Ескерту материалды таратуғА ӨҢдеуге қатаң тыйым салынады


I и II сигналдық жүйелер туралы түсінік



бет15/16
Дата03.12.2023
өлшемі10,96 Mb.
#133099
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16
Байланысты:
Физиология РК ЖМ22 020қ 2

85. I и II сигналдық жүйелер туралы түсінік
Бірінші және екіниіі сигналдық жүйелер
Адам мсн жануарларга ортак жалпы қасиет олардың қоршаган әлсмнің
қүбылыстары мен заттарының тікелей нақтылы сигналдарына талдау жэне
синтез жасау кабілеггері. Бұл - организмнің көру, есту жоне басқа
қабылдагыштарында калыптасатын бірінші сигналдық жүйесі. Алайда,
адамдарда еңбек ету жэне әлеуметтік даму кезінде тілмен байланысты -
екінші сигналдык жүйе пайда болады. Бұл жүйс - естілген, айтылған жәнс
жазылган сөздерді түсіну.
Екінші сигналдық жүйе - болмысты жалпы талдауга жэне дерсксіз
бейнслеуге мүмкіндік беретін. өте күрделі, ерскшс уақытша байланыстар
жүйесі. Сөйтіп, ол адам мінсзінің ең жоғары рсттсушісі жәнс жеке кісінің
дерсксіз ойлауының, арнайы негізін кұрайды. Сондықтан бұл жүйс адамның
санасы мен парасаттық мінезінің іргесін қалайды.
Бірінші жэне екінші сигналдық жүйелер бір-бірінен ажырамайды.
Адамның барлык түйсіктері, ұгыну, елестету қабілеттері, коптегсн сезімдері
сөз аркылы атқарылады. Сөз түракты шартты рефлекс жасай алатын күшті
нығайту тітіркендіргіші болып саналады.
Екінші сигналдык жүйе дерексіз ұгым жолымен, ойлау кабілеті арқылы
төңіректегі дүниені жаппылама-дерексіз бейнелеуге мүмкіндік жасайды.
Әринс бұл қарапайым психикасы бар жынуарларга Караганда, адамга ганым
мәселесінде жэне табигат құбылыстарын дұрыс пайдалануда маңызды орын
алады.

86. Зерде, түрлері, механизмдері.
Ми қызметінін ең тартымды құбылыстарының бірі, оның қабжылданған
акнаратты сақтау жэне еске түсіру, яғни зерделік қабілсті. Зерде дегеніміз
жүйкенің ақпаратты код түрінде сақтап, нақтылы бір жағдайда оның
қасиеттері мен көшірмесінөзгертпестен қайта жаңғыртуы. Зерде есте
қалдыру, сақтау жэне еске түсіру үрдістерінен түрады. Зерденің геногиптік жэне феногиптік түрлерін жіктейді. Генотиптік
зерде шартсыз рефлексті, ырықсыз сезімді және имиритингті
қалыитастырады. Фенотиптік зерде тірі оргнаизмніц жеке дамуы кезінде
иемденген мэліметтерін оцдеу және сақтау қасиетін жүзеге асырады. Зерденің
колемі 60 жаста 1013 - 1016 бит болғанда, оның тек 5-10%-і пайдаланылады.
Зерде ақпаратты сақтау ұзақтытына қарай, мезеттік (100-150 мс
сақталатын), қысқамерзімді жэне ұзақмерзімді болып бөлінеді.
Мезеттік зерде эсердің іздерін қабылдағыш кұрылымында бірнеше
секунд сақтай алады. Мұндай іздердің ұзақтыгы жеке аукымы
тітіркендіргіштің эсер етуші күші мидаты қабылдаушы қүрылымдардың
күйіне байланысы болады. Олардаты алгашкы іздік үрдістер сезімдік зерденің
негізін қүрады.
Мезеттік зерде мидың талдагыш құрылымдарына сигналдың жеке
белгілері мен қаисеттерін ажыратуға, бейнені тануға мүмкіндік береді.
Қысқамерзімді зерде ағымдағы өтіп жатқан мінездік жэне ойлау
амалдарын камтамасыз етеді. Ал өте маңызды ақпаратттар ұзақмерзімді
зердеде сакталады.
Қыскамерзімді зерденің жуырдағы (бірнеше секунд, минут бойы) жэне
амалдаудагы - оперативтік (ондаған минут-сағат бойы) түрлерін ажыратады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет