The kazakh academy of sports and tourism кәсіби спорт және жекпе-жек факультеті
-9 дәріс ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЖАРЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ
жүктеу/скачать 229,83 Kb.
|
| 7-9 дәріс
ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ ЖАРЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ Жарыстары жасөспірімдердің негізгі қызметтерімен шұғылдану деңгейін ескере отырып жоспарлануы керек: жалпы білім беретін мектепте, өндірісте, кәсіптік мектепте және т.б. Жасөспірімдермен жаттығу кезінде жарыстық тәсіл кеңнен таралуы қажет. Оқу-жаттығу процессінде жарыстық кездесулер әр түрлі формада өткізіледі: әр түрлі жаттығуларды орындау кезінде (кім алысқа,кім дәлірек, кім жылдам); жалпы және арнайы дене дайындағының нормативтерін тапсырған кезде; Мемлекеттік тестілеу кешенінің стандарттарын өту кезінде; жарыстарда жеңіске жету немесе орынға ие болу мақсатында. Жасөспірімдер қатысатын жарыстар жоғары ұйымдастырушылық және мәдени деңгейде өтуі керек. (жарыс өтетін орынның мезенденуі, жоғары деңгейде ұйымдастыру, білікті төрешілер). Жарыстардың жақсы дайындығы және олардың жоғары деңгейде өткізілуі жасөспірімдерді дұрыс тәрбиелеуге және оған күреске деген сүйіспеншілігін оятуға көмектеседі. Жарыстар көп шиеленісусіз, тыныш, салауатты, достық жағдайда өтуі керек. Ресми жарыстарға қатысу үшін жасөспірімдердің физикалық, жігерлі, техникалық және тактикалық дайындығы жеткілікті болуы тиіс. Жарыстарға жақсы дайындық және оларға қатысу жасөспірімдердің кейінгі тәрбие жұмысына оң әсерін тигізеді. Демек, жаттықтырушы жасөспірімді ресми жарыстарға қатыстырмас бұрын, оның жаттығу деңгейін жан-жақты қарастырып, содан кейін ол жарысқа қатыса алатындығын немесе оған әлі ерте екенін шешуі керек. Жарысқа қатысудың критерийі - бұл спорт мектебтерінде көрсетілген бағдарламалық материалға қатысушылардың шеберлік деңгейі. Бағдарламалық материалды дәйекті түрде оқи отырып, спортшылар көптеген техникалық және тактикалық дағдыларды игереді, бұл оларға қиын күрес жағдайында өзін жақсы сезінуге және бір-екі әдісті ғана емес, олардың кешенін жетілдіруге мүмкіндік береді. Түрлі әдістерді игеру шабуылдаушы үшін ғана емес, шабуылдан қорғанушы үшін де маңызды. Қарсылас бейтаныс әдісті қолданған кезде, шабуылдаушы нашар бағдарланған, дұрыс емес қорғануға жүгінеді және өзін-өзі сақтандыруды пайдаланбайды, осының бәрі жарақат алуға әкелуі мүмкін. Тәжірибе көрсетіп отырғандай, жақсы дене бітімі мен техникалық жағынан даярланған жасөспірімдер БЖСМ бағдарламасында бекітілген ресми жарыстарға мерзімнен ерте жіберілуі мүмкін. Алайда бұл жарыстар оқу-жаттығу процесіне кері әсер етпеуі тиіс. Жарыс кезінде күрес жаттығу кезіндегі күрестен қиын болуы мүмкін, өйткені жарыс жағдайы жасөспірімді тартысты күрескөрсетуге және әсіресе оған дейін күрес процесінен алаңдататын қосымша тітіркендіргіштерді (көрермендер, төрешілер, салтанаттылық және т.б.) ие. Бұл жағдай артық жүйке жүйесінің тозуына әкеледі. Сондықтан ресми жарыстарға дайындық біртіндеп болуы керек. Алдымен жасөспірім балуандар өз күштерін оқу-жаттығу сабақтарында өз тобындағы балуандармен , содан соң жоғарғы топ балуандарымен сынап көреді. Мұндай жаттығуларда жолдастық кездесулер ұйымдастырылып, онда жеңімпаз өткізілген тәсілдердің ең көп саны бойынша анықталады. Жолдастық кездесулер жас балуандарды дайындаудағы оң және теріс жақтарын күруге мүмкіндік береді, сондай-ақ жасөспірімдерді біртіндеп әр жеңіс үшін разряд берілетін жарыстарға дайындайды. Содан кейін жаттығушылардың дайындығын ұжымның ішінде "ашық кілем" түріндегі ресми жарыстарда тексереді. Мұндай кездесулерге қатысушылар көрерменсіз 1-2 күрестік кездесулерге қатысады. Осыдан кейін балуандар түрлі ұжымдардың секциялары арасында өтетін күрестік кездесулерге "Ашық кілем" қатысады. "Ашық кілем" түріндегі жарыстар 3 сағаттан аспауы және кешкі сағат сегізге дейін аяқталуы аяқталуы тиіс. Облыстық және республикалық деңгейдегі жарыстарға қатысуға жасөспірімдік 2-ші разрядтан төмен емес балуандарды жіберу керек. Кейбір жаттықтырушылар өздерінің шәкірттерін 3 айдан кейін, ал кейде бұрын да жарыстарға қатысуға жібереді, бұл дұрыс емес. Біріншіден, бұл күрестен шаршауға әкеледі; екіншіден, жарақат алу мүмкіндігі артады, және үшіншіден, жеткіліксіз дайындалған айналысатын адамдар әдетте жеңіліске ұшырайды және өз күшіне деген сенімін жоғалтады. Ондай жасөспірімдер балуан бола алмаймын деп ойлай бастайды, бұл олардың келешекте спорттық жетілуіне теріс әсер етеді. Жиі мұндай жасөспірімдер жаттығу сабағына баруды тоқтатады. Жасөспірімдер жарыстарында қауіпті тәсілдерді пайдалану-бұл кейбір жаттықтырушылардың спорттық дәреже жоспарын орындау барысында жаттығушыларды жеңістерді қамтамасыз ететін минимум тәсілдерді үйрететінінің нәтижесі. Мұндай тәсілді зиянды деп тану керек, өйткені әдістердің аздығы келешекте жасөспірімдердің спорттық жетілуіне теріс әсер етеді. Екінші жыл дайындықтан кейін жасөспірімдер жарыстарға жүйелі түрде қатысады. Жарыстарда өнер көрсету шұғылданушыларға спорттық разрядты тез алуға мүмкіндік береді, ол әрі қарай спорттық жетілдіруді ынталандырады. Кіші жастағы жасөспірімдер тобына арналған жарыстар 1,5 айда бір реттен жиі өткізілмеуі тиіс. Үлкен жастағы жасөспірімдер жыл бойы 4-5 жарыстарға қатыса алады. Кіші және үлкен жас топтарына арналған жарыстар жеке өткізіледі. Практикада 1-ші жасөспірімдер разрядындағы палуандар 2-ші разрядты ересек балуандарға теңестіріледі. Сондықтан 1-ші жасөспірімдер разрядының палуандары 2-ші ересектер разрядының палуандары үшін біліктілік сайыстарында өнер көрсете алады. Ересектердің 1-ші разрядын алған жасөспірімдер 1-ші разрядты ересектер үшін біліктілік сайыстарына қатыса алады. Үлкен дәрежелі бар 18 жасқа толған жасөспірімдер, ересектер жарыстарында жекелеген жағдайларда дәрігердің, жаттықтырушының және жарыс өткізетін ұйымның рұқсатымен 18 жасқа толған жасөспірімдер жіберілуі мүмкін. Ол үшін балуан дене бітімі жақсы дамыған және техникалық жоғары болуы керек. Кіші жастағы жасөспірімдер үшін тек жеке жарыстар, үлкен жастағы жасөспірімдер үшін жеке және жеке командалық жарыстар ұйымдастырылады. Жаңадан келген балуандар арасында жарысқа арнайы дайындық жүргізілмейді. Разрядті-жасөспірімдерді жарыстарға дайындау үшін 2 аптаға дейін арнайы дайындық беріледі. Жарысқа дайындық кезінде кіші жастағы жастарға салмақты жасанды түрде төмендетуге тыйым салынады (тамақтанудың шектелуі, монша). Салмақтың жасанды төмендеуі, әсіресе, қоректік заттардың жеткілікті мөлшерін талап ететін, ер балалардың өсіп келе жатқан ағзасына әсер етеді. Салмақ төмендеген кезде пайда болуы мүмкін теріс салдарлар туралы (үйлесімнің бұзылуы; зат алмасу, тез шаршау, асыражаттығу және т.б.) айналысатын балуандарға айтып, түсіндірген жөн. Жасөспірімді салмақты жасанды түрде төмендетуге итермелейтін жаттықтырушы жұртшылықтың әр түрлі айыптарын табуы тиіс. Тек үлкен жастағы жасөспірімдер үшін салмақ 1-2 кг-ға дейін төмендеуі мүмкін деп санауға болады. Жасөспірімдерді жарыстарға тек мектепте үлгерімі жақсы оқу-жаттығу сабақтарына жүйелі түрде қатысқан жағдайда және мұқият медициналық куәландырғанда ғана жіберуге болады. азіргі уақытта жасөспірімдер үшін спорттық күрес бойынша халықаралық жарыстар бекітілді. Осыдан басты міндет — оларға мұқият дайындық. Мұндай жарыстарға дарынды балуандарды іріктеу керек. жүктеу/скачать 229,83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|