Әсер ету механизмдері: инфекция, ұсыныс, еліктеу, сендіру

тежейтіп пайда болған спепификалы иммунист нәтижесінен). Сондыктан 
инфекциялық процесс дамымайды, ал коздырғыш ерте немесе кеш уакытта 
өледі 
немесе 
организмнен 
шығады.
Латентті (инаппарантты) форма. Қоздырғыш организмге енеді, онда ол 
көбейеді, оның салдарына макроорганизм иммунобиологиялык реакция 
түрінде жауап қаитарып, иммунитет пайда болады және қоздыргыш 
организмнен шығады. Бірақ организмде инфекциянын клиникалық 
көріністері байқалмайды, олар корінбей өтеді (латентті). Адамдар жиі 
латентті түрде полиомиелит, бруцеллез, вирустық гепатиттің кей түрлері 
және 
басқа 
аурулары 
өтеді. 
ұйқылы инфекция. Латентті инфекциядан соң немесе аурудан сауыққан соң 
қоздырғыш организмде симптомсыз түрінде ұзақ уақыт сақталуы мүмкін. 
Мысалы, өкпе туберкулезі кезінде. Егер организмнің төзімділігі төмендесе, 
онда сақталып қалган қоздырғыш активтеніп көбейеді, нәтижесінде ауру 
немесе рецидиві (қайта қозуы) байқалады. Сондықтан, патогемді 
микроорганизмдер организмде ұйқылы жағдайда болуы мүмкін. Осындай 
ұйқылы жағдайда. бірақ патогенді қасиеттері сақталган микроорганизмдер 
сыртқы ортадан түседі. Егер осы микробтар жергілікті ошақта сақталып 
қалса және сол жерде ауру тудыратын болса «фокальді иифекция» термині 
колданады (мысалы, кариесті тісте тоқтап қалған қабыну процесі, осы жерде 
- қоздырғыш ұйқылы түрде оған қолайлы жағдай туғанша сақталып қалады). 
Нақты қоздырғышқа типті инфекция формасы. Қоздырғыш организмге енеді, 
сол жерде белсенді көбейіп, аурудың клиникалық көріністерін тудырады 
және 
циклды 
түрде 
отеді.
Латентті форма. Қоздырғыш организмге енеді, онда ол белсенді көбейеді, 
организм оған иммунобиологиялық реакция түрінде жауап береді, 
нәтижесінде активті иммунитет қалыптасады. Бірақ аурудың клиникалық 
көріністері айқын көрінбейді, атипті түрде өтеді. Бұл жағдай қоздырғыштын 
патогенді қасиеттері әлсіз болуы немесе организмнің табиғи резистенттілігі 
(төзімділігі) жоғары болғандықтан, немесе антибактериалді емі қарқынды 
көмектескен немесе аталған факторлардың барлығы әсер еткен. 
Персистентті (созылмалы). Қоздырғыш организмге енеді, онда ол көбейеді, 
аурудың активті формасын дамытады, бірақ организмнің иммунды жүйесі 
және химиопрепараттар әсерінен олар L-трансформацияға ұшырайды. Ал L-
формды бактериялар көптеген антибиотиктерге және химиопрепараттарға 
төзімді болып келеді, яғни оның механизмі клетка кабырғасы синтезі 
бұзылуымен және антидене синтезі тежелуімен байланысты болғаннан, олар 
организмде ұзақ уақыт сақталуы мүмкін (персистеппия, ағылшын тілінен 
регsistепсе - тіршілік ету). Өз калпына' келген соң қоздырғыш патогенді 
қасиеттерін қалыптастырады, қайтадан көбеіп ауруды қоздырады (рецедив). 
Мысал ретінде туберкулез ауруын айтуға болады. Науқас адамның 
организмінде сақталып қалған L-формды туберкулез микобактериялары 
(таяқшасы) аурудың созылмалы түрінде өтуінің негізгі себебі, ал L-формды 
микобактериялары қайталап Місоbасtегіum тubегсulosis түріне ауысуы — 
аурудың 
қозуы 
мен 
рецидивінің 
негізгі 
себебі. 

Бәсеңдеп дамитын инфекция. Қоздырғыш организмге енеді де ұзақ уақыт — 
айлар, жылдар бойы клетка ішінде латентті түрде сақталып қалады. Бәсеңдеп 
дамитын инфекция қоздырғышынын биологиялық қасиеттері бойынша 
оларды организмнен шығару өте қиынға соғады, сондықтан, оларға қолайлы 
жағдай туғанда еш нәрсеге қарамастан қарқынды көбейе бастайды. 
Нәтижесінде ауру өте ауыр түрінде дамиды, науқас қайтыс болады. Бәсендеп 
дамитын инфекция ұзақ өтетін инкубациялық кезеңімен, ауру ұзақ 
прогрессивті түрде дамуы, иммунды жауап әлсіз байқалуы және нәтижесі 
ауырлығымен сипатталады. Бәсеңдеп дамитып инфекция қатарына мысалы, 
СПИД 
аурын 
жатқызуга 
болады. 
Бактерия тасымалдаушылық. Латентті инфекция дамыған соң немесе аурудан 
сауыққан соң адам организмі қоздырғыштан толық ажырай алмайды. Адам 
сау болғанымен, көпгеген айлар немесе жылдар бойы қоздыргыштың 
тасымалдаушысы болып келеді. Басқа адамдарға жұқтыру көзі болғандықтан. 
бактерия тасымалдаушылар көптеген аурулардың эпидемиологиясында 
маңызды ролъ алады (іш сүзегі, дифтерия т.б.), себебі олар сыртқы ортаға 
қоздырғышты шығарып отырып, ауа, суды, тағамдарды ластайды. Іш 
сүзегімен ауырғандардың 5-8% созылмалы түрде S.tурһі тасымалдаушы 
болып келеді және табиғатта негізгі резервуар ретінде қоздырғышты сақтап 
келеді. 
Реинфекция, суперинфекция, микст-инфекция, екіпші рет дамитын инфекция 
түсініктемелері
бар.
Реинфекция 
бір 
қоздырғышпен 
қайтадан 
инфинирлену 
және
инфекцияның клиникалық көріністері, айқын көрініс береді, себебі аурудан 
сауыққан 
кезде 
қаркынды 
иммунитет 
дамымайды.
Суперинфекция 
бір қоздырғыш тудырған аурудан сауықпай сол 
қоздырғышпен 
қайтадан 
инфицирлену.
Микст-инфекция бір мезгілде түрлі микроорганизмдер тудыратын екі 
инфекциялық пропестің дамуы. Қарама-қайшы түсіпік — моноинфекция.
Екінші ретте дамитын инфекция бірінші ретте дамыған жұқпалы ауру 
кезінде иммуиитеттің әлсіреу нәтижесінде екінші ретте дамитын ауру пайда 
болды. Ауру түрлі қоздырғыштармен (бактерия, вирустар, сацырауқүлақтар) 
пайда болуы мүмкін. Сау адамға патогенді емес немесе әлсіз патогенді 
болатын қоздырғыштар тудырған екінші ретте дамитын инфекциялар 
иммунодефицит байқалатын науқастарда оппортунистік инфекпия деп 
атайды.
Аутоинфекция ағзаның тері және кілегей қабығының өз микрофлорасы (жиі, 
шартты-патогенді) ортацизмнің басқа биотонына түскенде (мысалы, жарага), 
яғни өзін инфицирлену нәтижесінде дамитын инфекциялық процесс.
Инфекцияны- тағы экзогенді және экзогенді (аутоиифекция), ошақты 
(локалді) және жайылмалы (геперализацияланган) деп бөледі.

жүктеу/скачать 5,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: