Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015


III Блім ДЕНСАУЛЫ САТАУ САЛАСЫН



Pdf көрінісі
бет71/177
Дата26.04.2023
өлшемі1,31 Mb.
#87199
түріОқулық
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   177
Байланысты:
Медицина әлеуметтануы. Решетникова

III Блім
ДЕНСАУЛЫ САТАУ САЛАСЫН 
БАСАРУ ЛЕУМЕТТАНУЫ
Негізгі ымдар: денсаулы# са#тау саласындаы жауапкершілік т%р-
лері, кадрлы# саясат, кадрлармен ж$мыс, тиімділік шарттары, к'шбас-
шылы#, бас#ару дістері, ынталандыру тетіктері, бас#ару объектісі
денсаулы# са#тау саласын бас#ару органдары, денсаулы# са#таудаы бас-
#ару принциптері, бас#ару ж%йесі, жадаятты# сараптама, леуметтік 
бас#ару, леуметтік-психологиялы# сйкестілік, леуметтік $йымдар, 
$йымдар леуметтануы, бас#ару леуметтануы, бас#ару субъектісі, леу-
меттік шиеленістерді жіктелуі, бас#ару, бас#арушылы# #арым-#аты-
настар, бас#аруда шешім #абылдау, бас#ару #ызметтері.
3.1. БАСАРУ ЛЕУМЕТТАНУЫ
3.1.1. Бас*ару D(ымы
«Басару» " ымыны р трлі сипаттамасы бар. Басаруды ылым 
(менеджмент) ретінде, адамдарды немесе техникалы жйелерді баса-
ру ісіндегі тжірибе ретінде арастыру а болады
1
.
Біз бас#ару " ымы туралы с з оз ал анда, белгілі бір наты масат-
а жетуге ба ыттал ан бірнеше элементтерді нтижелерді, кілеттілік-
терді, ызметтерді, "ралдарды б лудегі зара біріккен рекетіндегі 
леуметтік рдісін айтамыз
2
.
«Менеджмент», «басару», «жетекшілік», «кімшілік» " ымдарын ке 
жне тар ма ынада арастыру а болады. «кімшілік» " ымы ма ынасы жа-
1
Ке ма ынада бас#ару — биологиялы, леуметтік, техникалы, т.б. таби аты р трлі а -
залар ызметі, б"л кезде оларды белгілі "рамы саталып, ба дарламалары жзеге асып, 
ал а ой ан масатына жетеді. Басару трлері объектілерді ерекшеліктері арылы немесе 
белгілі уаыт мір сруіне байланысты ажыратылады. азіргі кезде техникалы ылымда 
оытылатын технико-технологиялы басару, таби ат туралы ылымда оытылатын био-
логиялы басару, леуметтану жне экономикалы ылымда арастырылатын леуметтік 
басару сияты трлері ажыратылады. 
2
Сергейчук А.В. Социология управления. — СПб., 2002. — С. 38. 


3.1. Басару леуметтануы 
151
ынан «билік» " ымына сйкес келеді, себебі, осы екі " ымны екеуіні де 
басты ызметтері леуметтік жйелерді саясатын анытау болып табыла-
ды. кімшілік билікті жалпы "йымдастырушылы, реттеушілік жне ба-
ылау ызметтері ал а ой ан масата жетуді амтамасыз ететін басару 
рекетінде натыланады жне ал ышарттар боп саналады. Басару жне 
менеджмент адамдарды тікелей басару тріне жатады, леуметтік басару 
объектісін "йымдастыру, я ни, «менеджмент» дегеніміз — зге адамдар ы 
ыпал ету арылы леуметтік жйені ж"мысын жзеге асыру а жне ал а 
ой ан масата жетуге ба ыттал ан жоспарлау, "йымдастыру, ынталан-
дыру жне баылау рдісі болып табылады.
«Басаруды» ылыми пн ретінде алыптасанына "за уаыт те 
ой ан жо, я ни, 100 жыл б"рын алыптасты. А. Файоль (1841–1925) 
«басаруды» негізгі принциптері мен ызметтерін айындады, я ни, 
"рылымды-ызметтік сараптаманы негізін алыптастыра отырып 
ндіріс ажеттіліктеріне сйкес басару "рылымын тртіптеді. А. Фа-
йоль кез келген "йым а тн жне аса ажетті басару жйесіні бес 
мбебап элементін атады: жоспарлау, "йымудастыру, басару, ба ыттау 
жне баылау.
Э. Мэйо (1880–1948) «Адамды фактор» а идасын "сынды. Оны 
ойынша «басару» дегеніміз — ебек німділігі к леміні жне леу-
меттік айшылытар мен шиеленістерді табысты шешуді маызды 
к зі болып табылады; басаруды "йымдастыру барысында е алдымен 
"жым мшелері арасында алыптасан арым-атынас психологиясы-
на, бейресми леуметтік нормалар мен байланыстар а баса назар ауда-
ру ажет.
Э. Мэйо $сынан Хоторнды# эксперименттер тжірибе ж%зінде 'нім 
'ндіруде жоары нтижеге жету %шін бірнеше дістер ар#ылы іске асы-
руа болатындыын к'рсетті, атап айтса#: ж$мысшыларды ебек 
жадайларын жа#сарту; $жым м%шелері арасында #арым-#атынасты 
арттыру %шін #осымша %зілістерді енгізу; авторитарлы# стильді демок-
ратиялы#пен алмастыру; бейресми топтар мен бейресми #арым-#аты-
настарды #олдану; адамдарды жеке м%дделерін $йымны орта# м%ддесіне 
сйкес %йлестіріп біріктіру болып табылады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   177




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет