Оқулық физика 9 проект башарұлы Р. т б

Аспан сферасын (сурет 2.6) сипаттайтын ең басты элементтерге

жүктеу/скачать 5,74 Mb.

Pdf көрінісі

бет	36/219
Дата	22.12.2023
өлшемі	5,74 Mb.
	#142615
түрі	Оқулық

1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 ... 219

7.
Аспан сферасын (сурет 2.6) сипаттайтын ең басты элементтерге
төменде аталған негізгі нүктелер, сызықтар, дөңгелектер мен шеңберлер
жатады.
Бақылаушы вертикалі
– аспан сферасының центрі арқылы өтетін,
әрі бақылаушы тұрған нүктедегі тіктеуіштің бағытымен бағыттас тік
сызық.
Зенит Z
– бақылаушы вертикалінің аспан сферасымен қиылысқан
тұсындағы бақылаушының қақ төбесінен жоғары орналасқан нүкте.
Надир Z
′
– бақылаушы вертикалінің зенитке қарама-қарсы бетте
аспан сферасымен қиылысқан нүкте.
Ақиқат горизонт
(
нақты

көкжиек
) – жазықтығы бақылаушы вер-
тикаліне перпендикуляр болатын дөңгелек. Ақиқат горизонт аспан сфе-
расын екі бөлікке бөледі: горизонт үстіндегі жарты сфера және горизонт
астындағы жарты сфера.
Әлем өсі
(
РР
′
) – төңірегінде аспан сферасының көрінерлік тәуліктік
айналысы өтетін түзу. Әлем өсі Жердің айналу өсіне параллель болады;
ал оның полюстерінің бірінде тұрған бақылаушы үшін Жердің айналу
өсіне дәлме-дәл орналасады. Аспан сферасының көрінерлік тәуліктік
айналысы, шындығына келгенде, Жердің өз өсі төңірегіндегі тәуліктік
айналысының ақиқат көрінісі болып табылады.
Әлем полюстері
– аспан сферасының әлем өстерімен қиылысу нүк-
телері. Кіші Аю шоқжұлдызы жағындағы (Темірқазық жұлдызының
тұсындағы)
Р
әлем полюсі әлемнің Солтүстік полюсі, ал оған қарама-
қарсы
Р
′
полюсі әлемнің Оңтүстік полюсі деп аталады.
Аспан экваторы
– жазықтығы әлем өсіне перпендикуляр болатын
аспан сферасының бетіндегі шеңбер. Аспан экваторы аспан сферасын екі

53
ПРОЕКТ
жарты сфераға бөледі. Олардың бірінде әлемнің Солтүстік, екіншісінде
әлемнің Оңтүстік полюстері орналасқан.

жүктеу/скачать 5,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 ... 219