С. Б. Балшыкеев

95 
халифтерді сайлау қажеттігі ҧстанымын қабылдайды. Әрбір қауымдастық 
халифті сайлауға және оны ислам ережелерін бҧзған жағдайда орнынан 
алуға қҧқылы. Хариджиттер жауларына қарсы аса шыдамсыздық 
танытумен ерекшеленді және оларды қорлау ӛздерінің діни міндеті деп 
санаған. Алайда, соңғы кездері мҧндай қатігездік біршама бәсеңдеді және 
негізінен, діннен азғандарға, коммунистер мен атейистерге қарсы 
қолданылады. Олар Оманда, Алжирде, Тунисте, Мысырда, Ливияда, Иракта 
ӛмір сҥреді, оларды 
ибадиттер
(негізін салушы Ибаданың есіміне 
байланысты) деп атайды.
Имамиттер –
бірізді ортодоксальділікпен ерекшеленетін анағҧрлым 
кӛп тараған шиизмнің тармағы. Олар имамның сайлау арқылы 
тағайындалуы қажет деген теориялық пікірді жоққа шығарады, олардың 
пікірінше, билік Әлидің ҧрпақтарына мҧрагерлік жолмен ӛтуі қажет. Имам 
ӛзінің адептілерінің тҥсінігі бойынша – бҧл ғажайып кҥнәсіз тҧлға. 
Қанаушылардың – біріншіден, Хусейннің (халиф Әлидің екінші ҧлы, 
ҥшінші имам) ғибадаты тән. Олар Иранда, Кувейтте, Иорданияда, 
Ауғанстанда, Пәкістанда ӛмір сҥреді.
Исмаилиттер – 
бҧл шиизмнің іштей ҧсақ бӛлімдері: 
карматтар, 
друздар 
және т.б. бӛлінген тармағы.
Барлық исмаилиттер ҥшін ең бастысы - жетінші имам Исмаилді, 
сонымен қатар, олардың философиясының ерекшелігін ерекше қҧрметтеу 
болып табылады. Бҧл философияда әркімнің қолы жететін «сыртқы» ілім 
және таңдаулылар мен қҧрметтілердің тҥсінуіне ыңғайлы «ішкі» ілімдер 
бар. Ішкі ілім мен Қҧдайды кез-келген нақтылығы жоқ әлемдік Абсолют 
ретіндегі тҥсінігіндегі гностицизм мен неоплатонизмнен алынған
Қҧранның аллегориялық тҥсініктемелеріне негізделеді. Исмаилизмде діни 
атаққа қатысты қҧпия және қатаң жҥйелері бар (жеті саты). Исмаилиттер 
Ливанда, Ҥндістанда, Пәкістанда, Сирияда, Иеменде, Танзанияда, 
Тәжікістанда ӛмір сҥреді.

жүктеу/скачать 1,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: