Поэма 2 Sauap org ҚҰлагер толғану
жүктеу/скачать 0,55 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ат шаңы
Айнадай мӛлдіреген Кусақ кӛлі, Осы еді Ерейменде жердің сӛлі. Ел жайлап, мал жайылып, думан болған, Жайдырған жасыл кілем, жұмақ жері. Тӛбесі осы кӛлдің биік жері, Кусақтың мӛлдірі еді кӛкше кӛлі. Бәйгесі Балуанның тарқағанда, Асықты атты тосып астың елі. Айдалған астың аты алыс жерге, Болар ма Қызқашқанды жақын дерге. Шықты шаң кӛз құшында ақ шүйке боп, Құлдырап ат ойысты Кусақ кӛлге. Кім жетсін тау бауырынан соққан желге, Дәл сондай аңқыды аттар жазық жерде. Тау тӛсін дүсірлетіп, дүбірлетіп Таласты осы тӛрт ат Ерейменге. Жанына еліміздің жылқы жаққан, Жылқыға жетпеген кӛз жаутаң қаққан. Мінсең ат, ішсең қымыз, жесең қазы; Қашаннан қазақ халқы жылқы баққан. Атты артық кӛрген елміз мінген тақтан, Қызық-ақ біздің бәйге қырда шапқан! Шыдар ма қазақ жаны ұшып кетпей, Аттарға шаң шығарып келе жатқан. Ұзақ жол, талай қырқа, талай қабат Тауысып шыққан жоқ па келатқан ат! Қайта ма Қызқашқаннан шауып жылқы, Жетпесе, тегі бұған, ұшып қанат! Қадалып шыққан шаңға үңілді кӛз, Ӛзара дауылдасқан басылды сӛз. «Кім де атқа мінсе жазалы!»- деп, Жарлықты және берді үңірек ояз. Жарқырап жатыр Қусақ келі сайрап, Жас қайың жағасында желмен ойнап. Шаң қылаң кӛз ұшында берген кезде, 47 Sauap.org Қобырай бастады жұрт кӛзі жайнап. Тыйды ояз «Тыныштал!» деп қатты айғайлап, Қазақты қауызға айдап, жіпсіз байлап. Қусақтың кер жол асқан кезеңіне Қылт етіп келе жатқан ат шықты қайнап. Бұрқ етті кезең асып шұбалған шаң, Қобалжып қозды құрты астағы жан. Ойысты үш-тӛрт қара үздік-создық, Алдыңғы ат бірі - қылаң, бірі - баран. Кӛргенде кӛз ұшында келе жатқан Қараны қоя ма кӛз күн-түн баққан? Жасаурап екі кӛзі тұра алмады, Құласын құлдыраған танып Ақан. Созылды осы тӛрт ат кӛл айнала, Алдына екі ат шықты жеке дара. Ӛтетін ат қылт етіп Жыланды ӛзек, Суы жоқ, бұтасы кӛп - жырақана. Күткен кӛп қайтқан аттан кӛрсе қара, Жынданбай жанды қазақ тұра ала ма? Деп тұрып: «Тоқта! Тоқта! Шаппа! Шаппа!» Топалаң болмаушы ме ед тұра-бара? Сорғалап сол ӛзекке ат та құлап, Жоғалды жұрт кӛзінен келе жатқан ат. Ӛзектен үздік-түйдек үш ат шықты, Алдыңда қылт еткендей болды бір ат. Елде жоқ осы кезде ұшар қанат, Қайтсін-ау қазақ кӛңіл құмарланат; Ақанның не болғанын білгеміз жоқ, Алдыңғы ат баранданбай, қылаңданат... Жұрт кӛрді: ат үшеу-ақ, бірі қалды; «Баран жоқ бағанағы!»- деп шулады. Тырмысқан тӛске таман үш желді аяқ. Дегенше әні-міне келіп қалды. Кӛктұйғын келе жатқан екен алды, Жануар, қанат қағып ӛрге салды; Талассыз керешіден кемел ӛтіп, Қайқайып қарақшыға кете барды. Алтайдың қосқан аты асып аруақ, Кӛк аты Батыраштың келді заулап. Дауысы баласының азар шығып, 48 Sauap.org Шырылдап ӛте шықты «Бегайдарлап»! Аяғы бұраң қағып, бота маймақ, Айтпақтың күреңі ӛтті: «Тӛлебайлап». «Шормаңдап» кӛр, шораяқ бурыл ӛтті. Лап ұрып, қозып кетті, жұрт айқайлап. Ел шіркін бұл аттарды қанша күтті, Ат қайтты алып бар қызық, бар үмітті... Жүгірді аттарына қаптап жаяу, Енді ұстау осыларды қылмыс тіпті... Ұрандап мың үш жүзден үшеу ӛтті, Қара жоқ ӛзгесінен, қайда кетті? Аспан шу, жердің бетін шаңыт борап, Біреуді біреу тіпті білмей кетті. Қысылған бағанадан қысталаң боп, Тәртібін ояздың ел ұстаған жоқ. Алуға атын әркім жолдан іздеп, Жарысып ат алдынан ұшпаған жоқ. Тек Құла астың алдын шайқаған жоқ, Бәйге алып, жиын жарып, жайқаған жоқ. Айрылып Ақаннан да қалдық, міне, Кеткенін қалай қарай байқағам жоқ. жүктеу/скачать 0,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|