1. Қатты дененің айналмалы қозғалысы деп қандай қозғалысты айтады?
Оның материялық нүктенің шеңбер бойындағы қозғалысынан қандай
айырмашылығы бар?
2. Бұрыштық жылдамдық деп қандай жылдамдықты айтады? Қандай фор-
муламен өрнектеледі? Немен өлшенеді?
3. Бұрыштық жылдамдық дененің айналу жиілігімен қандай формулалар
арқылы байланысады?
4. Қандай шарттар орындалғанда дене бірқалыпты айналады? Мұндай ай-
налыс қандай формулалармен сипатталады?
5. Бұрыштық жылдамдық дененің сызықтық жылдамдығымен қандай
формулалар арқылы байланысады?
6. Төмендегі мысалдарда берілген есептердің шығару жолдарын түсінді-
ріңдер.
Есеп шығару мысалдары 1-есеп. Жердің өз өсінен бір айналу уақыты 24 сағ. Экватордағы
нүктенің айналуының бұрыштық және сызықтық жылдамдықтарын
есептеп шығару керек. (Жер радиусы 6400 км-ге тең деп есептеңдер).
Сұрақтар ? Берілгені ХБЖ бойынша R = 6400 км
Т = 24 сағ.
ω
– ?,
– ?
R = 64 · 10
5
м
Т = 86400 с
Есеп мазмұнын талдау Жер бетіндегі нүкте Жер бір айналған-
да
ϕ
= 360
°
градусқа, яғни 2
π
радианға бұ-
рылады. Нүктенің бұрыштық жылдамдығы:
ω ϕ
=
t , ал сызықтық жылдамдығы:
v =
ω
R .
Шешуі: ω ϕ
π
=
=
=
t T 2
6 28
86400
,
paä
c
=0,00007 рад/с;
v =
ω
R = 0,00007
рад
с
· 64 · 10
5
м = 448 м/с.
Жауабы: ω
= 7 · 10
–5
рад
с
;
v = 448 м/с.
2-есеп. Минутына 3000 айналым жасайтын бу турбинасының бұрыш-
тық жылдамдығын анықтау керек.
