Жауабы: Жұмысшыға 120 мың теңге төледі.
6-мысал.
Альфа банк 2001 жылы 3500 доллар капиталымен осы
перспективалы салаға инвестиция сала бастады. 2002 жылдан бастап ол жыл
сайын өткен жылғы капитал бойынша 100% пайда тапты. Ал Kaspiбанк 2004
жылы 4500 доллар капиталы бар басқа салаға инвестиция сала бастады және 2005
жылдан бері өткен жылғы капитал бойынша 300% пайда табуда. 2008 жылдың
соңына қарай компаниялардың табысының айырмашылығы қанша долларға
артық болды?
Шешуі:
Альфа банк: 2001 жылы жалпы капиталы 3500$100% болсын, 2002
жылы оның капиталы 100%+100%=200%, осы жерден геометриялық
прогрессияның n-ші мүшесінің жалпы
1
1
n
n
b
b q
−
=
формуласын пайдаланып,
2008 2001 7
n
=
−
=
,
1
3500
b
=
,
100 100
200%
2
q
=
+
=
=
-Альфаның жыл сайынғы
капиталы, ал 2008 жылы
6
7
3500 2
3500 64
224000
b
=
=
=
$.
Kaspiбанк: 2004 жылы жалпы капиталы 4500$100% болсын, 2005 жылы
оның капиталы 300%+100%=400%,
1
1
n
n
b
b q
−
=
формуласынан
2008 2004
4
n
=
−
=
,
1
4500.
100
300
400%
4
b
q
=
=
+
=
=
-
Kaspiбанктың жыл сайынғы капиталы, ал
2008 жылы
3
4
4500 4
4500 64
288000
b
=
=
=
$. Банктердің айырмашылықтары
288000 224000
64000
−
=
$.
Жауабы: 64000 доллар.
Сонымен қатар, зерттеу барысында оқушылардың қаржылық сауаттылығын
мәтінді есептер арқылы қалыптастыруымызда интербелсенді әдістердің
мүмкіндіктері пайдаланылды. Ал қаржылық-экономикалық мәтінді есепті
шығару процесінің құрылымын және әрбір кезеңдегі мұғалім мен оқушының іс-
әрекетінің мазмұнын нақтыладық.
Қаржылық-экономикалық мазмұнды мәтінді есепті шығару кезеңдерін
кесте түрінде көрсетуге болады (9-кесте).
Кесте 9 - Қаржылық-экономикалық мазмұнды мәтінді есепті шығару кезеңдері
Есепті шешу кезеңдері
Әр кезеңде атқарылатын іс-
әрекеттің мазмұны
Әр кезеңде күтілетін нәтиже
1
2
3
1.Қаржылық-
экономикалық мазмұнды
мәтінді есептің шартымен
таныстыру, жағдайдың
қаржылық-экономикалық
мәселесін талдау,
қабылдау, түсіну.
Есепті
оқу,
қайталау,
мағыналық бөліктерге бөлу ,
есеп
шартын
ой
ойлау.
Тапсырма жағдайының өмірлік
мәселелер
шынайылығын
көрсету.
Тапсырманың талаптарын,
нақты идеясын меңгеру,
қаржылық-экономикалық
терминдердің мағыналық
мазмұнын түсіну; мәселені
67
9-кестенің жалғасы
1
2
3
Тапсырмада айтылған
қаржылық-экономикалық
объектіні, процесті
немесе құбылысты
қабылдау.
Математика мен қаржы
саласындағы қажетті
білім мен дағдыны
жаңарту.
Тапсырманың шарттары мен
талаптарына сай шешімін
табуға әрекет
жасау.Қаржылық-экономи-
калық түсініктерді анықтау
және экономика туралы білім-
дерін жаңарту.Тапсырманы
қайталау.Қаржылық-
экономикалық байланыс-
тарды, тәуелділіктерді мате-
матикалық белгілер арқылы
сызбаны, графикті,кестелер,
диаграммалар, формула-
лар,өрнектер, теңдеулер
белгілеу.
өмірлік жағдаяттарға сай
мысалдармен сипаттау.
Қарастырылып отырған
жағдайдың жеке маңызды-
лығын сезіну. Тапсырманы
қабылдау.Оқушыларды
экономикалық және матема-
тикалық білімдерін қолда-
нуға және синтездеуге
ынталандыру.Тапсырмада
қарастырылған қаржылық-
экономикалық жағдайды
сипаттайтын математи-
калық моделін құрастыру.
2. Қаржылық-
экономикалық мазмұнды
мәтінді есепті шешу
жоспарын іздеу және
құру.
Арнайы қойылған сұрақтарға
жауаптар, экономикалық
объектілер, шамалар, процес-
тер арасындағы байланыстар
мен тәуелділіктерді одан әрі
анықтауға және бекітуге
бағытталған ауызша теория-
лық түсініктемелер беру,
мәселені шешудің ең ұтымды
жолын табу.
Есептің шарты мен
сұрағының байланысын
түсіну, есепті шешудің
жоспарын құру
Қаржылық-экономикалық
жағдайды сипаттайтын
математикалық модельді
түсіну.
3. Шешім жоспарын іс
жүзінде жүзеге асыру.
Мәселені шешу жоспарын іс
жүзінде жүзеге асыру. Мәселе-
ні шешу. Экономикалық
объектілер, шамалар, процес-
тер арасындағы қалыптасқан
байланыстарды түсінуге,
бекітуге бағытталған шешім
қабылдау және жобалау
процесіндегі ауызша-теория-
лық түсініктемелер беру.
Нәтижеге әкелетін әрекеттер
тізбегін орындау.
Тапсырма талаптарын
орындау.
4.Мәселені шешу
нәтижесін талдау.Мәселе
бойынша қосымша
жұмыс.
Мәселені шешу нәтижесін
тексеру.Жауапты толық неме-
се қысқаша түрде жазу.
Оқушылармен әңгімелесу
процесінде тікелей қарым-
қатынасы мыналарға
бағытталған:
- математикалық немесе
экономикалық шарттарды
қарастыру;
тапсырманы қиындату;
- мазмұны ұқсас, бірақ басқа
сандық материалға есеп
Алынған нәтижелердің
қарастырылған
экономикалық жағдайға
сәйкестігін анықтау.
Жалпы мәлімдемелерден
жеке өмірде кездесетін
жағдаяттарға көшу.
Оқушылардың ақыл-ой
әрекетін жаңалықпен
байыту. Есепті шешімін
табуға әрекет ететін табу.
Есепте кездесетін жаңа
терминдер игеру.
68
9-кестенің жалғасы
1
2
3
құрастыру және
шешу;үйренген ұғымымен
және онымен байланысты
ұғым;
- жаңа, пайдалы нәрсені ашу,
ол үшін мәселені шешуге
тұрарлық, жаңа білімнің
құндылығын, экономикалық
есептерді шешудегі мате-
матикалық білімнің рөлін
көрсету.
Оқушылардың сөздік қорын
көбейту.Шешімнің
практикалық мәнін,
экономикалық есептерді
шешу үшін математикалық
білімнің пайдалылығын
білу.Экономикалық
терминдердің мазмұнын
түсіну.Мәселені шешу
процесін терең түсіну.
Осылайша, біз қаржылық-экономикалық мазмұнды мәтінді есептерді
шығару
процесінің
әртүрлі
кезеңдерінде
қаржылық
сауаттылықты
қалыптастыруды жүзеге асыруға болатынын және қаржылық-экономикалық
мазмұнды мәтінді есептерді шығаруға үйретудің әдістемелік негіздерін
айқындадық.
Достарыңызбен бөлісу: |