Есеп деген не?
Жай есептерді шешуге үйретудің мәні
жүктеу/скачать 114,94 Kb.
|
|
1. Жай есептерді шешуге үйретудің мәні Жай есептерді шешу барысында есеппен және оның құрамымен алғашқы таныстыру жүзеге асырылады. 2. Жай есептерді шешу барысында оқушылар есеппен жұмыс істеудің негізгі тәсілдерін игереді. 3. Жай есептерді шешу барысында бастауыш математика курсының аса маңызды ұғымдарының бірі — арифметикалық амалдар, олардың қасиеттері мен өзара байланысы туралы ұғым қалыптасады. 4. Жай есептерді шешу — құрама есептерді шешу біліктерін игертудің дайындық басқышы, яғни құрама есептер бірнеше жай есептсрді шығару барысында шешіледі. Жай есептерді топтау. Есептерді шешу барысында қалыптасатын ұғымдарға байланысты оларды топтауға болады. I ТОП. Әр арифметикалык амалдың мән-мағынасын ашуға арналған жай есептер. 1. Қосындыны табуға арналған есеп. а) «Аулада екі қыз ойнап жүрген сді. Оларға тағы 4 қыз келіп қосылды. Аулада қанша қыз бала бар?» Болғаны — 2 қ. Келді - 4 қ. 2+4=6 (қ) Барлығы — ? Жауабы: барлығы 6 қыз бала. ә) «Шебер бірінші күні 6, ал екінші 4 орындық жөндеді. Екі күнде шебер барлығы неше орындық жөндеді?» І-6(о) 6+4=10 (о) II — 4 (о)? (о) Жауабы: барлығы 10 орындық. б) «Бірінші ыдыста 8 апельсин, ал екіншісінде — 10 апельсин бар. Үшінші ыдыста алғашқы екеуінде қанша болса, сонша апельсин бар? 2. Қалдыкты табуға арналған есеп. «Ыдыста 5 алма болған еді. Оның 3-еуі желінді. Ыдыста неше алма қалды?» Болғаны — 5 Желінді — 3 5—3=2 (а) Қалды — ? (а) Жауабы: 2 алма қалды. 3. Бірдей косылғыштардың косындысын табуға арнал-ган есеп. «12 балаға әрқайсысына 3-тен келетіндей кәмпит берілді. Балалар барлығы неше кәмпит алды?» 1 б. - 3 к. 3- 12=36 к. 12 б. — ? к. Жауабы: барлығы 36 кәмпит. 4. Бөлуге арналған есеп: а) тендей бөлу «36 кәмпит 12 балаға тең бөлінді. Әр бала неше кәмпит алды?» 12 б. - 36 к. 36:12=3 к. 1 б — ? к. Жауабы: 3 кәмпит. ә) тиісінше бөлу «36 кәмпит балалардың әрқайсысына үш-үштен бөлінді. Неше бала кәмпит алды?» I б. - 3 к, 36:3=12 к. ? б. - 36 к. Жауабы: 12 бала. II ТОП. Амал компоненттері мен нәтижелері арасындағы байланысты тағайындайтын жай есептер => белгісіз компонентті табуға арналған есептер. 1. Белгісіз қосылғышты табу. а) Бірінші: «Қыз бала бірнеше үлкен және 5 кіші тәрелке жуды. Ол барлығы 12 тәрелке жуды. Қыз бала неше үлкен тәрелке жуды?» Ү.-?т. \ 12т 12-5=7 (т) К. - 5т./ 1- Жауабы: үлкен тәрелке 7. б) Екінші: «Қыз бала 7 үлкен және бірнеше кіші тәрелке жуды. Ол барлығы 12 тәрелке жуды. Қыз бала неше кіші тәрелке жуды?» Ү. -7т. \ 12т 12-7=5 (т) К. — ? т. / ' Жауабы: кіші тәрелке 5. 2. Белгісіз азайғышты табу. «Ыдыста бірнеше кәмпит бар еді. Оның 12-сі желінгенде, 9 кәмпит қалды. Ыдыста барлығы қанша кәмпит бар еді?» Болғаны — ? к. Желінді - 12 к. 12+9=21 (к) Қалғаны — 9 к. Жауабы: барлығы 21 кәмпит. 3. Белгісіз азайтқышты табу. «Сөреде 15 кітап болған еді. Оның бірнешеуін алғанда, 8 кітап қалды?» Болғаны — 15 к. Алды - ? к. 15-8=7 (к) Қалды — 8 к. Жауабы: 7 кітап алынды. III ТОП. Қатынастың мән-мағынасын ашуға арналған жай есептер. 1. Санды бірнеше бірлікке арттыру (тура түрі). «Серік бірінші күні 2 кітап, ал екінші күні одан 3 кітап артық түптеді. Серік екінші күні неше кітап түптеді?» I - 2 к. 2+3=5 (к). II — ? 3-еуі артық. Жауабы: екінші күні 5 кітап. 2. Санды бірнеше бірлікке кеміту (тура түрі). «Бірінші үйде 8 тұрғын, ал екінші үйде одан 3-еуі кем тұрғын бар. Екінші үйде неше тұрғын бар?» I - 8 т. 8-3=5 (т) II - ? 3-еуі кем. Жауабы: екінші үйде 5 тұрғын бар. 3. Сандарды айырмалық салыстыру. а) «нешеуі артық?» «Бір бумада 10 дәптер, ал екіншісінде -6 дәптер бар. Бірінші бумада екіншіге карағанда неше дәптер артық?» б) «нешеуі кем?»: Бір үйді 10 аптада, ал екіншісін 8 аптада салды. Екінші үйді салуға неше апта кем жұмсалды? I - 10 а. | 10-8=2 (а) II — 8 а. у ? кем Жауабы: 2 апта кем. 4. Санды бірнеше бірлікке арттыру (жанама түрі). «Бір қорапта 10 қарындаш, екіншісіне қарағанда оның 3-еуі кем. Екінші қорапта неше қарындаш бар? I — 10 к. оның3-еуі кем.. 10+3=13 (қ) II - ? қ. Жауабы: екінші қорапта 13 қарындаш бар. 5. Санды бірнеше бірлікке кеміту (жанама түрі). «Бірінші автотұрақта 7 машина бар, оның екіншідегіден 2еуі артық. Екінші автотұрақта неше машина бар?» I — 7 м. оның 2-еуі артық 7-2=5 (м) II — ? Жауабы: екінші автотұрақ та5 машина бар. 6. Санды бірнеше есе арттыру (тура түрі). «Омардың 4 қарындашы бар, ал Арманның қарындашы одан 2 есе артық. Арманның қарындашы нешеу? 0 - 4 қ. 4- 2=8 (қ) А- ?. 2 есе артық. Жауабы: 8 қарындаш. 7. Санды бірнеше есе кеміту (тура түрі). «Туристер бірінші күні 20 км, ал екінші күні 2 есе кем жүрді. Туристер екінші күні неше километр жол жүрді?» 1 - 20 км 20 : 2 = 10 (км) II— ?. 2 есе кем. Жауабы: 10 километр. 8. Сандарды еселік салыстыру. а) «Неше есе артық? «Қыз балалар 15 жалауша, ал ер балалар 5 жалауша жасады. Қыз балалар неше есе артық жалауша жасады?» Қ - 15 ж. А 15 : 5 = 3 Ү — 5 ж. — I ? есе артық. Жауабы: 3 есе артық. ә) «неше есе кем»: «Ағасы 20 жаста, ал карындасы 10 жаста. Карындасынын жасы неше есе кем? А. — 20 1 20 : 10= 2 Қ. — 10 ▼ ? ссе кем. Жауабы: 2 есе. 9. Санды бірнеше есе арттыру (жанама түрі). «Бір метр сәтен 90 теңге, ол бір метр жібектен 3 есе арзан. Бір метр жібек неше теңге тұрады?» С . - 90 тг, ол 3 есе арзан 90 • 3=270 (тг) Ж . - ? тг Жауабы: 270 теңге. 10. Санды бірнеше есе кеміту (жанама түрі). «Альбом 96 теңге тұрады, ол дәптерден 8 есе артық.. Дәптер неше теңге тұрады? жүктеу/скачать 114,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|