Емтихан билеті №1 Тәуелсіздік мұраттарының қазақ поэзиясындағы көріністерін сипаттаңыз
Махаббат тақырыбы, биік моральдық талап деңгейіне құрылған қазақ поэзиясына тоқталыңыз
жүктеу/скачать 249,16 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЕМТИХАН БИЛЕТІ № __7_____ 1. И. Байзақовпоэмаларыныңсюжеті мен композициялыққұрылымынталдаңыз.
| 3.Махаббат тақырыбы, биік моральдық талап деңгейіне құрылған қазақ поэзиясына тоқталыңыз.
Тәуелсіздің жылдарында жазылған повестер халық өмірінің кешегі күнін баяндайды. Бұдан өзге махаббат тақырыбы да қамтылған. Махаббатсыз адам өмірі қалай тұл болса, роман да онсыз өмір сүре алмаған.Өтпелі кезеңде елдің әл-ауқаты төмендеп, рухани құндылықтары арзандай бастаған. Осы уақытта қазақ әдебиеті асыл сезімді биікке көтеріп, халық санасына жарық сәуле сыйлауға тырысады.Әр жаңа уақыт әдебиетке өз тақырыбын ала келеді. Сөз өнерінің ежелден сіңісті тақырыптарына жаңа ырғақ, екпін қосады. Бірақ түп тамырымен өзгерте алмайды. Махаббат секілді мәңгілік тақырып әлемдік әдебиеттің барша кезеңінің, бар жанрының өзегі. “қыз, бозбала жиылмай, тойдың сәні келмейді” дейтіндей, махаббат боздақтарынсыз әдебиет сәні келмейді. Прозаның кесек жанрының “роман” аталуы оның асық жүректерді жырлайтын, ер әйелдің блекше жарастығын шертетін табиғатына мезгейді. “бұлардың арасында роман болған” деген тіркесті жиі естиміз. “махаббатсыз дүние бос”, - депті ұлы абай. Ғашық жүректердiң күйдiм-жандымынсыз роман да бос. Махаббатсыз роман тұл. Жалынсыз бос сөз. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары бір әлеуметтік-экономикалық жүйенің екінші жүйені ауыстыруына дөп келді. Өтпелі кезең халық бұқарасына оңайға соққан жоқ. Ел тұрмысы құлдырай төмендеді. Тұрмыс тауқыметін тарту рухани құндылықтардың арзандауымен тiркестi. Зинақорлық деген кінәрат етек ала бастады. Міне, осы қиын-қыстау кезеңде қазақ әдебиеті ежелгі қымбат рухи асыл мұраттарынан көз жазып қалған жоқ. Махаббаттың ақ туын желбіреткен жаңа романдар бірінен кейін бірі жарық көргені айтылғанға толық дәлел. Қай заманның материалына жазылса да, махаббат тақырыбы ар-инабат, биік моральдық талап деңгейiн берiк ұстанған бағытынан жазбады. ЕМТИХАН БИЛЕТІ № __7_____ 1. И. Байзақовпоэмаларыныңсюжеті мен композициялыққұрылымынталдаңыз. И.Байзақовтыңпоэмалары: «Кавказ» 1941 жыл, «Алтай аясында» 1939 жыл, «Ақбөпе»1945 жыл, «Ұлықұрылыс» 1933 жыл, «Он біркүн, он біртүн», «Қойшының ертегісі»1926 жыл, «Қырмызы — Жанай» 1940 жылаяқталмаған, «Құралайсұлу» 1925 жыл Осыныңішінде “Құралайсұлу” поэмасының комп. Құрылымынатоқталсақ : . Оқиғаныңбасталуы: ЕлгесыйлыОйбасҚыпшақМонтайби. Оқиғаныңдамуы: МонтайдыңКелденбайменкездесуі. Оқиғаныңшиеленісуі: Келденбайдыңжанбаласынаашпағансырынашуы. Оқиғаныңшарықтаушегі: ҚалмақтыңСейқынханыныңқызыҚұралайменкездесуі Оқиғаныңшешімі: КелденбатырдыңҚұралайданайрылуы. СЮЖЕТІ Құралайсұлу - қалмақханыныңқызы. Шешесіқазақболыпты. ТұтқынғатүскенқазақтыңКелденбатырынағашықболып, екеуіқашыпшығады. Қуғыншыларданқұтылып, бірнешекүнжолжүреді. Ақыры, Бетпақтыңшөлінекеледі. Жағасытолғанқамыс, құрақкөлгетүсіпдемалмақшыболады. Келденаттардыжайғапжүргенде, Құралайдыңащыдаусышығады. Жүгіріпкелген батыр жолбарысшапқанқыздыңүстінентүседі. Жолбарыстықанжарменбір-ақжайратқанолҚұралайдыңөліденесінқұшақтапзареңірепжылайды. Қанжарыменкөрқазып, сүйегінкөмеді. Еліненкісіәкеліп, солкөлжағасынанбейіттұрғызады. Солжерқасиеттіорынғаайналған. Қазіргікездекөлқұрғап, суалған. ХалықҚұралайсұлубейітінәлікүнгедейінардақтап, құрметтепкеледі.ИсаБайзақов поэма жанрындамытуғаүленүлесқосқан. Оныңдәлеліөзімізжаңаатапкеткенпоэмалары. Көлемдішығармаларындаөткензаманоқиғалары, кейінгідәуіршындығыкөріністапқан. «Құралайсұлу», «Алтай аясында» поэмаларындажоңғаршапқыншылығы, «Ақтабаншұбырынды» заманындағықазақтұрмысыншынайысуреттеп, ел бірлігі, патриотизм идеясынкөтерген. жүктеу/скачать 249,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|