Фосфор. Фосфордың түсуі метаболизм процесіне қатысуы

Фосфордьщ топырақтағы қоры онша коп емес, Р,03 пен есептегенде бір гектарға ^-4.4 тонна аралығында.) Оның 2/ 3-1 ортофосфор қьпиқылының (Н3Р04) түздары, ал қщлған болігі фосфорлы органикалық қосындылардьщ үлесіне тиеді. ІІопырақтағы фосфорлы қосындылардьщ копшілігі суда нашар ериді. Бүл бір жағынан фосфордьщ босқа ысырап болуьін азайтьш, екіншіден осімдікке пайдаланылу мүмкіндігін де кемітедь] Топырактағы фосфордьщ шыққан тегі — топырақ пайда болатын жыныстардьщ ыдырауынан түзілген өнімдер. Онда ол негізінен апатицерікүйінде — ЗСа3(Р04)2*СаҒ2 болады^Үш негізді кальций мен магнийдің фосфорлы түздары және темір мен алюминийдің оксидті түздары (ҒеР04, А1Р04, қышкыл топырақта) суда нашар еритіндіктен өсімдіктерге сіңіп жарымайды. Екі негізді, өсіресе бір негізді кальций жэне магний түздары, одан басқа өсіресе бір валентгі катиондар түздары жэне бос ортофосфор қышқылы суда жақсы ериді де, олардағы фосфорды өсімдіктер оңай сіңіре алады. Өсімдіктер фосфордьщ кейбір органикалық қосьшдыларын да (қантфосфаттарды, фишн) игере алады. Топырак ерітіндісіндегі фосфор концентрациясы өте төмен (0.1-1 мг/л)

Өсмдік клеткасында фосфорлы өте маңызды органикалық қосындылардың бірінші қатардағыларына аденозиндифосфат (АДФ) және аденозинтрифосфат (АТФ) жатады. АТФ көптеген ферментгік реакцияларда алғашқы фосфорлаушылық рөл атқарады

аэробтық тьіныс алу мен фотосинтез процестерінде фосфор қышқылы негізгі реакциялардың барлығына ^атысады. Соның ішіндегі фотосинтездік және тотыға фосфорлану туралы өткен (3, 4) тарауларда жеткілікті баяндалды. Міне, осының өзі фосфордың өсімдіктердегі зат алмасу процестеріне, соның ішінде (^лрктардьгңхщітездедуін^ де әсерін байқатады