дәуірлері (Ұлбай қыз). Көр міне Қамар қандай, аға, бауыр, Келе ме
қайта айналып өткен
дәуір ?...
(С. Торайғыров). Диуана −
1) жынды, есалаң; 2) ел аралап, дін жолын қуған «көріп келі бар» әумесер. Парсы тілінде
диване – ақылсыз, жынды, диуана, есуас дегенді
білдіреді
(ПРС., М., 1960, 234). Диуанаға айналдым, Ойдан кетіп инабат. Мен
іздеймін, іздеймін, Кәнеки, пірім, жауап қат? Қатынмен ісің болмасын,
Диуана болды бұл басың. Осыменен өтесің, Мені іздеумен кетесің
(Нұртуған). Ол
уақытта ел-елді аралайтын екі түрлі адамдар болатын. Олардың бірі – саудагер
болса, енді біреулері – қайыр сұраған
диуана еді
(Нұртуған). Өзің
диуанасың кімге пір боласың деген, − дейді Қожақ
(Ә. Нұрпейісов). Диуана маған келе кет,
Мен сорлыны көре кет, Егер сауап іздесең... Мен бейшара кәріпке Бір бал ашып
бере кет
(«Алпамыс»). Дию − жын, пері, кесапатты күш . Парсы тілінде
див –
жын, пері, қастандық күш; ертегілерде кездесетін адам таң қаларлық денесі бар үлкен бір алып күшті қиялдағы бейне дегенді білдіреді
(ПРС., М., 1953, 234). «Әй,
мырза, сен азамат, біздер пері, Танымай «мырза» дедік адам ері. Бұл жерге
ешбір мақұлық келген емес,
Диюдың адам түгіл ірілері»
(Нұртуған). Дәумен
163
найза салысқан,
диюменен алысқан
(Жамбыл). Лермонтов, Пушкин айтқан ол
күндегі
Диюлар енді басқа қонар емес
(І. Жансүгіров).
