Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53

89
Ламберттің тең ауданды проекциясының үш нұсқасында да 
нөлдік бұрмалану нүктесі картографиялық тордың ортасында 
орналасқан. Жартышарлар картасында ұзындықтың бұрмалану 
көрсеткіштері радиустардың бағытында нөлдік бұрмалану нүкте-
сінде 1 мен шетінде 0,7 дейін өзгереді. Жартышарлар картасын-
да радиус тарға перпендикуляр бағытта ұзындықтың бұрмалану 
көрсет кіші 
а
ортадығында 1 мен шетінде 1,4 аралығын да ауыт-
қиды. Барлық үш нұсқасында да нөлдік бұрмалану нүктесі орта-
сын да орналасқан. Бұл проекцияларда бұрыштар мен пішін дердің 
бұр малануы картаның орталығынан шетіне қарай бір шама арта-
ды. Мысалы, жарты шарлар картасының шетінде пішін нің бұрма-
лануы 2,0 тең [2.27-сурет].
2.27-сурет.
 
Ламберттің тең ауданды қалыпты, көлденең жəне көлбеу 
азимуттты проекциясының картографиялық торлары А –қалыпты, Ə – 
көлденең, Б – көлбеу(қисық) НБН – нөлдік бұрлану нүктесі.
Ламберт өзінің тең ауданды азимутты проекциясын ХVІІІ 
ғасырда ұсынды, қазір жартышарлардың жеке материктердің кар-
таларын құруға кеңінен қолданылады.
Картографиялық торды графиктік құру əдісі
. Ламберттің 
тең ауданды қалыпты азимутты проекциясымен құрыл ған карто-
графиялық торлар сирек кездескенімен оны графиктік құруды 
көрнекі көрсетуге қолайлы. 1:100 000 000 масштабты жиілігі 
∆φ=∆λ=10º болатын Ламберттің проекциясымен құрылған сол-
түстік жарты шардың тең ауданды қалыпты азимутты карто-
графиялық торын төменде көрсетілген ретпен графиктік құрады.
1. Қосалқы сызбада жер элипсоидымен радиусы тең ауданды 
болатын шеңбер жүргізеді. 
R=а(1-
2
е
b
)
M
1
=
50000000
637111700
= 6,37см.

90
2. Шеңбердің ішіне бір-біріне өзара перпендикуляр диаметр 
сыза ды.
3. Шеңбердің сол жақ жоғарғы бөлігін аралығы тең болатын 
тоғыз градустық бөліктерге (меридиандарға) бөледі. 
4. Шеңбердің төртен бір бөліктерінің бөлу нүктелерін полюс-
пен қосатын түзу сызық жүргізеді.
5. Соңғы сызбада бірін-бірі өзара қиып өтетін екі диаметр 
жүргізіп олар қилысатын нүктеден радиустарын бойлай белгілі 
бір қашықтықта белгілеп ең үлкенінен бастап шеңберлер (парал-
лельдер) жүргізеді. 
6. Меридиандарды жүргізу үшін шеңбердің əрбір төрттен бір 
бөлігін аралығы теңдей тоғыз бөлікке бөліп проекцяның ор та сын-
дағы нүктеде түйілісетін сəуле тəрізді түзу сызықтар жүргізеді. 
7. Картаның бұрыштамаларын сызып, меридиандар мен па-
рал лельдердің градустарын белгілейді.

жүктеу/скачать 11,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: