97
және Франция) қолдауда. Қарашаның 29-30 Мадридте ЕҚЫҰ мүше-елдердің сыртқы істер
министрлері
кеңесінің
(СІМК)
15-ші
отырысында
компромисс
ретінде
Қазақстан ТМД елдерінің ішінде алғашқысы болып ЕҚЫҰ төрағалығына 2009-да
емес, 2010 жылы ие болатындығы хақында шешім қабылданды.
Төрағалық жөніндегі шешім ЕҚЫҰ мүше мемлекеттерінің Қазақстанның әлемд
ік
процестегі
позитивті
рөлі
,
оның
құқықтық
,
демократиялық мемлекет құруға шынайы ұмтылыстарын ресми бағалауы болды.
ЕҚЫҰ-ның тарихында бұл ұйымға мұсылман халқы басым түркі азиялық ел басшылық
жасауда. ЕҚЫҰ-ның төрағасы ретінде Қазақстан күн тәртібіне мәдениеттер мен діндер
арасындағы үндестікті жақсарту,шыдамдылықты нығайту мен дискриминацияның барлық
түрлерімен
күресу
сияқты
мәселелерді
қосуда.
Қазақстан
ЕҚЫҰ-
ның реформаларының басты субьектісіне айналды, өйткені ол – ЕҚЫҰ
дағы
батыстың
да
,
шығыстың
да
елдерімен
жақсы
қарым
–
қатынастағы және ешқайсысымен қайшылығы немесе территориялық таластары жоқ
жалғыз және ішкі саясаты ұлтаралық және конфессияаралық тұрақтылықпен сипаттал
атын бірден-бір мемлекет.Қазақстанның төрағалығы ЕҚЫҰ-на ең алдымен
ұлтаралық,дінаралық,тіларалық келісімнің үздік үлгісін береді.Сонымен қатар,Орталық
Азиядағы қауіпсіздік пен тұрақтылыққа да игі ықпал жасауда. ЕҚЫҰ
ның төрағасы ретінде Қазақстанның алдында үш бағыттағы мәселелерді шешу мінде
ті тұр: әскери-саяси , экономика-экологиялық және гуманитарлық бағыт.
Қазақстанның 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға төрағалығы аталған халықаралық Ұйымға
Шығыс Еуропа елдері мен ТМД мемлекеттерінің сенімін нығайтуды жоспарлауда.
Қазақстан
өзінің
ЕҚЫҰ-ға
төрағалығы
кезеңінде,
Ауғанстанды
қоса
алғанда, Орталық Азия
проблемаларына назарды күшейтетінін және лаңкестікпен ,
ұйымдасқан қылмыспен , есірткі трафигімен , адам және қару – жарақ саудасымен күрес
бағыттарында белсенді жұмыс жүргізу қажеттігін басты міндеттерінің бірі деп
есептейді.Қазақстан Еуропа мен Азия арасындағы үндестікті сақтаушы ретінде Ұйымның
рөлін
нығайтуға
талпынуда7
Қазіргі жаңа Қазақстан тарихындағы маңызды белестің бірі елдің 2010 жылы Еуропадағы
қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына (ЕҚЫҰ) – Еуропада, Орталық Азияда және
Солтүстік Америкада орналасқан 56 елдің басын біріктіретін ірі аймақтық ұйымға
төрағалық етуі болды.
Қазақстан – бұрынғы кеңестік кеңістіктегі елдер арасынан бұл ұйымға ең алғаш
төрағалық еткен мемлекет. Мүше мемлекеттердің тең құқықтылығы қағидатын және
«Ванкуверден Владивостостокке дейінгі ортақ кеңістік» доктринасының пәрменділігін
ЕҚЫҰ-ның сақтағанын көрсеткен бұл тарихи шешім республикамыздың халықаралық
саясаттағы барған сайын артып келе жатқан рөлінің мойындалуының айғағына айналды.
Еліміздің ЕҚЫҰ-дағы төрағалығының ұраны латынның төрт «T» әрпі болды: сенім
(trust), дәстүр (tradition), транспаренттілік (transparency) және төзімділік (tolerance). Сенім
– халықаралық қатынастардағы басты ресурс. Елдер арасындағы өзара сенімге құрылған
қарым-қатынас пен ұдайы үнқатысып отыру ұжымдық қауіпсіздіктің заманауи жүйесінің
негізін құрайды. Дәстүр Қазақстанның ЕҚЫҰ-ның іргелі қағидаттары мен
құндылықтарына адалдығын айшықтайды. Транспаренттілік мейлінше ашықтықты,
«қосарланған стандарттың» және «жіктеу шектерінің» жоқтығын, сонымен қатар
қауіпсіздік саласында басты назарды сындарлы ынтымақтастыққа бағыттауды аңдатады.
Төзімділік – бұл мәдениеттер және өркениеттер арасындағы диалогтың барған сайын
артып отырған маңызын түйсіну.
Төрағалықтың басты нәтижелі түйіні – ЕҚЫҰ-ның онжылдық үзілістен кейінгі
2010 жылғы 1-2 желтоқсанда өткен Астана Саммиті. Оған дейінгі жоғары деңгейдегі
басқосу 1999 жылы Ыстамбұлда өткен болатын.
Саммитке ЕҚЫҰ-ға мүше 38 мемлекет және үкімет басшысы, жоғары лауазымды
шенеуніктер, сонымен қатар басқа да халықаралық және өңірлік ұйымдардың өкілдері
99
2010 жылдың 1 қаңтарынан бастап үш ел - Ресей, Беларусь Қазақстан үшін бір-
ыңғай кедендік тариф күшіне енді. 2011 жылдың 1 шілдесінен бастап бірыңғай кедендік
кодекс енгізілетін болады. 2011 жылдың ортасынан бастап тауарлардың кедендік
бақылауы Беларусь Республикасының, ал бір жылдан кейін Қазақстан Республикасының
сыртқы шекарасына көшірілетін болады. Үкіметтегі білікті мамандар: «Толыққанды және
толық ауқымдағы Кедендік 2011 жылдан бастап енгізіледі және Ресей мен Қазақстан
шекарасындағы барлық рәсімдеу шаралары шекараның сыртқы жиегіне шығарылады,
оның ішінде барлық тарифтік және тарифтік емес: санитарлық, ветеринарлық,
фитосанитарлық реттеулер бар. Бұлардың барлығы 2011 жылдың 1 шілдесінен бастап өз-
гертіледі» деп атап көрсетті.
Одаққа бірігудің негізгі мәні одаққа мүше мемлекеттер ішіндегі кедендік
тосқауылдардың болмауында және кез келген сыртқы тауарға, оның қай елге тасымал-
данатынына және ортақ шекарадан қай жерде өткеніне қарамастан бірыңғай кедендік та-
лапты қалыптасуында. Келешекте біртұтас көліктік, энергетикалық, ақпараттық кеңістік
құрылуы тиіс, интеграциялық процестер жеделдетіледі, толыққанды жалпы рынок қа-
лыптасады, ұлттық экономикалар біртұтас кешенге бірігеді. Елдер әлеуметтік-
экономикалық дамудың ортақ мақсаттарына келіседі, уағдаласқан құрылымдық, ин-
новациялық, сыртқы экономикалық және әлеуметтік саясатты қалыптастырады.
Достарыңызбен бөлісу: