Тропикалық ылғалды мәңгі жасыл ормандар

Бұл типтегі ормандардың өсімдіктерін ең күрделі өсімдік формацияларына жатқызады. Олардың басты ерекшелігі – өсімдік түрлерінің байлығы, үлкен таксономиялык түрлілігі. Тіршілік формасының басым тобын фанерофиттер құрайды.

Мәңгі жасыл тропикалық және экваторлық ормандар экваторға жақын үзік жолақтар түрінде таралған. Бұл ормандардың негізгі алқаптары-Гилея, сельвой, жаңбырлы тропикалық орман, ылғал тропикалық орман деп аталады. Мәңгі жасыл тропикалық және экваторлық ормандардың гигротермиялық режимінің ең тән ерекшелігі-жыл бойы жеткілікті ылғалдану және тегіс жоғары температура. Орташа жылдық температура әдетте к +25... + 26°С жақын, бұл ретте орташа айлық шамалар арасындағы айырмашылық сирек 5°С асады, ал ең жоғары температура +33...+35°С дейін жетеді. Негізгі фактор- жауын-шашынның жалпы сомасы емес, олардың түсу ырғағы-әсіресе құрғақ кезеңдердің ұзақтығы мен олардың айқындығы маңызды. Жыл бойы жауын-шашын мөлшері буланудан асады. Жаңбырлы тропикалық орманның құрылымында әдетте 3 ағаш қабаты бар. Жоғарғы қабат биіктігі 50-55 м. болатын гигант ағаштар (сирек түрлер 80 метрге жетеді), ұшар басы қабыспайтын жекелеген алып ағаштардан тұрады. Биіктігі 20-30 м орта қабаттың ағаштары тұйықталған шымылдықты құрайды. Бұл қабатта лиана мен эпифиттердің негізгі массасы шоғырланған. Төменгі қабаттағы ағаштардың биіктігі 20 м-ден аспайды. Орман төсеніші-қалың аласа шөптер өседі. Бұл деңгейде тез ыдырауға ықпал ететін жылы, ылғалды климаттың арқасында тез жоғалатын шіріген өсімдіктер болады.

Экваторлық ормандарда өте көп ағаш өсімдіктері кездеседі, соның ішінде ерекшелері -лиана және эпифиттер. Ылғалды тропикалық ормандарда 2 мыңнан астам лиана түрі бар. Лиандар тірекке бекітілуіне байланысты бұйра немесе өрмелеуші болуы мүмкін(мысалы, ұзындығы 300 м-ге жететін пальмалар-ротангалар (каламус)). Әдетте, лианавтотрофтар, олардың арасында эпифиттер және тіпті паразиттер бар.Эпифиттер -"өсімдік", басқа өсімдіктерге қоныстанған өсімдіктер, негізінен ағаш бұтақтары мен діңдерінде, сондай-ақ жапырақтарда-эпифиллалар деп аталатын және қоршаған ортадан қоректік заттар алатын өсімдіктер (өсімдік-қожайыннан емес, паразиттер ретінде). Тропикалық ормандарда эпифиттер негізінен орхидея және бромилия тұқымдастардан тұрады. Эпифиттердің су мен қоректік заттарды алуға арналған әртүрлі құрылғылары бар.

Оңтүстік Америкадағы ең ірі учаске Амазонка бассейніне, Африкада — Конго бассейніне және Гвинея шығанағының оңтүстік жағалауына, Азияда — Малакке, Суматраға, Калимантанға (Борнео), Филиппиндерге арналған. ЖаңаГвинеяның басым бөлігі жаңбырлы тропикалық орманмен, оның тау нұсқаларымен қамтылған.

38. 
    
    
    
    жүктеу/скачать 5,83 Mb.
    
    Достарыңызбен бөлісу: