Эмпирические исследования

Бұл айтылғандардан да Ахмет, Міржақып, Ғазымбектердің үй-іштерімен бірге туған-

дай аралас-құралас болғандары, Ғазымбектің анасы кім екені, бастарына қара бұлт үйіріліп, 

қуғын-сүргінге ұшыраған тұстарда да жанашырлық, ағалық-інілік сезімдерін жоғалтпай, бір-

бірін іздеп, көмек қолын созып, хат-хабар алып тұрғандары, сондай-ақ Алаштың үш арысы-

ның аты əлемге танылғаны, Ғазымбектің Германияда Мұстафа Шоқаймен кездескені көрініс 

тапқан. Бір-бірін пір тұту осындай-ақ болсын! 

Ал  Алаш  арысының  өмір  жолы,  қоғамдық-саяси  қызметі  мен  шығармашылығы 

жайында  жазылған  зерттеулер  мен  естеліктерден  алынған  үзінділердің  кейбірін  мына 

құжаттар бекітіп, дамыта түседі: 

«...Во  время  поездки  вГерманию  в 1924 году  Рыскулов  встретился  со-студентами  из 

Туркистана и Бухары, обучавщимися в Берлине, и «установил, что некоторые из них воспи-

тывается  против  советского  строя»,  общается  с  правителя  Тургая  Беремжанов  Газымбека 

встречается  с  лидером  мусульманской  эмиграции  М.  Чокаевым  и  даже  осмелился  просить 

Рыскулова помочь земляку-эмигранту. 

Категорически  запретив  ему  дальнейшие  контакты  с  антисоветчиком  он  применил 

прем, с успехом использовавшийся партийным руководством для управления национальной 

интелегенцией и расправы с ней внутри страны; яввел в бюро Идрисовым. 

Таким образом, они могли, по его мненю, доность друг на друга подробности о прове-

денной «работе» в полпредство СССР в Берлине». 

Я расколол тогда студентов», – докладывал в апреле 1927 года Рыскулов Сталину, в 

ЦК партии и ГПУ [11,с.380]. 

*** 

«...Газымбек Биримжанов оказался весьма способным и работающим не на страх, а за 

1917 жылы Орынбор округтік сотына аудармашылық қызметке ұсынылғанда Əлихан Бөкей-

хановтың мінездемесінен – С.О.) 

Ғазымбек  көрнекті  қоғам  қайраткері,  халықтық  мұсылман  партиясының  жергілікті 

ұжымының  өкілі,  Ресей  мемлекеттік  Думасына  депутат  болып  сайланған  Сəлімгерей  Сейт-

ханұлы  Жантөриннің  Мəскеудің  мемлекеттік  университетінің  шет  тілдер  факультетін 

бітірген қызына үйленген. Араларында бала жоқ. 

Əзиз Мурзиннің əйелі Алиса Власованың 1931 жылғы 5 қыркүйек күні ГПУ тергеуші-

леріне берген жауабында: «Бірімжанов Жантөринаға үйленген болатын. Москваға келген соң 

Бірімжанов тұтқынға алынды. Бөкейханов пен Мурзиннің кеңесі бойынша Жантөрина оны-

мен ресми ажырасты. Ал шындығында, ол өзінің күйеуіне үнемі қаржылай көмектесіп отыр-

ды. Бірімжановтан ажырасуының себебі – өзіне тергеушілердің назарын аудармаудан туған. 

Өйткені Жантөрина помещиктің отбасынан шыққан» [12], – делінеді. 

жүктеу/скачать 448,47 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: