Мазмұны кіріспе эмоциялық процесс 2 Эмоциялық сфера туралы түсінік мектеп жасына дейінгі балалардың эмоционалдық сферасының дамуы. 10 Мектеп жасына дейінгі балаларлың эмоционалдық көңіл-күйінің түрлері 17 Қорытынды 23 Пайдаланылған әдебиеттер
жүктеу/скачать 44,72 Kb.
|
1.2 Эмоциялық сфера туралы түсінікПсихикалық процестер - бұл ми қызметінің ерекше өнімі, оның мәні қоршаған шындықты бейнелеуде жатқан өнім. Бұл мағынада «өнім» маңызды нәрсе. Бұл функционалдық күйлердің ерекше түрі. Эмоционалдық процестер осы күйдің бір түрі болып табылады. Отандық психологтар эмоциялар болмыстың заттары мен құбылыстарына қатынастың ерекше формасы болып табылады, бұл процестердің үш аспектісі бар деп санайды: . Тәжірибе аспектісі (С.Л.Рубинштейн, Г.Ш. Шингаров). . Қатынас аспектісі (П.М. Якобсон). . Рефлексия аспектісі (Я.М.Веккер, Г.А.Фортунатов). Бірінші көзқарас бойынша эмоцияның ерекшелігі оқиғалар мен қарым-қатынас тәжірибесінде жатыр. Рубинштейн С.Л. «сезім субъектінің қоршаған ортаға, оның білетініне және істегеніне қарым-қатынасын сезіну түрінде көрінеді» деп есептеді. Сезімдер субъектінің күйін және объектіге деген қатынасын білдіреді. «Нақты тұтастықта қабылданған психикалық процестер танымдық процестер ғана емес, сонымен қатар әсерлі, эмоционалды-ерікті болып табылады.Олар құбылыстар туралы білімді ғана емес, сонымен бірге оларға деген көзқарасты білдіреді, олар құбылыстардың өзін ғана емес, сонымен қатар олардың мағынасы , оларды қоршаған субъект үшін, оның өмірі мен қызметі үшін Эмоцияларды анықтауға қатысты тағы бір көзқарас эмоциялар (сезімдер) адамның қоршаған әлемге белсенді қатынасының бір түрі болып табылатындығынан туындайды. Якобсон П.М. «...адам өзін қоршаған шындықты пассивті түрде көрсетпейді, автоматты түрде бейнелемейді.Сыртқы ортаға белсенді әсер етіп, оны танып-біле отырып, адам бір мезгілде нақты дүниенің заттары мен құбылыстарына өзінің қатынасын субъективті түрде сезінеді» . Рефлексия аспектісі эмоциялардың (сезімдердің) субъекті үшін объектінің мәнін бейнелеудің ерекше нысаны екенін болжайды. Фортунатов Г.А. және Якобсон П.М. эмоционалдық процестерді «адамның миында оның нақты қарым-қатынастарының, яғни қажеттілік субъектісінің өзі үшін маңызды объектілерге қатынасының көрінісі» деп анықтайды . Эмоциялар объект пен субъект арасындағы өте күрделі әрекеттесуден туындайды және тудыруы мүмкін объектілердің ерекшеліктеріне байланысты. Сондықтан Г.И.Батуринаның пікірінше, қоршаған шындықты бейнелейтін эмоциялар танымның бағалау қызметін атқарады: «Таным процесінде субъект, бір жағынан, заттар мен құбылыстарды табиғи қатынастарда және байланыста болатындай етіп көрсетеді. екінші жағынан, ол бұл құбылыстарды олардың қажеттіліктері мен көзқарастары тұрғысынан бағалайды». Эмоциялардың қарастырылған анықтамалары психолог Л.М. Веккер жеткіліксіз деп санайды. Оның пікірінше, эмоционалдық процестер адамның шындыққа тікелей көрінісі болып табылады. Векер Л.М. когнитивтік және субъективті компонентті қамтитын екі компонентті эмоция формуласын ұсынады. Когнитивтік компонент – интеллектпен жүзеге асырылатын эмоция объектісінің ойша бейнеленуі; субъективтік компонент психиканың субъектісінің жағдайының көрінісі болып табылады. Сонымен, Л.М.Векердің пікірінше, «...біріншіден, эмоция, субъектінің объектіге қатынасының көрінісі ретінде... Екіншіден, эмоция, субъектінің объектіге қатынасының тікелей психикалық көрінісі ретінде» . Эмоциялар туралы дәл осындай көзқарасты тағы бір отандық психолог Вилиунас В.К., эмоциялар субъектісін ойша көрсете отырып, оның құрамына енетін когнитивтік компоненттің эмоционалды бөлінбеу туралы ұстанымын ашып, атап көрсетеді. VC. Вилюнас біртұтас эмоционалды құбылыстың екі компонентті табиғатын ашады, ол «әрқашан екі сәттің бірлігін, бір жағынан, кейбір бейнеленген мазмұнды, екінші жағынан, нақты эмоционалды тәжірибені, яғни бұл мазмұнды көрсететін ерекше бояуды білдіреді. субъектімен бейнеленеді». Көптеген отандық психологтар, мысалы, Л.С. Выготский, А.Н. Леонтьев, С.Л. Рубинштейн, эмоциялардың субъекті қызметінің сипатына тәуелділігіне, олардың осы қызметтегі реттеуші рөліне және адамның әлеуметтік тәжірибені ассимиляциялау процесінде дамуына қатысты бірқатар принципті маңызды ережелерді шығарды. Осыған байланысты эмоцияның белсенділік мотивімен байланысы көрсетілді. А..Қ. Леонтьев эмоциялар пайда болатын әрекетке сәйкес қана қоймай, сонымен бірге осы әрекетке, оның мотивтеріне бағынатынын атап көрсетті. Екінші жағынан, Запорожец А.В. және Неверович Я.З., бұл мотивтерді жүзеге асыруда эмоциялар маңызды рөл атқарады. Олар «... эмоциялар белсендіру процесінің өзі емес, шындық субъектісінің рефлексиясының ерекше формасы, Сонымен қатар, отандық психологияда эмоциялардың ақпараттық теориясы бар, оны Симонов П.В. Оның теориясы бойынша эмоцияның қайнар көзі адамның алдында тұрған мәселені шешуге қажетті ақпарат пен қолда бар ақпарат мөлшерінің арасындағы сәйкессіздік болып табылады. Симонов П.В. эмоциялар формуласын әзірледі (E \u003d - P / N-S) - мұнда P - қажеттілік, N - қажеттілік, С - бар жеке эмоционалдық құбылыс. Формула эмоциялардың пайда болуына әкелетін факторларды – қажеттілік пен оның қазіргі, дәл қазір, бүгінгі күні қанағаттандырылу ықтималдығын білдіреді . Эмоциялар формуласымен Симонова П.В. Додонов Б.И.мен келіспейді, ол біз қазір барлық эмоцияларды бір өлшем формуласымен қамту мүмкіндігін көрмеймі. Додонов Б.И. психология жеке эмоционалдық процесті емес, сезімдік бағалау сәттерімен қаныққан біртұтас психикалық әрекетті зерттеу керек екенін атап көрсетеді, т.б. зерттеу пәні адамның эмоционалды-бағалау қызметі болуы керек. Осы тұрғыдан алғанда Додонов Б.И. эмоция бір жағынан «...ағза мен тұлғаның өмір сүруіне, олардың мінез-құлқын ұйымдастыруға» қажетті бағалау екенін атап өтеді екінші жағынан, бұл оң тәуелсіз мән, яғни. қызмет мақсатының мәні. жүктеу/скачать 44,72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|