Есеп деген не?
жүктеу/скачать 114,94 Kb.
|
Есеп деген не
|
1.2 Есептердің түрлері Барлық арифметикалық есептер, оларды шешу үшін орындалатын амалдар санына қарай, жай есептерге және құрама есептерге бөлінеді. Бір ғана амалмен орындалатын есеп жай есеп деп аталады. Шығару үшін өзара байланысты бірнеше амал орындалатын есеп құрама есеп деп аталады. Жай есептерді, не оларды шығару үшін қолданылатын амалдарға (қосу, азайту, көбейту, бөлу амалымен шығарылатын жай есептер), немесе оларды шығару үстінде қалыптасатын түсініктерге байланысты түрлерге бөлуге болады. Құрама есептер үшін классификациялаудың белгілі бір топтарға бөлуге мүмкіндік беретіндей негізі жоқ. Алайда методикалық тұрғыдан алғанда барлық әр түрлі есептерден не математикалық құрлысы жағынан ұқсас (қосындыны санға бөлу), не шешу тәсілі жағынан ұқсас (тұрақты шаманың мәнін табу тәсілімен шығарылатын есептер), не нақты мазмұны жағынан ұқсас (қозғалысқа байланысты есептер). Бастауыш мектепте жай есептер және 3-4 амалмен шығарылатын құрама есептер қарастырылады. Арифметикалық есептермен тығыз байланыста есеп - сұрақтар деп аталатын жаттығулар болады. Есеп - сұрақтарда шарты да, сұрағында болады. Алайда есептен айырмашылығы - есеп - сұрақты шығару үшін берілген шамалар мен ізделіп отырған шамалар арасындағы сәйкес байланыстарды тағайындаса жеткілікті, ал арифметикалық амалдарды орындаудың керегі жоқ. Мысалы: «Екі поселкеден бір мезгілде бір-біріне қарсы велосипедші мен мотоциклші шықты. Олар 36 минуттан кейін кездесті. Кездескенге дейін олардың әрқайсысы қанша уақыт жолда болды?» 1.3 Есеппен және оның құрамымен таныстыру «Есеп» ұғымымен танысу бірінші сыныпта басталады. «Есеп» термині остенсивті (көрсету арқылы) түрде енгізіледі. 1.3.1. (М-1, 54-бет). Оқы: «Қорапқа Дана 3 шар, ал Сара 2 шар салды. Қораптағы барлық шар нешеу?». Бұл - есеп. Шарты: Қорапқа Дана 3 шар, ал Сара 2 шар салды. Сұрағы: Қораптағы барлық шар нешеу? Шешуі: 3+2=5 Жауабы: Барлығы 5 шар. «Есеп» ұғымын және есептің құрамы жайындағы білімді бекіту үшін «есеп еместі» есепке айналдырумен байланысты жаттығулар орындаған пайдалы. 1.3.2. (М-1, 62-бет). Оқы: «Қорапта 4 қарындаш бар, ал үстелдің үстінде 2 қарындаш жатыр. Барлығы неше қарындаш бар?» «4 және 2 сандары қосындысының мәні нешеге тең?» - Осылардың қайсысы есеп. Неліктен? (Біріншісі, өйткені мәтінімен берілген, нақты жағдаят сипатталған, сұрағы бар, амал орындалады). Осындай жаттығулар орындау нәтижесінде оқушылар - есептің мазмұнында міндетті түрде өмірдегі жағдаяттар болуы керектігін; - есепте кемінде екі санның мәні болуын; - сұрақсыз есеп болмайды, онда санды табуды талап етіледі; - есептің шарты мен сұрағы оз ара байланысты болуың меңгеріп алулары керек. Негізгі ұғымдар: Арифметикалық есеп, деректі және ізделінді сандар, есептің құрама бөліктері: шарты, сұрағы, шешуі, тексеру, жауабы, жай және құрама есептер. жүктеу/скачать 114,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|