіл
аударарлық.
Бірге, бөлек жазу проблемасына
бірнеше мақалалар
арналған. Оның ішінде мынадай ұсыныстарды атауға болады:
жаңа сөзді бірден біріктіріп жазу (Ғ.Мұсабаев), біріктіру ама-лын
сөзайналым процесі ретінде қарау, сондықтан, 
аққұман,
ақсаусақ,
желөкпе
сияқты сөздерді бірге жазу,
 
бір ұғым емес,
 
бір заттың
атауы болатын сөздерді бірге жазу, күрделі сапалық сын есімдерді
бірге жазу:
қараторы,
аққұба,
б
іріккен сөзді ай-тылуы бойынша
жазу, соңғы сыңары тәуелдік тұлғада тұрған барлық сөздерді
бөлек жазу (А.Абдрахманов), айтылуы бірдей, мағынасы басқа
сөздерді екі түрлі жазу:
ұр да жық

ұрдажық
т.б. (Ж.Жолаев),
“жеке мағынасын сақтап тұрған сөздерді біріктіру-ге әуес болмау”,
біріккен сөзді кіріктіріп жазу (С.Жиенбаев.).
Міне, 40-60жж. аралығында емлеге қатысты жарық көрген
мақалалардағы пікірлер сипаты осындай болды.
282
283




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   184   185   186   187   188   189   190   191   ...   236




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет