Оттегі құрамы,%
СО2 құрамы, %:
СЖА (ФВА) жұмысы толық изоляция
Ауа температурасы
Ауаның қозғалу жылдамдығы, м/с
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы,%
1 адамға шаққандағы вентиляция көлемі, м³/сағ
Ауа көлемі, м³/ адам
16-18
1
3
16-30
-
80
2
2
17-20
0,5
2
18-23
0,5
80
4
-
ФВА фильтровентиляционный аппарат –сүзгілі желдеткіш аппарат СЖА
Паналайтын орындарда ауаның су булары жиналса ауа қозғалысының жоқ болуы, температураның жоғарылауы жылу берілуін қиындатады, организм температурасының көтерілуіне әкеледі.
Тұратын орынның және жұмыс істеудегі кеңістіктің шектеулі болуы және жұмыс істеумен демалыстың қиын болуы сонымен бірге жеке құрамның пана орнының қоныстануында симптомдық гиподинамиканың тууына мәжбүрлейді.
Паналық орынға келуде гигиеналық баға беруде ескеретін , нервтік-психологиялық жүктемелікпен қоса, басқа да факторлар әсерінің болатыны.
С а н и т а р л ы қ н о р м а м е н е с е п т е л у. Герметизацияланған орында , жарты сағаттан соң салыстырмалы ылғалдылық 90% жетеді; ½ сағаттан соң 100% ; ауа температурасы 28-29° С, СО2 концентрациясы 3-4,5%ке жетеді
Әскери және арнаулы пана орындарының жағдайлық қалпын ұстап тұру, ол жеке құрамның жауапкершілік қалпын сақтау, сондай имараттар объектісінде санитарлық норманы сақтау 5 – кестедекөрсетілген.
Желдетілмейтін паналық орында санитарлық норманы сақтаудың екі жолы бар: паналық орынға келудің мерзімі, келетіндердің санын анықтау, біртіндеп азайту,паналық орында ауаны қалпына келтіру және желдеткіштің санитарлық норманы сақтауы, ол үшін жаңартатын және сүзгілі желдету қондырғылардың болуы.
Паналық орынның ауа сынамасының есебі Ĺ және берілетін сүзгілі желдеткіш агрегатта көмірқышқыл газының өткізу көлемі К (л/с), ол адамның активті дәрежесіне қарай шығарылатын СО2-сі оның көрсеткіші р және жіберілу мүмкіндігінің шегі р²(л/м³).
Олардың пана орындағыСО2 адам санына шаққандағы теңдігі:
L .
Осы теңдеу арқылы пана орнында болған адамдардың уақытын, СО2 көлемін есептеп шығаруға болады.
П а н а л ы қ о р н ы н д а қ о н ы с т а н у д а ғ ы г и г е и н а л ы қ е р е к - ш е л і г і, әскери паналық орында далалық тұрақ ретінде пайдаланғанда қоныстану жағдайы, жер үйдің жағдайына жақын,негізгі ерекшелігі жер үйге орналасқандай, жер астында тығыз орналасуы байқалады. Ал, ол дененің,адамның тіршілігі әрекетінде, сол жердегі ауаның ластануы және ішкі құрал-жабдық құралдарының қолдануында бөлінетін заттар әсер етуі.
Пана орнының дұрыс пайдалануында санитарлық көрсеткіштер – СО2 концентрациясы 0,5-1% тең аспауы және салыстырмалы ылғалдылықтың ұлғаюы болады, бірақ паналық орнында конденсат пайда болмайды. Сол көрсеткіштерді ұстап тұру, оның деңгейі желдету кезіндегі деңгейімен бірдей болуы паналық орындарға бекітілген ережелерді сақтаудан.
Желдету жүйелі түрде немесе табиғи тәсілдер арқылы – есікті, желдетуге арналған саңылау- немесе жасанды – жылытатын желдеткіштер пештермен жүргізіледі. Сирек, кей жағдайда, сүзгілі желдеткіш қондырғыларды пайдаланады.
Паналық орынды жылы уақытта желдетуді түнгі мезгілдерде 2-4 сағатқа, күзгі кезеңде – күннің жылы уақытында жүргізілуі керек. Паналық орындағы желдетудің ең қарапайым түрі: паналық орынның еденіне 10-15 минутқа суы бар бөтелке қою керек, кейін ол сыртқа тасталады. Егер бөтелке 1-2 минутта ылғалданып шықтанбаса, онда паналық орынды жел қақтырады.
Паналық орынды бірнеше уақыт ішінде ішкі қондырғы құралдардан шыққан зиянды заттардан ластанған ауа болса, онда кәдімгі жарық беретін шырақты пайдаланады.
Әскери паналық орындағы адамның ең минимальді тәуліктік і ш е т і н с у ы 2 литрдей. Әжетхананың қажеттілігіне және ыдыстар жууға 3 л-дей су керек. Арнаулы су жинайтын ыдыстар ( резервуар) су қор ретінде сақталады немесе ластанбауы үшін мүмкіндігінше көлемді қолда бар ыдыста сақтап жинайды. Ұзақ уақыт тұру кезінде паналық орында артық суды консервілеп сақтайды.
Т а з а е м е с заттарды арнаулы қоқыс шелекпен жинап шығарып тастайды. Әрбір он адамға арналған бір шелек сол паналық тұрғындар үшін 12 сағатттан соң шығарылады. Шығаруда, беті жабық ыдысты шығарғаннан соң солярлы май, топырақ, 10%-тік хлорлы известпен дезодрациялайды немесе басқа да тазалағыш заттарды пайдаланады.
Паналық орында т а м а қ т а н у д а жекеше түрде көбінде құрғақ азық (пайек сыбаға) қолданылады. Командирдің рұқсатымен ғана жеке құрам бір мезгілде тамақтануына болады.
Паналық орында ұзақ уақыт тұрғанда ішкі күн тәртібі бойынша дене шынықтыру қарастырылуы керек, кей уақытта өзіндік массаж жасауға да болады. Паналық орынға кіруге, әсіресе, ұзақ уақыт болған кезде жағдайлары болып жатса, жеке құрамға 10-15 минуттық демалыс беріледі осы кезде (комплексті) кешенді жаттығу жасауға болады (жаяу, жай жүгіру), беліне дейін жуынады. Осыдан соң ыстық шай ішуге рұқсат етіледі.