13-дәріс. Хакім Абайдың лирикалық және эпикалық поэзиясы, аудармасы
|
Абай шығармашылығының қалыптасуына үш арна ықпал етті -Қазақ халқының рухани мәдениеті (фольклоры,ақын-жыраулары,т.б.) -Шығыстың классикалық әдебиеті,ғылымы -Орыстың классикалық әдебиеті, Еуропаның философиялық ғылымы Абайдың лирикалық өлеңдерін,уақыты мен жанрлық сипатына қарай былай бөлеміз:
-Жас шағындағы өлеңдері: «Иүзи-Раушан», «Фзули-Шэмси», «Әлиф-би»,, «Сап-сап көңілім», «Тайға міндік» -Азаматтық көңіл-күй, философиялық толғаныстар: «Көңілім қайтты», «Патша қүдай», «Көкбайға», «Қартайдық қайғы ойладық», «Қалың елім,қазағым, қайран жұртым», «Келдік талай жерге енді», «Жақсылық ұзақ тұрмайды», «Лай суға май бітпес», «Өлсе өлер», «Сенбе жүртқа», «Өлсем артым қара жер», «Алланың өзі де рас, сөзі де рас»,«Сегізаяқ», «Ішім өлген,сыртым сау», «Қажымас дос халықта жоқ»,т.б. -Махаббат ғашықтық сезім жырлары :«Қор болды жаным», «Сен мені не етесің», «Жігіт сөзі», «Қыз сөзі», «Білектей арқасында өрген бұрым», «Қызарып,сүрланып», «Көзімнің қарасы», т.б.
|
1
|
13
|
14
|
14-дәріс. Хакім Абайдың философиялық-педагогикалық прозасы және ақындық мектебі
|
Абайдың қарасөздері-элем өркениетіндегі ойшыл-хакімдердің (Сократ,Платон,Аристотель,Әбу Нәсір әл-Фараби,т.б.) шәкірттерімен, балаларымен болатын сұхбат-әңгіме үлгілерінің көрінісі. Абайдың қарасөздерін тақырыптық жанрлық жақтарынан былайша жүйелейміз:
- Халықтың тарихына,қоғамдық-құрылысқа, елді басқаруға байланысты ойлар (3,8,22,38,41,42,46 сөздер)
-Оқу-ағарту, ғылым, өнер-білім, тәлім-тәрбие мәселелері (2,8,10,17,18,25,32, 33,38,43-сөздер)
- Еңбек, шаруашылық, тұрмыс туралы ойлар (29,33,42-сөздер) -Адамгершілік тәрбиесі,мінез-құлық мәселелері (4,14,15,17,18,21,22,28,34, 42,44-сөздер)
-Дін, имандылық,өмірдің күрделі сырлары туралы (12,13,15,17,31,35,36-сөздер) Жанрлық түрлері -Тарихи мақала-очерк 46-сөз. («Біраз сөз қазақтың түбі қайдан шыққаны туралы»).
- Мысал-өсиет әңгіме 27-сөз. Афоризм 37-сөз.
-Дидактикалық насихат-кеңес 4,5,8,9,10,12,16,18,20,25,27,31,32,40-сөздер. - Көркем сөзді памфлет 6,11,14,22,39,41-сөздер. -Мемуарлық мақала 1-сөз.
|
1
|
14
|
15
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
